Leonard Veizi mes shkrimtarit dhe gazetarit

Autori i 11 librave, mes tyre 6 romane, 4 tregime, novela dhe 1 publicistikë, Leonard Veizi është një ndër emrat më të spikatur të gazetarisë dhe letërsisë shqipe në tre dekadat e fundit. Në emisionin “HARD TALK NGA ROLAND QAFOKU” Leonard Veizi flet për krijimtarinë e tij mes letërsisë dhe gazetarisë. Çfarë ka ndikuar në pasionin e tij për të shkruarën si dhe projektet për të ardhmen.

 

-Zoti Veizi, ju keni një karrierë të pasur si në gazetari ashtu edhe në letërsi, por nga anoni më shumë?

-Ka plot gazetarë që thonë se ndodhen aksidentalisht në gazetari, por unë nuk hyj tek ata. Nuk mund të them që vij rastësisht në gazetari. Personi që më rekomandoi kishte lexuar shkrimet e mia.

 

-Kush ishte ky?

-Llazar Vero, gazetar i vjetër i gazetës “Bashkimi”. Ai më orientoi te kjo gazetë në vitin 1991 ku kryeredaktor ishte Qemal Sakajeva. Faktikisht unë aty kam filluar si korrektor. Dy muaj pasi kisha filluar punë në gazetën “Bashkimi” propozova që të bëja një shkrim. Ata e mirëpritën këtë propozim dhe të nesërmen kur kam parë emrin në gazetë ndjeva një emocion të papërshkrueshëm.

 

-Dhe më pas si arrite që në vitin 1997 ke nxjerrë librin “Grahma e shpirtit në mjegull” ?

-Minimalisht që nga mosha 14 vjeç unë e ndava mendjen me veten time që do isha një shkrimtar në të ardhmen. Fjala shkrimtar në fakt edhe sot më duket e madhe. Pikësynimin e kisha shumë të qartë megjithëse isha futur në një shkollë profesionale, Harry Fultz sot. Poezitë e para datojnë që nga mosha 11 vjeç. Mbaj mend që kam shkruar një vjershë për dëshmorët, por që nuk ia mbaj mend vargjet.

 

-Cili shkrimtar ka ndikuar te ti?

-Pasi kisha lexuar pas një farë kohe letërsi të mirë, deri në moshën 14-vjeçare, një ditë të bukur zbulova Balzakun. Kur njoha Balzakun unë u shpërfytyrova në kuptimin e mirë të fjalës,

 

-Pse pikërisht te Balzaku?

-Forcën goditëse e kishte shumë të madhe dhe e kam filluar me Xha Gorionë. Unë ende vazhdoj të jem i dashuruar me Balzakun sado që lexova më pas Hygonë dhe shumë të tjerë. Ndërsa nga shkrimtarët shqiptarë padyshim që ka ndikuar Kadareja.

 

-Pse Kadareja?

-Ka qenë viti 1980 kur bashkë me prindërit shkojmë te kinema “17 Nëntori” dhe shikojmë filmin “Ballë për ballë”. Filmi më la një mbresë të jashtëzakonshme pasi flitej për skena masive, skena lufte, dhe kërkova librin. Ky është impresioni i parë nga Kadareja. Po u fute me impresion pozitiv, ashtu ngelet gjithë jetën.

 

-Vijmë në vitin 1998 “Ngrehina e përhumbjes”, tregime.

-U bë shpejt. Shkoj e mbyllem në Bibliotekën Kombëtare dhe brenda një muaji kam rreshtuar 25 tregime të shkurtra. Çdo ditë bëja një tregim. Në fakt ato janë si synopsus të cilat po më shërbejnë për të kapur tema. U bënë në shpejtësi e sipër dhe me euforinë e librit të parë, nxora librin e dytë.

 

-Në vitin 2005 nxjerr librin “Treni i fundit i metrosë”.

-E pashë që nuk bëhej shaka me letërsinë. Dhe kam bërë disa vite pushim. Ose më saktë, punoja çdo ditë, por nuk botoja. Se fillimisht autori mendon se shkruan për veten e tij. Pastaj kujton se është përballë një lexuesi i cili do dhe ai pjesën e vet. Kështu që u mendova mirë kësaj radhë për të nxjerrë vëllimin e tretë, “Treni i fundit i metrosë” i cili më dha shumë dorë.

 

-Ndërsa në vitin 2006 nxjerr librin “I dënuar me vdekjen”.

-Projekti fillestar ishte në 12 novela, por meqë shtëpia botuese fillimisht më pranoi vetëm 4. Kështu që kisha akoma për të prodhuar një libër tjetër.

 

-Pas 4 librave me tregime, ju vini në një stad tjetër duke shkruar romane.

