Intervistë/ Leonard Veizi: “Jemi futur në një krizë leximi”

Leonard Veizi është gazetar dhe shkrimtar shqiptar. Lindur më 29 gusht të vitit 1968. Ai mbaroi studimet e tij në Universitetin Bujqësor. Ka punuar si gazetar në mediat e shkruara dhe elektronike. Të parin vëllim me novela, titulluar ‘Grahma e shpirtit të mjegullt’ Veizi e ka botuar në vitin 1997, për të vijuar me përmbledhjet me tregime ‘Ngrehina e përhumbjes’ , ‘Treni i fundit i metrosë’ , ‘I dënuar me vdekjen’ , dhe romanet ‘Surpriza e natës së fundit’ , ‘Rrëfimi’,  ‘I cmenduri i pavijonit 3’ dhe ‘Orgji në famullinë e at Ludovikut’.

Fillimisht, besoj se edhe lexuesit tuaj janë kuriozë për të ditur më shumë rreth jetës tuaj, dhe fillimet tuaja si shkrimtar. Cili ka qenë kontakti juaj i parë me letërsinë?

Sinqerisht, nuk di t’u them se cili ka qenë kontakti im i parë me botën letrare, por di të them që në shtëpinë tonë ishte një bibliotekë jo e vogël, me libra politikë, ekonomikë dhe padyshim kishte një fond të rëndësishëm me letërsi artistike ku spikatnin autorë të njohur klasikë. Nuk mbaj mend gjithashtu të them se cili ka qenë libri im i parë letrar të cilin e kam lexuar në mënyrë të vullnetshme, por di të them me siguri se gjatë gjithë kohës kam qenë i orientuar nga kjo bibliotekë dhe që nga çasti që zbulova magjinë e të lexuarit, nuk ia ndava asnjë ditë kërkimit në raftet e saj. Pra këtë bibliotekë që trashëgoj sot e gjeta të ngritur nga prindërit e mij, ndërsa unë vetëm sa u përkujdesa që ajo të shtohej.

Megjithatë më kujtohen vargjet e para mes moshës 10-11 vjeç, vargje që kishin të bënin me dëshmorët e atdheut. Ishte koha kur ushtroja pikturën e madje isha i regjistruar në një kurs tek ish “Pallati i Pionierëve”. Megjithëse pretendohej se isha premtues në këtë fushë, pas disa vitesh unë e braktisa pikturën  për të mos iu rikthyer më, ndërsa nga letërsia nuk u ndava asnjë ditë. Vëllimin e parë me 5-së novela e kam çuar për botim në nëntor të vitit 1996 dhe në fillim të vitit 1997 ai doli në qarkullim.

Cilat janë avantazhet e të qenurit shkrimtar?

Në Shqipëri të qenit i avantazhuar për shkak të cilësisë së asaj që ushtron si shkrimtar, nuk ekziston. Je më i pozicionuar si gazetar. Para viteve ’90 shteti socialist u krijonte shumë avantazhe shkrimtarëve edhe për faktin se e orientonte prodhimin e letërsisë, gjë që shërbente fort në fushën propagandistike. Por me rënien e “perdes së hekurt” shkrimtarët u zhveshën nga avantazhet. Sot në Shqipëri asnjë shkrimtar nuk e siguron dot jetën me letërsinë e tij. I duhet të bëjë një tjetër punë ndërsa letërsia në vetvete mbetet më shumë si një hobi.

Mendoni se kjo punë edhe disavantazhe gjithashtu?

Unë jam njeri i pasionuar pas letërsisë, pas leximit të autorëve të tjerë dhe pas asaj që shkruaj vetë, ndaj nuk di të them se të qenit shkrimtar ka ndonjë disavantazh. Edhe nëse ka, ose ky disavantazh nuk ka ardhur deri tek unë, ose nuk arrij ta kuptoj. Për mua vetë letërsia është një avantazh i madh dhe nuk besoj që mund të ketë njerëz që nuk kanë lexuar qoftë dhe një libër me motive letrare.

Sipas jush, ku përputhen gazetaria dhe letërsia?

Se ku përputhen janë botuar studime pa fund. Por edhe sentence që “gazetaria është letërsi në nxitim e sipër” nuk më ka ngjitur asnjëherë. Gazetaria, ku lajmi është mbreti, ka një tjetër mision dhe tjetër logjikë të shkruari. Duhet të jesh i thatë dhe i saktë. Tepricat dhe zbukurimet e dëmtojnë. Reportazhi është më afër letërsisë dhe të jep më shumë frymëmarrje. Por unë dua t’i mëshoj faktit që gazetaria është mjeti më i fuqishëm për të shkatërruar stilet letrare. Ndodh që ata të cilët e kanë nisur karrierën letrare shumë më përpara se të zbulonin gazetarinë, pas dhjetë vitesh ndjejnë se stili i tyre është deformuar. Ndryshon kjo tek ata që e nisin karrierën si gazetarë dhe më pas vazhdojnë me letërsinë. Këta të fundit kanë sjellë dhe një frymë të re ky të dy zhanret bashkëjetojnë. Unë hyj te kategoria e parë, ku çdo frazë gazetarie e futur në letërsi më gërvisht. Me qejf do të lexoja një publicistikë letrare, por e kam ë të vështirë të lexoj një roman me terma gazetaresk.

