Shqipëria përfaqësohet me stendën “Thesari i Vrapit”
Nga Leonard Veizi
në Muzeun Metropolitan të Artit, është befasuese. Nuk është se e them unë, apo vetëm unë. Madje unë mund të jem i fundit që evidentoj një fakt të tillë.
Muzeu Metropolitan i Artit u themelua në vitin 1870 me misionin e tij për të sjellë artin dhe edukimin përmes artit të popullin amerikan. Por ndërtesa e “Fifth Avenue” u hap më 30 mars 1880. Ndërtesa e Muzeumit u projektua nga Richard Morris Hunt dhe u përfundua në vitin 1902.
Befasuese është ajo çfarë sheh, por befasuese është dhe kur informohesh se në këtë Muze kaq impresionues punojnë dhe 7-8 shqiptarë të cilët mundohen me të gjithë dëshirën e tyre të të orientojnë që për një kohë relativisht të shkurtër të marrësh një informacion të gjerë. Dhe meqenëse do të të duhet edhe të regjistrosh diçka edhe të bësh ndonjë foto, një pjesë e informacionit rrjedh ndaj për çdo rast i drejtohem dhe referohem faqes zyrtare: “metmuseum.org”
Muzeu Metropolitan i Artit, shkurtimisht me emrin “MET”, është muzeu më i madh dhe më gjithëpërfshirës i artit në qytetin e Nju Jorkut dhe një nga më kryesorët në botë. Koleksioni i tij i përhershëm përmban mbi dy milionë vepra, të ndarë në 17 departamente kuratoriale.
Ndërtesa kryesore ngrihet në 1000 Fifth Avenue, në skajin lindor të “Central Park” në “Upper East Side” të Manhattanit.
Fill pasi ke hyrë në ambientet e brendshme të tij, ku ke paguar së pari një biletë hyrëse prej 25 dollarësh, informohesh se vizita në të gjitha ambientet, me një shikim jo të vëmendshëm do të të kushtojë një ditë të plotë. Dhe nëse do ta marrësh me nge, do të të duhen dy ditë të plota.
“MET” prezanton mbi 5000 vjet art nga e gjithë bota me qëllimin që gjithkush ta përjetojë dhe ta shijojë gjithçka ekspozohet në pavijonet e tij. Miliona njerëz të tjerë, në pamundësi për ta vizituar nga afër, gjithashtu i drejtohen internetit për t’u njohur me objektet e këtij Muzeu të magjishëm.
Muzeu është i ndarë dhe qëndron në tre vende ikonike në qytetin e Nju Jorkut: “Met Fifth Avenue”, “The Met Breuer” dhe “The Met Cloisters”.
Që kur u themelua në 1870, “Met” ka aspiruar gjithmonë të jetë më shumë se një thesar i objekteve të rralla dhe të bukura. Çdo ditë, arti gjallërohet në galeritë e Muzeut edhe përmes ekspozitave dhe ngjarjeve të tjera artistike, duke zbuluar ide të reja dhe lidhje të papritura në kohë e në kultura.
Në deklaratën e misionit thuhet se: Muzeu Metropolitan i Artit mbledh, studion, konservon dhe prezanton vepra të rëndësishme arti në kohë dhe kultura në mënyrë që të lidhë të gjithë njerëzit me krijimtarinë, njohuritë, idetë dhe njëri-tjetrin.
Koleksioni i përhershëm i muzeut përbëhet nga vepra arti nga antikiteti klasik dhe Egjipti i lashtë, piktura dhe skulptura nga pothuajse të gjithë mjeshtrit evropianë dhe një koleksion i gjerë i artit modern amerikan.
“Met” mban objekte të artit afrikan, aziatik, oqeanian, bizantin dhe islam. Muzeu është qendra e koleksioneve enciklopedike të instrumenteve muzikore, kostumeve dhe etnografisë, si dhe armëve antike nga e gjithë bota.
Arti bizantin gjendet në ndërtesën kryesore, në Galeritë 300, 301, 302 dhe 303. Koleksioni i Muzeut i artit mesjetar dhe bizantin është ndër më gjithëpërfshirëset në botë. Koleksioni përfshin artin e Mesdheut dhe Evropës nga rënia e Romës në shekullin e katërt deri në fillimin e Rilindjes në fillim të shekullit të gjashtëmbëdhjetë. Ai përfshin gjithashtu vepra arti evropiane para mesjetare të krijuara gjatë epokës së bronzit dhe epokës së hershme të hekurit.
Koleksioni i artit grek dhe romak i Muzeut përfshin më shumë se tridhjetë mijë vepra që variojnë nga periudha neolitike (rreth 4500 p.e.s.) deri në kohën e konvertimit të perandorit romak Konstandin në krishterim në vitin 312 pas Krishtit. Ai përfshin artin e shumë kulturave dhe është ndër më gjithëpërfshirëset në Amerikën e Veriut. Rajonet gjeografike të përfaqësuara janë Greqia dhe Italia, por jo aq të kufizuara nga kufijtë politikë modernë: kolonitë greke u krijuan rreth pellgut të Mesdheut dhe në brigjet e Detit të Zi dhe Qiproja u helenizua gjithnjë e më shumë. Për artin romak, kufijtë gjeografikë përkojnë me zgjerimin e Perandorisë Romake. Departamenti gjithashtu ekspozon artin e Greqisë parahistorike (dhe artin pararomak të popujve italik, veçanërisht të etruskëve.
