Degradimi moral i shoqërisë shqiptare dhe dorëzimi para fatit “të thënë”

Nga 

Leonard Veizi

 

Jemi në ditë pushimesh. Mbrëmja pushtohet nga muzika “live” e restoranteve. Orkestrat luajnë muzikë të gëzueshme e njerëzit kërcejnë të shpenguar. Janë lodhur në një vit pune dhe mezi i kanë pritur këto pushime. Ndaj gëzimin e tyre nuk mund ta prishë halli i një tjetri.

Disa orë më parë se kaq, portalet dhe rrjetet sociale në internet ishin marrë gjerësisht me një lajm të zi. Një vajzë e vogël tek luante në breg të detit përplaset nga një motoskaf. Dhe... vdes.

Tragjedi.

Kishte ardhur për pushime familjare nga shumë larg dhe rrugën e kthimit nuk e bëri më në ndenjëset e avionit komod të linjës, por me një arkëmort. Rrjetet sociale u përgjakën po aq sa deti nga gjaku i vogëlushes. Dielli shkëlqen, por dita dukej e zezë.

Kjo ishte gjëma.

Ne si shqiptarë të thjeshtë, që plazhin e bëjmë disa dhjetra, në mos disa qindra kilometra larg vendit ku ndodhi tragjedia, na vjen keq, - dikush edhe përlotet -  dhe hedhim ndonjë status në Facebook. Dhe e quajmë të kryer detyrimin tonë. Tek e fundit nuk heshtëm. Tek e fundit, e kryem reagimin tonë prej qytetari. Tek e fundit, u munduam t’ia lehtësonim sadopak barrën e dhimbjes familjarëve.

Solidariteti vlejti një gjysmë dite. Pastaj qielli nisi të hapej dalëngadalë dhe të gjithë plazhistët vunë re se dielli shkëlqente për mrekulli. Kishim shkuar për pushime, apo jo?

Nëpër plazhe jeta vijoi normalisht. Njerëzit u lanë sërish në det, hipën nëpër varka plastike që remohen me këmbë dhe kërkuan shëtitje me motoskaf, po si ai që përplasi pa mëshirë vajzën e vogël, që me një gëzim të ligjshëm fëmijëror, luante në breg të detit.

Dielli shkëlqente. Qielli ishte blu. Dhe deti po aq. Gjurmët e gjakut ishin zhdukur. Dhe jeta na ftonte të hidhnim tutje gjithçka të keqe dhe të shijonim çastin që ikte pas e nuk kthehej më. Dhe ashtu bëmë të gjithë.

Ishte e njëjta kohë kur vogëlushja pa jetë qëndronte në një dhomë ambulatore duke u përgatitur për një udhëtim të gjatë. Udhëtimin e fundit të jetës. Udhëtimin që nuk do ta sillte më në brigjet e bukura të Jonit, ato brigje që njerëzit e ndyjnë më shumë se sa anijet që shkarkojnë gjithfarë mbeturinash.

Por ne si njerëz të thjeshtë, - plazhistë apo punonjës zyrash që kanë kohë mjaftueshëm të merren me argëtimet në internet, - e kishim kryer misionin tonë. Fati i keq ishte i familjarëve të viktimës. Ata duhet të qanin e t’i binin kokës me grushte. Ata duhet të hanin veten me dhëmbë dhe të mbyteshin në lotët e tyre. Sepse fati i keq ishte për ta. Ndërsa ne të tjerët... duhet të argëtoheshim nëpër pista kërcimesh me muzikë “live”.

Jemi në ditë plazhi. Restorantet ftojnë pushuesit me këngëtarë që mbajnë nga një mikrofon në dorë: diku ndihet buzuku grek, diku një kanconetë italiane e diku më tutje tallava kosove.

Jeta vazhdon...

Ne jemi të qetë të vazhdojmë ta shijojmë çastin tonë. Sepse ne e bëmë atë çfarë kishim për të bërë. Nuk qëndruam duarkryq. E thamë fjalën që na kish munduar në shpirt. E hoqëm barrën të na rëndonte. Dhe kaq.

Fill pas kësaj nisën sërish postimet e selfieve buzë detit. Po atij deti që më parë se kaq kishte marrë ngjyrën e gjakut të vogëlushes. Dhe ca video paksekondëshe nga jeta e shfrenuar në “shkuma-party”.