Cilat janë temat tuaj të preferuara që ju shtyjnë për të shkruar?

Më ka pëlqyer gjithmonë të shkruaj duke u rekur në pafundësi të zbërthej anën psikologjike të njeriut. Vitet e fundit këtij elementi i kam shtuar edhe një “vijë të verdhë” apo thënë ndryshe po ushtroj një letërsi që shkon drejt fundit në bazë të hetimit. Më saktë njihem si shkrimtar i letërsisë triller.

Sa nga romanet tuaja janë të bazuara në jetën tuaj reale?

Vetëm njëri nga seria e librave të botuar prej meje ka marrë spunto nga një ngjarje reale. Pjesa tjetër është fiksionale.

Çfarë mendon konkretisht një shkrimtar përpara se të nisë një libër dhe gjatë momentit që po e shkruan?

Është një proces shumë i vështirë. Ka me qindra mendime që më sulmojnë dhe selektimi i tyre është vërtet një proces shtypës dhe lodhës. As që mund të të jap një përgjigje të saktë se çfarë ndodh në trurin tim gjatë kohës që përpunoj temën e një  formati letrar, por di të them që gdhihem e ngrysem me të në kokë dhe që gjithçka që më ndodh gjatë ditës mundohem ta lidh po me të njëjtin subjekt.

Në ditët e sotme, në epokën e teknologjisë, mendoni se dëshira dhe pasioni për të lexuar libra po zvogëlohet gjithmonë dhe më shumë?

Jemi futur në një krizë leximi. Personalisht, edhe pse kam lexuar pa fund, edhe pse i jam kushtuar letërsisë dhe librit letër, mund të them se shpenzoj një kohë të çmuar për të marrë informacion, (një pjesë e të cilës krejt të padobishëm) në mënyrë elektronike. Besoj se është një fazë që do të zgjasë dhe ca kohë por njerëzit do t’i rikthehen leximit fizik, si një prej gjërave më atraktive për shëndetin mendor.

Përveçse pjesë e punës suaj, çfarë përfaqëson tjetër për ju të shkruarit?

Të vetmen punë që e bëj me kapacitet të plotë është të shkruarit, qoftë të një tregimi apo qoftë të një vëzhgimi, reportazhi a të një lajmi të thjeshtë.

Faleminderit!

Realizoi: Kristina Hyka
https://hykakristinasite.wordpress.com/2017/09/11/interviste-leonard-veizi-jemi-futur-ne-nje-krize-leximi/

I thjeshti Xhevdet Bajraj, poeti pa superpozim

Kliton Nesturi, Xhevdet Bajraj, Leonard Veizi

Nga Leonard Veizi

Duket sikur në libraritë e Shqipërisë, vëllimet poetike me titujt elegantë e kopertina joshëse, kanë mbetur në vendin e suvenireve, të paprekura. Prurjet janë aq të shumta sa duken si masë pa mbarim. Pyetja vetëm një: A lexohet poezi sot?  Situata bëhet edhe më e vakët po të mendosh se jetën tonë të përditshme, shumë të rëndomtë e krejt vulgare, e masim aq fort me mjetet teknike të kibernetikës.

...mundet të mos e lexosh poezinë, por nëse të recituar nga dikush tjetër e dëgjon...

Ushtarët e armikut në Kosovë

Kishin meny të pasur shqiptare

Në mëngjes

Qumësht nga gji të shqyer nënash

Dhe foshnje të palindura të ziera në zjarr shtëpish

Servirur me sy të zinj të kaltër apo ngjyrë kafe

Dhe nga një shishe lot të valë

Dikush kënaqej sall me nga një kokë të pjekur…

Ose unë nuk isha i përqendruar sa duhet dhe isha duke lundruar në një hapësirë imagjinare, ose mes meje dhe vargjeve që kishin filluar të troknin, si rrallëherë, po ndodhte një kimi e pazakontë.

Nuk po e besoja dot. Ishte një poezi. Fjalë të shqiptuara ethshëm që kthyen vëmendjen time në një masë përqendrim të panevojshëm, ndoshta njëqind e njëzet për qind, a diçka më shumë. E pra ishte e mjaftueshme vetëm nëntëdhjetë për qind, ndoshta dhe më pak, dhe sërish do të kisha marrë të njëjtin emocion.

Por jo...

Autori, që në pamje të parë dukej njeri i thjeshtë, mbante në kokë një kapele republike fine. Edhe me ecjen e tij gjithashtu të qetë, të krijonte ndjesinë dhe vetë reflektimin e energjive pozitive. Miqtë e mi më thanë se vinte nga Meksika e largët, ku pavarësisht viteve dhe largësisë po aq shqiptar kishte mbetur në shpirt, sa dhe kur ishte larguar në vitin po aq të largët 1999. Dhe quhet Xhevdet Bajraj. Poet me nam në ato anë.