Qëllimet kryesore të Departamentit të Armëve janë të mbledhë, të ruajë, të hulumtojë, të publikojë dhe të ekspozojë shembuj të dalluar që përfaqësojnë artin e armatimit, shpatarit dhe armëbërësit. Armët dhe forca të blinduara kanë qenë një pjesë jetike e pothuajse të gjitha kulturave për mijëra vjet, thelbësore jo vetëm në pushtimin dhe mbrojtjen, por edhe në shfaqjet e gjykatave dhe ngjarjet ceremoniale. Gjatë gjithë kohës, armatimet më të mira kanë përfaqësuar aftësitë më të larta artistike dhe teknike të shoqërisë dhe periudhës në të cilën janë krijuar, duke formuar një aspekt unik të historisë së artit dhe kulturës materiale. Koleksioni “Met” i armëve dhe armaturave është një koleksion modern, i formuar përmes aktiviteteve dhe interesave të kuratorëve, administruesve të besuar, koleksionistëve privatë dhe donatorëve gjatë 125 viteve të fundit. Koleksioni përfshin rreth katërmbëdhjetë mijë objekte, nga të cilat më shumë se pesëmijë janë evropiane, dymijë janë nga Lindja e Afërt dhe katërmijë nga Lindja e Largët. Është një nga koleksionet më gjithëpërfshirëse dhe më enciklopedike të këtij lloji.
Koleksioni i famshëm i pikturave evropiane të Met përfshin më shumë se 2500 vepra arti nga shekulli i trembëdhjetë deri në fillim të shekullit të njëzet. Përveç galerive të departamentit, fotografitë varen në Koleksionin Robert Lehman, Koleksionin e Jack dhe Belle Linsky dhe në galeritë e tjera të departamenteve në The Met Fifth Avenue, si dhe në The Met Cloisters. Përveç kryeveprave individuale nga artistë të ndryshëm si Jan van Eyck, Caravaggio dhe Gustav Klimt, The Met posedon një shfaqje të pasur të artit të hershëm italian dhe verior, së bashku me një nga koleksionet më të mëdha në botë të pikturave holandeze të shekullit të shtatëmbëdhjetë, duke përfshirë vepra të jashtëzakonshme nga Frans Hals, Rembrandt dhe Johannes Vermeer. Zonat e Muzeut të El Greco dhe Goya janë më të mirat jashtë Spanjës. Galeritë e saj të pikturave franceze të shekullit të nëntëmbëdhjetë janë të dytat pas muzeumeve të Parisit, duke paraqitur në thellësi artin e Gustave Courbet, Edgar Degas, Edouard Manet, Claude Monet, Paul Cézanne, Vincent van Gogh dhe të tjerë.
Në këtë muze gjigant, emri i Shqipërisë përmendet vetëm në një stendë minimaliste, ku janë vendosur disa punime nga periudha bizantine, të cilat janë gjetur në fshatin Vrap pranë Tiranës.
Koleksioni i gjerë i veprave në letër të Departamentit përfshin afërsisht 21,000 vizatime, 1,2 milion printime dhe 12,000 libra të ilustruar të krijuara në Evropë dhe Amerikë nga viti 1400 deri në ditët e sotme. Për shkak të natyrës së tyre të brishtë dhe ndjeshmërisë ndaj zbehjes dhe zbehjes, punimet në letër mund të ekspozohen vetëm për periudha të shkurtra në të njëjtën kohë (afërsisht tre muaj) në kushte ndriçimi të kontrolluara me kujdes.
Në Muze ndeshesh me maskën e Abraham Linkolnit. Por në ambientet e saj mund të gjeni një nga imazhet më të njohura në artin amerikan, më sipërfaqe më të madhe në këtë muze - 378.5 cm × 647.7 cm – që titullohet "Washington Crossing the Delaware" të Emanuel Letsit, prodhuar në vitin 1851, e cila është ekspozuar në Galerinë 760
Që nga themelimi i tij, Muzeu ka marrë shembuj të rëndësishëm të artit amerikan. Një "pavijon amerikan" i veçantë për të shfaqur artet e shekullit të XVII deri në fillim të shekullit të XIX u hap në 1924. Sot, koleksioni gjithnjë në zhvillim përfshin rreth 20,000 vepra arti nga burra dhe gra afrikano-amerikane, euro-amerikane, latino-amerikane dhe amerikanë vendase. Duke filluar nga periudha koloniale deri në periudhat e hershme-moderne, vëmendja përfshin pikturën, skulpturën, veprat në letër dhe artet dekorative—duke përfshirë mobilie, tekstile, qeramikë, qelq, argjend, punime metalike, bizhuteri, shporta, qëndisje me rrota dhe rruaza—si dhe brendësinë historike edhe fragmente arkitekturore.
Në një pavijon të Muzeut Metropolitan të Artit janë ekspozuar vetëm enë ari dhe argjendi. Ndërsa një pavijon tjetër përmban gjithfarë veglash muzikore ku gjendet edhe një piano e veçantë e Bethovenit. Kjo piano është e punuar që një tast të godiste dy tela me qëllim që tingulli të ishte më i lartë. Konstruktori i pianos e ka bërë të tillë meqenëse Ludvik Van Bethoven kishte probleme të theksuara me dëgjimin.
Dhe kaq mundëm të merrnim nga ky koleksion i jashtëzakonshëm, pas një vizite, që mund ta konsideroj të shkurtër, dhe për shkak të kohës së shkurtër të qëndrimit në Manhatenin Nju Jorkez të Shteteve të Bashkuara.
No comments:
Post a Comment