Harrojmë shpejt...?

Nuk është vetëm kjo. Gjithçka është tregues i një realiteti të trishtë. Degradimi moral i shoqërisë. Dhe kësaj i shtohet degradimi i strukturave të shtetit, të cilat përditë e më shumë lëshohen.

Prej kohësh shoqëria shqiptare është në një krizë morale. Dhe shkak nuk është domosdoshmërisht postpandemia që po nxjerr në shesh goditjet e marra në ditët e izolimit dhe të panikut. Ajo mund t’i ketë dhënë një shqelm të fundit. Por problemi ka ekzistuar prej kohësh.

Është e pamundur që ne si shoqëri jemi sa e krekosur e imponuese, e sertë dhe hakmarrëse aq dhe e squllët e amorfe deri në pranimin e sakrificës në emër të “fatit të keq”, “fatit të shkruar” apo “fatit të thënë”. Ndërkohë që nuk kemi fuqi të ndryshojmë realitetet tona. Ndaj ulim kokën dhe vetëm pranojmë.

Ky është disfatizëm.

Në reagojmë në mënyrë masive vetëm nëpërmjet celularëve tanë. Kemi gjetur mënyrën më idiote për t’u shfrehur: në Facebook. Dhe i kemi larë duart. Edhe burrat e shtetit të ngushëllojnë sot në Facebook... me statuse qesharake. Ndërsa portalet nxitojnë të mbledhin pikët e mbetura rrugëve: “Si e komentoni tragjedinë e ndodhur në Himarë?”. Vuuu... shkarkesa. Sharje, emoji me lot në sy dhe faqe të skuqura nga inati, dhe plot banalitete të tjera. Po, po, ne e kryejmë detyrimin tonë si qytetarë të denjë të Republikës. Jemi të ashpër e vetmohues në qëndrimin tonë... pas celularit, me një emër anonim. Por burra që dalin të përballen me të keqen janë të paktë.

Jemi në sezon pushimesh. Dhe vetëm pak ditë më parë ka qenë një tjetër ngjarje e tmerrshme në det. Kur vëllai shpëtoi vëllanë dhe shokun e tij, por humbi jetën e vet. Dhe të dyja tragjeditë ishin lehtësisht të shmangshme, nëse shteti do të njihte kufijtë e tij pa u futur në sinorët e tjetrit. Sepse në të dyja rastet flitet për çmontimin e mendjes të punonjësve që marrin rrogën nga shteti për të shpëtuar jetët njerëzore dhe jo për të mbledhur kufomat e tyre.

Ndërsa shoqëria nuk reagon ndaj shtetit as kur një punonjës i saj nuk ndodhet të bëjë detyrën e të shpëtojë atë që është në vështirësi e as kur një tjetër punonjës i saj i merr jetën një vogëlusheje, qoftë dhe në mënyrë aksidentale por krejtësisht të papërgjegjshme.

Shoqëria jonë është në një dekadencë morale të paparë: sapo mbaron ceremonia mortore sulet te restoranti me këngëtarin “live” të mbysë hidhërimin me raki e të dëgjojë ca muzikë tallava që të qetësojë shpirtin. Se është fort i dërrmuar e ka nevojë për pak përkrahje.

Ndërkohë shteti vetë është me pushime. Pushime masive. Dhe me justifikimin në majë të gjuhës...

-Për ju po punojmë.

-Për kë?... në fakt.

Ndaj nuk është rastësi që një oficer ushtrie kapet duke kultivuar lëndë narkotike, se nuk i dilte rroga, e një oficer policie nxjerr turistë nëpër det se nuk i del rroga. Bëjnë punë të dyta dhe nuk bëjnë asnjërën të saktë. Ose i bëjnë keq të dyja, duke menduar se ia hodhën.

Edhe mua si gazetar në fakt nuk më del rroga. Madje, nuk ka shqiptar që bën punë të ndershme, qoftë duke shitur krahun apo mendjen e tij, - që t’i dalë rroga e të ngryset e të gdhihet pa e vrarë mendjen për të nesërmen. Por kjo deri më tani nuk më ka shtyrë ta bëj keq një punë të dytë, por ta fus një lek në xhep gjithsesi. Sepse me siguri që një ditë do ta vjell.