Ndihesha ligsht që nuk e njihja, dhe më vinte të haja veten me dhëmbë që isha aq i papërgatitur sa kisha përtuar t’i hidhja dhe një sy internetit.

Por ndoshta më mirë që ndodhi kështu.

Surpriza ishte e pamëshirshme.

Në drekë

Zemra të plasura të të gjitha moshave

Të ziera në lëng eshtrash në njërën anë

Dhe mish kurrizi të pjekur në gacë

Përcjellë me tru të fërguar fëmijësh

E sallatë klithmash spërkatur me uthull tmerri

Dhe nga një litër e gjysmë gjaku vashash të dhunuara...

Xhevdeti i recitonte vetë vargjet e tij, me një ritëm të pazakontë, si rënkimi i rrotave metalike të trenit tek përplasen mbi shina e binarë apo fishkëllima e një avioni supersonik i cili ka marrë lartësi duke çarë qiellin, të përziera aty-këtu e të ndara hera-herës.

Në darkë

Mushkëri të zeza e të bardha

Aty këtu ndonjë veshkë

Mish fëmije të përzier me gjakun e nënave

Ca tul plake a plaku pjekur në hell

Njelmësuar me kripën që nxirrej nga lotët

Ej, çfarë po ndodh kështu. Krejt papritur ndihesha në një marramendje. Isha përfshirë i tëri në një vorbull magjike e cila kishte filluar të ma mpinte trurin vazhdimisht. Mos isha droguar gjë, dhe fjalët injektoheshin në vena me një frymë që shponte më shumë se vetë gjilpëra?

Në meskohë

Bluanin vesh të majtë e të djathtë

Gishtërinj duarsh e këmbësh

Aty këtu ndonjë hundë të përgjakur

Dhe ëndrrat tona të thara në murin e pushkatimit

Mund të vajtoje e  të vije kujën... Por jo. Nuk kish vend për trishtim. As për të kthyer në kohë një ngarkesë historike ku të dëshpëroheshe deri në marrëzi. Në fakt më kishte përfshirë një valë entuziazmi i paparë...

...poezia e vërtetë, ajo që shpesh na humbet kur e kërkojmë, ishte aty, vargje delikate që përshkruanin gjëmën. Ishin fare pranë, fjalë e togfjalësha, të ndjeshme dhe krejt e prekshme nëse doje.

Ndihesha dyfish i turpëruar.

E pra, ç’është e vërteta, prej vitesh nuk është se poezisë i kisha dhënë ndonjë vëmendje të veçantë në leximet e mia. Dritën e “diellit” ma kishte zënë herë Dan Braun, e herë Kahled Hoseini, herë Pambuku e herë Murakami.

Por u desh një pasdite mesviti dhe u ktheva tek zanafilla.

Në korrikun e vitit 2018 Tirana përjetonte ditët më të nxehta të vitit. Ndërsa unë, në një lartësi prej 1150 metrash mbi nivelin e detit, nën një fllad të freskët sa të ngjethej mishtë, furnizoja pjesën e zbrazët të shpirtit me poezi shqiptare.

Klubi poetit “De Rada” me qendër në Ferizaj, organizonte takimin e dytë "Muzat e Jezercit" në rang shqiptarësh, me poetë e prozatorë, e pa asnjë të huaj. Ndodhesha aty si i ftuar.

Gazmend Bytyçi, kryetari i këtij Klubi, na bëri të ditur që në fillim se aktiviteti treditor, nuk kishte asgjë të përbashkët me kumtesa akademikësh. Në majë të Jezercit, tek një pllajë ku të “mbyste” gjelbërimi, në një ceremoni pa protokoll e për më tepër pa kollare, por me bluza ku stampoheshin heronjtë e muzikës metal, mund të shijoje verë dhe poezi së bashku.

Dhe pikërisht aty për herë të parë u njoha me poezinë e Xhevdet Bajrajt.

Duhet ta kisha njohur më parë këtë superpoet, apo poet pa superpozim, siç mendova ta quaja njëherë me mendjen time.

Ai recitonte e unë nuk arrija ta besoja. Nuk e mbaja mend që kur nuk kisha shijuar një ritëm të tillë poetik. Ndoshta që prej Migjenit...

Nuk ishin vargje dekadente, as poezi për dashurinë e tradhtinë të marra bashkë, madje nuk flitej as për “malet me blerim” dhe as për “kodra e lugina”. Por thuhej gjithçka.

-Na recito dhe një poezi tjetër o Xhevdet!

Dhe ai nis nga fillimi:

Për shëndetin e nënës sime

nganjëherë pi raki

të fortë si loti...

