Shqipëria si Amerika, vendi ku mund të trepunësohesh e të mos tatohesh

Nga 

Leonard Veizi

 

Ca kohë më parë mendoja thellësisht për një punë të dytë, por meazallah se gjeja një të përshtatshme për profilin tim. Pastaj thashë me vete: duhet me punu edhe jashtë profilit.

Sot të lusin për punë. Kohët kanë ndryshuar. Dhe kjo më kujton një batutë romani e filmi bashkë:

-Mbarë po bëhet, shyqyr mbarë! Mban mend, vjet nuk kish kaq shumë njerëz. Ishin më të dëshpëruar njerëzit vjet. Sivjet ka qejf, ka qejf, ka para... – i thosh kamerieri që fërkonte duart nga kënaqësia, banakierit, tek “Përballimi” i Teodor Laços, pasi kish porositur për të tërhequr nga banaku dy shishe raki, që i kërkonte një punëtor i fabrikës së miellit.

Që vende pune ka por nuk ka specialistë kjo nuk do as mend as kalem. Madje ka aq shumë sa kam frikë se shumë shpejt do jem duke bërë punë në ndihmë të sezonit turistik. Ndaj mos u çudisni nëse ndonjë ditë do të më shihni pas banakut duke mësuar të bëj kafe turke, dhe duke shfryrë ekspresin e kafesë. Sepse me siguri ndonjë pronar lokali, do më kapë për zverku e do më fusë në punë:

“Nuk kemi personel vëlla. Mjaft e ke zënë tavolinën me një bidon uji dhe duke parë celularin. Na e jep një dorë ndihme!”

Kjo situatë e stisur në mendjen time funksionon si balancë meqenëse prej kohësh flitet se punë ka sa të duash por nuk ka profesionistë.

-Moj Frosë nuk di si të ta shpërblej po më rregullove çupën në punë. Vendin ia kam gjetur. Një copë banakiere e parë...

Epo ja, kështu përsëritet historia.

Duhet me punu vëlla se me një zanat nuk i dilet. Pensioni po afron e kështu duhet me pat nëpër xhepa “argumenta të forta” ndryshe përfundon te gaveta e supës që jepet nga organizatat jofitimprurëse për njerëzit pa mbështetje e pa përkrahje.

Qoftë larg! Sa të na punojë dora e mendja... do t’i shfrytëzojmë.

Po ja, nëse deri dje shikonim rrugës dyqane, gjithfarë pusullash që kërkonin shitëse butiku apo personel për bare-restorante, ku kushti kryesor ishte diploma e shkollës së lartë, dhe nja dy-tri gjuhë të huaja në dispozicion, -por edhe me përvojë disavjeçare, - sot të luten edhe të thonë se ka shkuar aq keq puna sa kushtet kanë rënë të gjithë mjafton të pranosh të punosh.

Ore, u bë deti kos... e ia arritëm ta shohim, që Zotit i qofshim falë, jarebi!

Shqipëria po zien nga vala e turistëve të huaj. Por po të ndjekësh lajmet në televizor, do të të duket vetja si në vitet ’80 të shekullit të kaluar, ku flitet për tejkalim plani në të gjitha sektorët, edhe pse në fakt njerëzia kish nisur racionimin dhe furnizimin me tallon.

Propaganda... Propaganda... Propaganda. Tri herë “Propaganda” – Ec aty, të keqen e Gëbelsit. S’ka rëndësi se çfarë bën. E rëndësishme është se çfarë reklamon.

Në këto ditë të nxehta vere, shumë pronarë kërkojnë krahë pune se kanë mbetur pa punëtorë. Ata që kanë pasur ia kanë mbathur në Europë. Ca nëpër vendet latine, të tjerët në hapësirat Gjermanike e ca më të fortë kanë marrë me not detin e kanë mbërritur në ishullin britanik.

-Po këtu kush do punojë o babam?

Fjalët që dolën poshtë e lart se në Shqipëri të mësynte krah i lirë nga Bangladeshi nuk zuri vend.

Dhe nisin nga puna si kamerier e banakierë djem të rinj shkollarë që janë me pushimet e verës, krejtësisht të patrajnuar e që s’dinë të mbajnë as tabakanë në dorë, por që u duhet ndonjë lek të shtyjnë dimrin kur të shkojnë përsëri në shkollë.

Dhe pronarët janë vazhdimisht në kërkim. Se ç’është e vërteta asnjërin prej tyre nuk e la mendja t’i përvishet punës e të bëjë një rol në pronën e tij... Ai është thjesht shefi. E kemi këtë të mirë ne shqiptarët. Shefi drejton, nuk punon. Prandaj dhe kemi ca dëshirë të bëhemi të gjithë shefa. Jemi apo s’jemi shqiptarë.

Ndaj mos u çuditni ndonjë ditë kur të më shihni duke u trajnuar tek ekspresi i kafesë dhe tek mbushja e gotave me uiski, pa njësi matëse, thjesht me sy.

-Ma mbush një dopio usta... me akull se mos harrosh.

-Çfarë thu mor jahu. Me akull origjinal të marrë drejt e nga Poli i Veriut, jo nga ai i gatshmi që bëhet me ujë lumi.

Por është bërë keq dhe për profesione më të ulëta për nga rëndësia, siç është roje apo lavazhier. Edhe këta nuk gjenden kërkundi.

Dhe nuk do jetë çudi që kur të shkoj për të larë makinën, i zoti i punës të më thotë: Të vë në dispozicion stekën e ujit me presion dhe detergjentet, si dhe gjysmën e çmimit, por të kam rixha merr leckat dhe futju vetë punës se jam tek pullë këto kohët e fundit aq sa nuk po marr dot frymë.

Kështu dhe nuk tatohesh, se në fund të fundit makinës tate po ia bon hyzmetin.

Gjatë një vizite të shkurtër që isha në Amerikë, në kontakte me miq e shokë shqiptarë, kur i pyesja për çështje pune ma kthenin: A ke fuqi vëlla se punë ka sa të duash.

Dhe kishin filluar shqiptarët e shkretë të bënin dy e tri punë. Edhe të jetonin edhe të mblidhnin ndonjë para mënjanë.

Kjo ditë erdhi dhe në atdheun tonë, buzë Adriatikut.

Ore po si e kapëm veten kaq shumë. U hapën frontet si asokohe në Socializëm, kur brigadat me vullnetarë dilnin të vrisnin karkalecët që dëmtonin prodhimin? Përgjigja që i vjen pyetjes është ca e hidhur, por ne jemi mësuar tashmë me të.

-E jo a ty mbylltë, ka ikur tërë rinia jashtë. Pse të punojë kamerier në Shqipëri me 100 lekë të vjetra bakshish kur këtë punë e bën në një nga vendet e zhvilluara të Evropës dhe qesenë e ka plot?!

Atë thuaj!

Por çdo e keqe e ka një të mirë. Ja ne që kemi mbetur mund të punojmë sa na mban vuxhuti. Që të mos ketë vend shprehja: Punë ka por s’ka profesionistë. Sepse duhet modifikuar. Punë ka por dhe profesionistët i kemi.

Duhet me pa për një punë të dytë e pse jo dhe një të tretë. Se jeta është edhe e gjatë edhe e vështirë.