Nga Leonard Veizi
Ngjitja
në skenë ka qenë mjeti për një shfaqje yjore nga aktorët. Uta Hagen, fituese e
tre çmimeve “Tony”, debutoi rolin e Martës në Broadway në 1962. Shfaqja ishte
një sensacion, me shumë njerëz që e konsideruan portretizimin e Martës nga
Hagen si performancën më të mirë të karrierës së saj të historisë.
Shfaqja
me tre akte zakonisht merr pak më pak se tre orë për t'u interpretuar, me dy
ndërprerje 10 minutash. Titulli është një lojë fjalësh për këngën "Kush ka
frikë nga ujku i madh i keq?" huazuar nga “Tre derrat e vegjël” të prodhuar
nga Walt Disney në vitit 1933, duke zëvendësuar emrin e autores së njohur
angleze Virginia Woolf. Marta dhe Xhorxh e këndojnë vazhdimisht këtë version të
këngës gjatë gjithë shfaqjes.
“Kush
ka frikë nga Virginia Woolf?” fitoi çmimin Tony 1963 për shfaqjen më të mirë
dhe çmimin 1962–1963 Nju Jork Drama Critics' Circle Award për shfaqjen më të
mirë. Ajo rivihet shpesh në skenën moderne.
Ngjarjet
zhvillohen në një mbrëmje në shtëpinë e George dhe Martha-s, një çift i martuar
që ndodhet në moshën e mesme. Xhorxh është profesor i historisë në një
universitet të vogël në New England, ndërsa Marta është vajza e presidentit të
universitetit. Pas një mbrëmjeje të gjatë me alkool dhe tensione, ata ftojnë
një çift të ri, Nik dhe Hani, në shtëpinë e tyre për të vazhduar festën.
Përgjatë
natës, mes bisedave të thjeshta dhe të rëndomta, Xhorxh dhe Marta fillojnë të
zhvillojnë një lojë psikologjike ndaj njëri-tjetrit dhe ndaj mysafirëve të
tyre. Ata fillojnë të zbulohen sekrete të thella dhe të dhimbshme të jetës së
tyre, të cilat çojnë në përplasje të ashpra emocionale.
Marta
dhe Xhorxh kanë një martesë të mbushur me keqardhje dhe zhgënjim, dhe lojërat e
tyre shpesh janë një mënyrë për të përballuar dhimbjen dhe realitetin e hidhur.
Gjatë natës, shfaqet qartë se marrëdhënia bashkëshortore është ndërtuar mbi një
seri iluzionesh dhe gënjeshtrash, duke përfshirë edhe një gënjeshtër të madhe
që është në zemër të konflikteve të tyre.
Drama
kulmon me një çast të rëndësishëm, kur Xhorxh "vret" simbolikisht një
fëmijë imagjinar, të cilin ai dhe Marta kanë krijuar në mendjen e tyre si një
mekanizëm për të përballuar realitetin e mungesës së fëmijëve të vërtetë. Ky
akt çon në një përballje të dhimbshme me të vërtetën dhe një kuptim të ri të
marrëdhënies në çift.
Në
fund, drama lë personazhet e saj në një gjendje pasigurie dhe zbrazëtie, duke
treguar kompleksitetin dhe vështirësitë e marrëdhënieve njerëzore dhe natyrën
shpesh të trishtë të dashurisë dhe jetës.
Në
vitin vitit 1966 “Kush ka frikë nga Virginia Woolf?” u adaptua në një film
dramatik hollivudian me regji të Mike Nichols, që ishte dhe debutimi i tij
regjisorial. Skenari i Ernest Lehman është një përshtatje e shfaqjes së Edward
Albee të vitit 1962 me të njëjtin emër. Në film interpretojnë Elizabet Tejlor
në rolin e Martës, Riçard Burton si Xhorxhi, Xhorxh Segal si Nik dhe Sendi
Dnnis në rolin e Hanit.
Filmi
u nominua për 13 çmime Oscar, duke përfshirë filmin më të mirë dhe regjisorin
më të mirë për Mike Nichols. Është një nga dy filmat e vetëm që janë nominuar
në çdo kategori të pranueshme në Academy Awards (tjetri është Cimarron). Të
katër aktorët kryesorë u nominuan në kategoritë e tyre përkatëse të aktrimit,
hera e parë që u nominua i gjithë kasti i vlerësuar i një filmi.
Filmi
fitoi pesë Oscar: një çmim të dytë Oscar për aktoren më të mirë për Taylor,
Aktorja më e mirë dytësore për Dennis, Kinematografia më e mirë, Regjia më e
mirë Artistike dhe Dizajni më i mirë i Kostumeve.
Në
vitin 2013, filmi u zgjodh nga Biblioteka e Kongresit për t'u ruajtur në
Regjistrin Kombëtar të Filmit të Shteteve të Bashkuara si "kulturor,
historikisht ose estetikisht i rëndësishëm".
“Who’s afraid of Virginia Woolf” është një
dramë e luajtur në skenat teatrore të të gjithë Evropës. Në dhjetorin e
vitit 2009 kjo dramë u shfaq në Teatrin Kombëtar në Tiranë.
Vepra, e cila erdhi e shqipëruar nga Gjergj
Peçi
kishte për regjisor shqiptarin nga Maqedonia e Veriut, Kushtrim Bekteshin dhe
aktorë si Eva Alikaj, në rolin e Martës, Viktor Zhusti, në rolin e Xhorxhit dhe
dy aktorë të tjerë Helidon Fino si Niku dhe Eftiola Laçka si Hani.
Eva
Alikaj, në rolin e Martës, arriti të sjellë karakterin e saj me një forcë të
madhe dramatike, duke përçuar thellësinë e emocioneve të një gruaje të
përballur me zhgënjimet e jetës. Marta është një figurë komplekse, e mbushur me
pasion dhe zemërim të fshehur, dhe Alikaj arriti ta portretizonte me një
intensitet mbresëlënës.
Viktor
Zhusti, në rolin e Xhorxhit, solli qetësinë dhe cinizmin e një njeriu që është
i lodhur nga jeta dhe martesat e thyer, por që përdor ironinë dhe lojërat
psikologjike për të mbrojtur veten. Zhusti e solli këtë karakter me një
thellësi të madhe intelektuale dhe emocionale, duke krijuar një kontrast të
fortë me shpërthimet e Martës.
No comments:
Post a Comment