Botuar në:

http://www.gazetadita.al/i-thjeshti-xhevdet-bajraj-poeti-pa-superpozim/

https://americaneye.al/i-thjeshti-xhevdet-bajraj-poeti-pa-superpozim/?fbclid=IwAR2lOHWMyuBXts9DEqK9xv170YBAiukkHG4fiqIczdsHY7oQwAi8a2qzjTE

http://www.kohajone.com/2019/01/08/i-thjeshti-xhevdet-bajraj-poeti-pa-superpozim/

http://vizion.com.al/i-thjeshti-xhevdet-bajraj-poeti-pa-superpozim-nga-leonard-veizi/?fbclid=IwAR1Lr_QvHFCw1E-C-2NJe4TD4kmDBGvASbfXCboGI7Zi5nNpaCZ70sUl-Mk

https://kdpolitik.com/2019/01/i-thjeshti-xhevdet-bajraj-poeti-pa-superpozim/?fbclid=IwAR3ZCYZkWAEbOLk7cwuphukHf7WXVj_gOONkHFdFFeMmvQ0XioxJyK2TMgk

https://telegrafi.com/thjeshti-xhevdet-bajraj-poeti-pa-superpozim/

https://insajderi.com/i-thjeshti-xhevdet-bajraj-poeti-pa-superpozim/

https://www.gazetaobserver.com/i-thjeshti-xhevdet-bajraj-poeti-pa-superpozim/

http://flaka.com.mk/i-thjeshti-xhevdet-bajraj-poeti-pa-superpozim/

http://www.eperditshme.al/lajm/1168881/i-thjeshti-xhevdet-bajraj-poeti-pa-superpozim

Nga aktiviteti "Muzat e Jezercit" klubi poetik "De Rada" Ferizaj-Kosovë

“Rrënimi”, romani i Shqipërisë së Gërdecit

Në shkallën e tragjikes ku ka rënë shoqëria shqiptare, si pasojë e ngërthyerjes nga darët e politikës, deheroizimit nuk mund t’i rezistojnë madje as heronjtë e llojit të heroit të luftës së Kosovës, siç është Kolonel Ernest Arbana, ndërsa ëndrrave dhe ambicieve ndërtuese të arkitekt Martinit, të projektuara si Hotel “Ilirikum Palace”, ju vihen minat që në themele, për t’i shndërruar në një ngrehinë të marrëzisë shqiptare.

Nga Lulëzim ETEMAJ

Pas romanit “Lora“ (2015), romani më i ri, “Rrënimi”, i botuar këtë vit nga Ndërmarrja Botuese “BUZUKU”, Prishtinë, dëshmon se tashmë Leonard Veizi po ecën me sukses hullisë së të shkruarit të romaneve që, përkundër krizës së leximit në të cilën ka rënë shoqëria shqiptare, lexohen me një frymë.

Romani “Rrënimi“, sado që për çështje kortezhe autori që në fillim e bën paralajmërimin stereotip, se “Çdo ngjashmëri me personazhe, vende dhe ngjarje reale është rastësi”, është roman drama e të cilit zhvillohet në Shqipëri, ndërsa për subjekt identifikues e ka shoqërinë shqiptare, të reprezentuar nga pjesëtarë të të gjitha kategorive të saj; politikanë, ministra, ushtarakë, policë, gazetarë, media, kryeredaktorë mediash, gazetarë, zbulues e kundërzbulues, civilë e ushtarakë, kriminel e prostituta, të të gjitha kalibrave.

Rrënimi, i të gjitha kodeve, rendeve, rregullave, morale dhe shoqërore, të shkruara dhe të pashkruara, kjo është anija në të cilën ndodhen të gjithë këta së bashku, ku gjithsecili pret që kjo anije të marri kursin drejt cakut final: mbijetimit dhe pasurimit personal. Pasurimit me çdo kusht dhe mjet, për të jetësuar në radhë të parë superëndërra, ku bashkëpunimi, por edhe lufta kundër njëri-tjetrit zhvillohet me një ritëm marramendës, ku rënia, drama e rënies së kokave, përmes plumbit në ballë, vënies së minave, ekzekutimit dhe djegies së kufomave, ashtu si dhe prostitucioni, duke qenë se është shndërruar në një kusht pa të cilin nuk bën, thuajse edhe është shndërruar në një efekt tërësisht anësor. Një efekt që, mbi të gjitha, e shpërfaq gradën e rënies poshtë të shoqërisë shqiptare. 

Në funksion të hedhjes dritë mbi këtë rënie si dhe të aktorëve të saj, autori Veizi rrëfimin e shoqëron edhe me zhargonin e tyre, gjë që i bën ata, përkatësisht karakteret e tyre, më “njerëzore” për lexuesin. Në shkallën e tragjikes ku ka rënë shoqëria shqiptare, si pasojë e ngërthyerjes nga darët e politikës, deheroizimit nuk mund t’i rezistojnë madje as heronjtë e llojit të heroit të luftës së Kosovës, siç është Kolonel Ernest Arbana, ndërsa ëndrrave dhe ambicieve ndërtuese të arkitekt Martinit, të projektuara si Hotel “Ilirikum Palace”, ju vihen minat që në themele, për t’i shndërruar në një ngrehinë të marrëzisë shqiptare.