-Doja ta provoja veten edhe në roman. Pas dy romaneve të para, kuptova thellësisht që të paktën tregu shqiptar ishte i orientuar nga romani. Pra, ishte më e thjeshtë të shisje një roman me një titull sesa një libër me 20 tregime, apo ne 5 novela.

-Cili është romani me të cilin je ndjerë më mirë dhe më tepër i vlerësuar?

-Sa herë botoja një roman ndihesha mirë, pastaj vinte tjetri, vinte tjetri e kështu me radhë. Por mendoj që më mirë jam ndjerë te “Orgji në
famullinë e at Ludovikut” për të cilin them që në 11 librat mendoj që është ai ylli në krijimtarinë time, është pika më e mirë, ndoshta më e larta. Por edhe te “Lora” dhe te “Rrënimi”. Me këto tre tituj do thosha që kam marrë shumë benefite personale. Nuk po them që kam bërë namin në shitje apo
jam bërë i pasur, thjesht ka shkuar te lexuesi dhe jam i kënaqur.

-A kemi ne në Shqipëri një letërsi tipike post-komuniste?

-Po tani e kemi. U humb orientimi në vitet 1990-2000. Një 10-vjeçar ka shkuar kot, madje edhe ato që dolën kishin një ngërç të madh sepse ishte problemi i kapërcimit. Por pas viteve 2000 u kapërcye ky ngërç dhe tani mendoj që ka letërsi jo vetëm post-komuniste por është një letërsi e shkrirë me atë të letërsisë europiane.

 

-Kryetari i Akademisë së Shkencave Skënder Gjinushi, në një intervistë që i kam marrë deklaroi se në nëntor do të mblidhet Kongresi i Albanologjisë dhe një nga objeksionet e kësaj do jetë gjuha standarde. Nuk pritet të ketë ndryshime thelbësore por një nga ndryshimet mund të jetë që fjalët e huaja të shkruhen siç shkruhen në gjuhën e tyre.

-Unë mendoj që duhet të shkruhet siç shqiptohet. Siç e kanë lënë në vitin ’72. Unë jam i ndjeshëm ndaj gjuhës, aq sa mund të jem. Mbas viteve ’90 gjuha standarde u sulmua. Deri tani nuk i është bërë asgjë. Mua standardi më duket i qepur me dorë, kaq i bukur dhe kaq tingëllues. Dhe jam dakord ashtu siç është lënë në ’72, shkruhet siç shqiptohet.

 

 -Ju jeni një lëvrues shumë i mirë në zhanrin e dosierit. Çfarë mund të thoni sot që ju me anë të dosierit keni zbuluar dy-tre fakte që mbeten në histori?

-Unë në fakt e kam gati për ta botuar, por po ngurroj. Mund të them që kam një histori të plotë, ndoshta e kam më të mirën e mundshme, të bëj historinë e armatimit ose ushtrisë shqiptare nga viti 1945 deri në vitin 1997.

 

-Ç’të lidh ty me këtë?

-Rastisi që mora 30-40 ose shumë më tepër ushtarakë të lartë në intervistë dhe po t’i mbledh të gjitha aty bëj historinë e ushtrisë shqiptare nga 1945 deri në 1997 vetëm me ushtarakë të lartë të cilët flasin për problematikën në ushtri.

 

-Dhe cili fakt të ka bërë më shumë përshtypje?

-Që ne kemi pasur armatim sa për gjithë Europën.

 

-Keni 30 vjet që punoni si gazetar. Si është media shqiptare sot?

-Në vitet 2000-2010 unë them se është bërë një gazetari e shkëlqyer në Shqipëri.

 

-E shkëlqyer?

-Shumë e mirë. Gazetari lajmi, gazetari investigative, se sot përveç nja dy emisioneve televizive nuk ke më gazetari. Sot për mua ka marrë fund.

 

-Pse, çfarë ndodhi?

-Sepse u fut kjo që ne sot e quajmë media online. Dhe ajo e shkatërroi gjithë sistemin. Njerëzit të gjithë janë mbi një celular që marrin lajmet në mënyrë të shpejtë dhe të pakontrolluar gjë që i çon në marrjen e informacionit të gabuar. Ne kemi 900 portale pak a shumë zyrtarisht, nga të cilat serioze janë ato që kanë përgjithësisht një gazetë apo televizion nga pas. Janë 15-20 të tilla. Kështu që mbizotërojnë ato që nuk kanë profesionalizmin e duhur. Çdo gazetar televizioni apo edhe online, duhet të kalojnë domosdoshmërisht një kurs 2-vjeçar në gazetë. Të kuptosh se si bëhet lajmi.