Prandaj, përtej simbolikës, në një ambient të tillë të shoqërisë shqiptare, i cilësuar shpesh si një ambient i një shoqërie në tranzicion, anipse ka shumë vite që kur ka lënë prapa sistemin e kaluar, është tepër domethënëse edhe shterpësia e dashurisë së Martinit, përkundër dëshirës së flaktë të tij.

Romani “Rrënimi”, i autorit tiranas Leonard Veizi, në fakt është romani i Shqipërisë së Gërdecit. Përballë saj, Gërdeci i vitit 2008, me gjithë rrënimin dhe gjëmën që ka lënë prapa pas shpërthimit, nuk i plotëson as për së afërmi konditat e karikaturës së mirëfilltë të Gërdecit letrar të Veizit, të përmasave 28 mijë kilometra katrore, të përmbledhur mjeshtërisht nën titullin tepër sinjifikativ, “Rrënimi”.

Përfundimi i romanit përmes rrënimit të “Iliricum”-it, sado që e sjellë me vete edhe rrënimin, përmes vetëvrasjes, të Kolonel Arbanës, marrjes në hetuesi të arkitekt Martinit, si dhe ekzekutimin e gazetarit investigativ Nik Morina, e nxjerrë megjithatë në sipërfaqe edhe kurajën civile shqiptare, sado që ajo në këtë rast përballet me një ambient armiqësor, për t’i denoncuar publikisht autorët e rrënimit të shoqërisë shqiptare dhe detyruar edhe segmentet përkatëse të shtetit të fillojnë luftën me krimin, edhe me kushtin që ajo të mos shkojë deri atje ku duhet, shkaku i të qëndruarit prapa tij të politikës, gjyqësisë, policisë, ushtrisë, përkundër zvetnimit, e bën të shqueshme dritëzën e shfaqur në fund të tenelit të shoqërisë shqiptare, të letrarizuar me mjeshtri nga shkrimtari Leonard Veizi.

Botuar në:

https://www.epokaere.com/rrenimi-romani-i-shqiperise-se-gerdecit/

http://www.gazetadita.al/rrenimi-romani-i-shqiperise-se-gerdecit/

Vitrina e Librit: “Rrënimi” i Leonard Veizit, një metaforë e realitetit shqiptar, ku tragjedia s’mund të jetë veç epilogu i fateve njerëzore

 Vitrina e Librit në Top Channel, nga Beti Njuma: 
Leonard Veizi me romanin triller “Rrënimi” 

Aty ku rrënohet individi është e destinuar të rrënohet një shoqëri e tërë, në damarët e së cilës gëlon krimi dhe korrupsioni. Rrënimi, trilleri i ri i Leonard Veizit është një metaforë e realitetit shqiptar, ku tragjedia s’mund të jetë veç epilogu i fateve njerëzore.

Një gazetar që vritet në mënyrë mëkabre pas fakteve që zbulon, një kolonel që vetvritet në zyrën e tij në Ministrinë e Mbrojtjes pasi është marrë me trafik armësh dhe një sasi eksplozivi që zhduk gjurmët e një ngrehine të përdorur për demontim dhe trafik armësh.

“Është një shoqëri kaq shumë tranzitive, në një tranzicion kaq të gjatë sa vazhdimisht më është dukur, sidomos në vitet e fundit, se nuk po shoh dritë në fund të tunelit. Kështu që mora përsipër të ngrej një ngrehinë dhe ta rrënoj atë për të thënë që: shteti është i tillë, po aq sa është një ngrehinë e madhe dhe e rëndë në vetvete po aq dhe thërrmohet”.

Leonard Veizi

“Rrënimi” - roman

Çmimi 6 euro

Botimet “Buzuku”

https://www.youtube.com/watch?v=J6sCe1NvIHQ&feature=youtu.be 

''Rrënimi'' i Leonard Veizit, metafora e një realiteti

Në bregdetin e Jugut, një resort gjigant është gati të shembet.  Nga Tirana vijnë me urgjencë një grup ekspertësh. Investitorët pretendojnë se ka pasur rrëshqitje dheu. Por e vërteta është krejt ndryshe. Këtë e kupton kryearkitekti i veprës. Një gazetar që ka nisur hetimin e një piste për trafik armësh mbërrij gjithashtu në rrethinat e resortit. Situata komplikohet.

Tre vjet pas suksesit të romanit “Lora”, këtë herë Leonard Veizi vjen me një roman të ri të quajtur “Rrënimi”.

Unë do të thosha se është vetë titulli i romanit që tregon se si rrënohet ngrehina e një shteti. Romani në plan të parë duket si një triller policesk, por në fakt ka një shtrirje të gjerë sociale. Në 320 faqet e tij ka shumë linja, janë nëntë të tilla, të cilat konvergojnë në një pikë, pra bashkohen për të shkuar drejt fundit. Gjithashtu edhe personazhe ka shumë. Për herë të parë kam punuar me kaq shumë personazhe. Janë rreth 80 të tillë, nga të cilët 40 aktivë, pra personazhe që mbajnë peshë të konsiderueshme dhe 40 të tjerë më në hije, por që gjithsesi rëndojnë mbi roman. Baza e romanit është realiste, e për më tej është detyrë e kritikës të vlerësojë se në çfarë kategorie bën pjesë.

Ju kujtohet ngacmimi i parë që bëri më pas të frymëzoheshit për të shkruar këtë roman?

Kam marrë një tregim timin, të dikurshëm e të lënë në harresë që më pëlqente shumë por që nuk e ktheja dot në roman. Nga ai tregim ka mbetur vërtet një bazë e mirë, por është transformuar tërësisht. Megjithatë nuk është se kam pasur një ngacmim. Herë pas here kam pasur ngacmime të ndryshme, kam futur elementë të ndryshëm, deri sa është arritur kompromisi për atë çka duhet të përcillte romani në të vërtetë.

Ky është një roman që nuk ka pasur një pikësynim se si do të ecte, por ka ecur rrjedhshëm rrugës. Kam shkruar romane që e kam ditur se ku do të mbërrinte ngjarja, madje në një rast kam shkruar si fillim kapitullin e fundit. Por në këtë roman nuk e kam ditur se çfarë do të ndodhte. Gjatë rrugës gjithçka është transformuar. Nuk është se kam pasur një indice kryesore. Prandaj ka pasur edhe shumë linja. Sepse nuk kënaqesha me një linjë dhe fusja një linjë të re, pastaj një të tretë, një të katërt një të pestë... derisa u bënë nëntë linja që plotësuan egon time, të paktën për të tejkaluar romanin tim paraardhës “Lora”, i cili gjithashtu kishte shumë linja e personazhe por jo kaq shumë sa “Rrënimi”.

Duke pasur parasysh të gjithë këto linja, mendoni se lexuesi do ta gjejë veten në njërën prej tyre? Ka detaje nga përditshmëria jonë?

Do të thosha që ky roman trajton njeriun në tranzicion, apo thënë më qartë, njeriun shqiptar në tranzicionin shqiptar. Pa diskutim që shumëkush mund ta gjejë veten, sepse në këtë roman ka personazhe në udhëkryq, personazhe me probleme shoqërore, me probleme psikike. Sepse padyshim po të jesh në një udhëkryq je në një dilemë të madhe dhe gjithçka rrëndon mbi psikikën në radhë të parë. Kushdo mund ta gjejë veten tek “Rrënimi: e gjen tek një arkitekt, tek një gazetar, tek një agjent bankar, te një ushtarak madhor, apo ç’tjetër mund të kem të 80 personazhet e mi.

Padyshim që ky është një rrëfim shqiptar, për Shqipërinë e sotme, për Shqipërinë në tranzicion, në një tranzicion të tmerrshëm, në një tranzicion të gjatë, ku për të thënë të vërtetën unë nuk shoh dritë në fund të tunelit.

Në faqen e fundi të librit lexuesi do të gjejë një përgjigje? Do ndihet  më i lehtësuar? Çfarë e pret atje?

Kam përshtypjen se lexuesi do të zhgënjehet nga ajo çfarë unë kam dhenë në faqen e fundit. Sepse në 10 faqet e fundit të romanit është rrënimi i ngrehinës, rrënimi i ngrehinës shtetërore. Unë kështu do ta përkufizoja pavarësisht se në fakt është rrënimi i një ngrehine fizike në plan të parë. Pra është një hotel në ndërtim i cili është përdorur për punë jo të ligjshme. Ky hotel hidhet në nga vetë keqbërësit, pra rrënohet. Por që do të thotë se e gjithë ngrehina e shtetit është e tillë.

Në kaosin ku jetojmë, në atë kaos që sjell dhe vetë libri, ku e gjen frymëzimin?

Për shansin tim të mirë mua frymëzimin nuk më mungon. Nuk kam probleme me të. Nuk më duhet të dal as në breg të detit as të ngjitem në majë të malit për të gjetur frymëzim. Mjafton të kem lap-topin, pra një faqe të bardhë unë ndihem i frymëzuar. Thënë më shkurt kam energji për të shkruar. Problemi im i vetëm është se ndërsa libri futet në procesin e botimit më kap një ngërç dhe nuk mund të punoj dot pa dalë ai në dritë. Më pas çlirohem dhe fillon puna për tjetrin. Edhe me “Rrënimi”-n kështu ndodhi. Tani besoj, nga shtatori apo tetori bëhem gati për të shkruar diçka të re.

Rrënimi e ka çuar kufij të rinj letërsinë tuaj?

Besoj se po. Ai është pasrendës i romanit “Lora”, për të cilin mund të them se ka një farë ngashërie në mënyrën si është trajtuar. Por padyshim që “Rrënimi” është shumë më dinamik. Sepse dhe vetë dendësia e personazheve apo e linjave e bën më intensiv gjithë rrëfimin.

Përshtypjet që keni marrë deri tani nga ata që e kanë lexuar.

Kanë qenë jashtëzakonisht të mira. Por besoj se së shpejti edhe kritika do të flasë për “Rrënimi”-n, pasi kam pasur kontakte dhe më është paralajmëruar diçka e tillë.

Zgjodhe një botues në Prishtinë. E qëllimshme?

E qëllimshme. E ka pasur ëndërr prej kohësh. Nuk është diçka e kohëve të vona. Tani vetëm se u realizua. Doja ta sillja letërsinë time nga Prishtina në drejtim të Tiranës. Sepse kemi dy kryeqytete shqiptarësh: Tiranën dhe Prishtinën. Unë në një farë mënyre e kam marrë nga Tirana atë që duhej të merrja apo atë që prisja të merrja. Por i ardhur nga një kryeqytet tjetër shqiptarësh më dukej më trendy. Kjo lloj mode është futur tanimë dhe po funksionon. Ka plot shkrimtarë që janë të Prishtinës, botohen në Tiranë dhe kur shkojnë sërish në Prishtinë kanë një sukses të dyfishtë. Edhe anasjelltas. Tregu i Kosovës për të thënë të drejtën mua më mungonte edhe pse romani “Lora” i botuar tre vite më parë çau në këtë treg dhe e hapi rrugën. Megjithatë doja të botohesha Prishtinë për t’u ndjerë po aq kosovar sa dhe një shkrimtar i Pejës, Ferizajt apo Gjakovës. Në këtë mënyrë vendosa marrëdhënie me z. Abdullah Zeleli që drejton shtëpinë e madhe botuese “Buzuku”. Ai më mirëpriti dhe e pëlqeu shumë romanin dhe përderisa e botoi do të thotë se u kaluan të gjitha hallkat e mundshme. Tanimë jam shumë i kënaqur që këtë herë libri drejt Tiranës erdhi nga Prishtina.

Në botimin e radhës revolta e kësaj natyre do të vazhdojë?

Ende nuk e di pasi nuk kam një projekt të saktë e konkret, por mendoj se është një temë e jashtëzakonshme të vazhdosh të mbetesh i revoltuar në këtë kaos ku jetojmë. Padyshim që as letërsia nuk rregullon dot bilancin negativ të këtij kaosi, sepse ajo tanimë është e fundit në rresht, për të gjitha llojet e shkaqeve që nuk ia vlen t’i përmendim në këtë intervistë, Gjithsesi është një apel që mbetet. Dhe besoj se edhe ky apel do të mbetet gjatë në vëmendje.

Një histori që na përket të gjithëve. Nën trillin letrar dhe penën e autorit Leonard Veizi.

Intervista është realizuar nga Saimira Dako në emisionin “Parfume” TV SCAN

https://www.youtube.com/watch?v=qAGzKzG6LpI

“Rrënimi” i Leonard Veizit prezantohet në librarinë “Art’s”

Prezantimi i romanit “Rrënimi” në librarinë “Art’s”

Paraditen e 3 gushtit 2018, mes një atmosfere miqsh e dashamirës së librit, romani “Rrënimi” u prezantua në mënyrë zyrtare, por krejt i lirë e pa protokoll. Prej këtij çasti “Rrënimi” ka trajektoren e vetë orbitale, i pavarur nga autori.

Dhe meqenëse librit i takon të jetojë mes librave, ky prezantim u bë e munduar në ambientet e librarisë “Art’s”, - dhe dashamirësisë së zonjës Arta Zeneli, - librari e cila është çelur vetëm pak kohë më parë në Tiranë. Prezantimi u moderua nga shkrimtari dhe studiuesi i njohur Behar Gjoka, por pjesë e debatit u bënë gjithashtu dhe shkrimtarët po aq të njohur Agim Baçi eKliton Nesturi, të cilët e kishin lexuar veprën paraprakisht.

Prezantimi i romanit “Rrënimi” në librarinë “Art’s”

Romani “Rrënimi” është një botim i shtëpisë prestigjioze “Buzuku” me qendër në Prishtinë e me president z. Abdullah Zeneli. 


“Personazhe të një shoqërie në tranzicion. Ngarendje drejt parasë, karrierës, ëndrrave e realitetit jo gjithnjë nga ç’ofron zhvillimi i hovshëm. Një gjuhë përmasash epike.” Kështu do ta përkufizojë romanin “Rrëfimi”, që në kopertinën e tij, Abdullah Zeneli, presidenti i  shtëpisë botuese prestigjioze “Buzuku” me zyrë në Prishtinë.

Leonard Veizi, Arta Zeneli dhe Behar Gjoka

Leonard Veizi e Orjona Tresa

“Personazhe të një shoqërie në tranzicion. Ngarendje drejt parasë, karrierës, ëndrrave e realitetit jo gjithnjë nga ç’ofron zhvillimi i hovshëm. Një gjuhë përmasash epike.” Kështu do ta përkufizojë romanin “Rrëfimi”, që në kopertinën e tij, Abdullah Zeneli, presidenti i  shtëpisë botuese prestigjioze “Buzuku” me zyrë në Prishtinë.

Leonard Veizi e Agim Baçi

Leonard Veizi, 3 vjet pas suksesit të romanit “Lora” këtë herë vjen me një roman të ri prej 320 faqesh, të quajtur “Rrënimi”.

Leonard Veizi e Kliton Nesturi

Leonard Veizi e Rezarta Reçi

Leonard Veizi e Geverina Muzhaqi

“Rrënimi”, një tornado letrare nga Leonard Veizi

Leonard Veizi dhe Abdullah Zeneli

Mund të konsiderohet dhe si një tornado letrare. Shkrimtari i njohur Leonard Veizi, 3 vjet pas suksesit të romanit “Lora” këtë herë vjen me një roman të ri prej 320 faqesh, të quajtur “Rrënimi”.

Ngrehina e një shteti që gërryhet çdo ditë nga korrupsioni, trafiqet e paligjshme dhe politikat e mbrapshta. Kjo është në themelin e këtij romani të cilën shtëpia botuese “Buzuku” sapo e ka hedhur në qarkullim. Karaktere të gdhendura deri në imtësi, egoistë të shfrenuar, prapaskena dhe porosi për ekzekutime mafioze. Këto, dhe të tjera më shumë se kaq, na vijnë në faqet e romanit “Rrënimi”, në formën e një reviste, ku gjatë shfletimit mund të shohësh si në fotografi të stampuara, të gjithë tranzicionin e shëmtuar që shqiptarët përjetojnë prej vitesh.

Dhe nëse një ushtarak përpëlitet në zyrën e tij të Ministrisë së Mbrojtjes, pasi ka firmosur marrëveshje të dyshimta që kanë të bëjnë me demontimin e armëve dhe shitjen e tyre, një oficer i shërbimit sekret bën lojë të dyfishtë, dhe një gazetar mundohet të bëjë detyrën duke shpërthyer në faqen e parë skandalin e radhës, kemi dhe një ekzekutor me pagesë që është i gatshëm të ndërhyjë kudo për të mbyllur gojën e atij që tenton ta hapi. Nga ana tjetër, pa kërcënime dhe pa armë dhe, një punonjës banke që pas ordinatorit të tij, qarkullon në mënyrë të paligjshme miliona dollarë, duke qenë në këtë mënyrë po aq kriminel sa dhe ekzekutori me pagesë. Dhe në gjithë këtë ferr mardhëniesh ku sundon paraja e pistë, kemi dhe disa histori dashurish, flirte e tradhti imagjinare që e bëjnë romanin në vetvete më atraktiv e të lexueshëm.

Romani përfundon tragjikisht me hedhjen në erë të një ndërtese gjigante ku kriminelët që nuk pyesin për askënd, veç parave të tyre, kërkojnë të mbulojnë gjurmët e një tregtie të madhe armësh. Nga kjo situatë mbeten të vdekur dhe dy persona të tjerë në dy vende të ndryshme. Por për më shumë se kaq duhet lexuar “Rrënimi”.

“Personazhe të një shoqërie në tranzicion. Ngarendje drejt parasë, karrierës, ëndrrave e realitetit jo gjithnjë nga ç’ofron zhvillimi i hovshëm. Një gjuhë përmasash epike.” Kështu do ta përkufizojë romanin “Rrëfimi”, që në kopertinën e tij, Abdullah Zeneli, presidenti i  shtëpisë botuese prestigjioze “Buzuku” me zyrë në Prishtinë.

Ngjarjet në roman janë të mprehta. Ato janë vendosur gjerësisht në territorin shqiptar. Që në fillim autori paralajmëron me frazën e tij se: Çdo ngjashmëri me personazhe, vende dhe ngjarje reale është rastësi. Ndërkohë që të gjitha fenomenet e shkruara në faqet e këtij romani janë produkt i një shoqërie në tranzicion, tipike e shoqërisë shqiptare.

“Rrënimi” është një roman me një mori personazhesh, numri i të cilëve shkon në gati 80. Gjithashtu romani përmban 9 linja, të cilat duket se zhvillohen në mënyrë të pavarura nga njëra-tjetra, por që pak nga pak lidhen, për t’i çuar ngjarjet drejt një pike të vetme. 

Botuar në:

http://www.panorama.com.al/rrenimi-nje-tornado-letrare-nga-leonard-veizi/

http://www.mapo.al/rrenimi-nje-tornado-letrare-nga-leonard-veizi/

http://vizion.com.al/rrenimi-nje-tornado-letrare-nga-leonard-veizi/

https://americaneye.al/rrenimi-nje-tornado-letrare-nga-leonard-veizi/

http://revistapsikologji.com/rrenimi-revolta-e-personazheve-te-nje-shoqerie-ne-tranzicion/

https://madame.mapo.al/rrenimi-nje-tornado-letrare-nga-leonard-veizi/

http://revista.mapo.al/rrenimi-nje-tornado-letrare-nga-leonard-veizi/