Mirush Kabashi, mjeshtri i batutave të thella

Nga Leonard Veizi

 

E kush nuk e mban mend Makun, atë që zëvendësonte gratë në ndërmarrjen e grumbullimit, i cili nuk arrinte t’ia merrte mirë dorën punëve, por që drejtor Miti e kishte mik, ndërsa shef Nesimi i financave e quante “hiç njeri”.

E kush nuk e mban mend Lithanin, asketin në ishullin e gjarpërinjve i cili helmoi piktorin Andrea që zbukuronte kishat e Kazazë, por që theu rregullat dhe u dënua nga Peshkopi Athanas.

E kush nuk e mban mend Zimon, pensionistin qejfli që la paratë me telefonatat e 0900-tës, e që Semi, proletarja e shtëpisë së të moshuarve “Lulet e Vjeshtës” e quante: të degjeneruar.

Por ai ishte dhe mësues Nardi që i bënte presion zysh Norës që t’i rregullonte notat djalit të Kristoforit, i cili ishte me pozitë në Komitet. Dhe po aq ishte sociologu Apostol, i cili vërtet nuk lëshonte receta dashurie për vajzën e tij por nuk donte që ajo të martohej me një këngëtar.

-Pu,pu, pu... Artist. Këngëtar. Tralalalala këtu, tralalalala atje. Pa karakter. Profesion shumë i dyshimtë për moralin familjar.

Ndërkohë ai ka interpretuar dhe një nga batutat emblemë të filmit shqiptar kur luante në rolin e “mësju” Braushit, shokut të burgut të Besim Shkëmbit, që duhet të lante borxhet e hajdutit Spahi:

-Më kanë thënë se ke bërë kthesë, i je futur studimeve, i je përvesh hekurave. Ah, jo profesor, të rre mendja. Po Braushin e di ç’do të thotë “bishti i qenit”. Ia ka pirë lëngun jetës Braushi profesor. Bishti i qenit është i shtrembër dhe atë sado që ta tërheqësh, hop, ... prapë i shtrembër mbetet. Kështu dhe puna jote. Derisa ke qenë një herë i dënuar, deri në varr bisht qeni do të mbetesh.

Tanimë Mirush Kabashi, ky aktor aq i dashur për publikun e me aq shumë klas, nuk do jetë më mes të gjallëve. U largua fizikisht pas mesnatës së 5 dhjetorit të vitit 2023, për të na lënë si trashëgimi në pelikulë gjithfarë karakteresh e personazhesh të cilat ai i interpretoi me aq mjeshtëri.

-Jam dezinjator.

-Çfarë the more, dezertor?!

-Jo, jo shoku partizan. Jo dezertor. Dezinjator... Domethënë piktor.

Këto ishin batutat nga filmi “Ne vinim nga lufta” ku Mirush Kabashi do të kishte rolin e Stilianit. Dhe po aq ai shkëlqeu në rolin e topografit Veniamin tek “Emblema e Dikurshme”, që hapte gropa e fuste shishe nën tokë dhe që për pak e shqyen qentë e fshatit.

-Unë duhet të vendosja thellë nën tokë sinoret e çifligjeve që po zhdukeshin. Ata shpresonin që do kthehej përsëri koha e tyre dhe tokat që po u ndaheshin fshatarëve t’i merrnin përsëri.

Artistët po ikin një e nga një. Është një hemorragji e vazhdueshme. Vetëm një javë më parë u ngjit në panteon Zef Deda. Sepse kështu është jeta, e s’mund të ndodhë ndryshe. Po ikin edhe yjet e brezit të dytë të aktorëve të mëdhenj shqiptar. Plejadë e mahnitshme. I dhanë aq shumë kinemasë dhe teatrit. Sepse Mirush Kabashi ishte dhe një aktor që shkëlqeu në skenën teatrore.

Pakkush e kujton që Mirush Kabashi bëri epokë edhe në komedinë “Kartela e verdhë” shkruar nga Haxhi Rama. Ndoshta sepse hija e Toger Shazivarit, që mbante rendin në qytetin e Lushnjës, tek “Koncert në vitin ‘36” do të ishte shumë më e madhe se sa ajo e një tifozi sporti. Por ai dinte t’i luante mjeshtërisht të dyja, si në skenën e teatrit po aq dhe në sheshin e xhirimit. Ndaj po aq të njohur do t’i bënte ai dhe batutat e filmit “Gëzhoja e Vjetër” ku si shofer pijanec i premtonte bashkëbiseduesit Pandi Mylla që e dendi me raki:

-Mos çaj kokën hiç. Ke Baken ti ore. Po kam “Tarponin” aty jashtë, atë bardhoshin. Shi, shi, qenke budalla ti. Natën kontrolle s’ka. Po unë për dy orë e gjysmë kam kap Korçën. Nuk çan kokën Bakja po të them unë ty.

Në jetëshkrimin e tij zyrtar thuhet se Mirush Kabashi u lind më 17 prill 1948 në Shkodër dhe u rrit në Durrës, por se origjina e tij është nga Gjakova. Me vitin 1970 u diplomua për Aktrim në Institutin e Lartë të Arteve në Tiranë dhe filloi punë në teatrin “Aleksandër Moisiu” të Durrësit. Aty, vazhdoi deri në vitin 1994, duke pasur edhe rolin e drejtorit, mes viteve 1991-1993. Më pas punoi në Televizionin Shqiptar, në departamentin e Programeve Artistike si ideator dhe prezantues, kurse nga 2002 e në vijim në Teatrin Kombëtar. Nga viti 1985, është aktivizuar dhe si pedagog i “Mjeshtërisë së Aktorit” pranë Akademisë së Arteve.

Mirush Kabashi u largua nga jeta tokësore. Por pas la veten e tij në dhjetëra role. Ai ka në arsenalin e tij të paktën 100 role, nga të cilat 20 janë në kinematografi. Interesant është roli i interpretuar prej tij si gazetari Kujtim tek “Telefoni i një mëngjesi”.

-Ja për shembull unë. Pse shkrova një artikull për ata që përdorin motorin e shtetit për punë personale më thyen xhamat e shtëpisë. Tani kam marrë masa, kam blerë xhama rezervë.

Ndërsa në rolin e Nikollaqit tek komedia muzikore “Karnavalet”, Mirush Kabashi shkon edhe më tej.

-Sikur të ma ngrinit ca rrogën. Ajo që më jepni nuk më del.

-Po ti nuk e shikon se ç’bëhet o lumëmadh? Pastaj unë shpresoj që të ha ndonjë gjë nga ti, e ti shpreson që të hash nga unë. Lëre Loni lëre, u katandis kokoshin një thelë. Një Nikollaq Samarxhiu e di se sa rrota duhet të lyejë në ditë.

Mirush Kabashi iku i ‘ngopur’ nga jeta tokësore. Veç duartrokitjeve pa fund dhe mirënjohjes së spektatorit ai është vlerësuar me shumë çmime, e medalje.

Mirush Kabashi, i cili në fund të vitit 2014 u nderua me titullin e lartë “Nderi i Kombit”, më parë kishte titujt “Artist i Merituar” dhe “Mjeshtër i Madh i Punës”.

Më 1997 në edicionin e nëntë të Festivalit Eksperimental të teatrit të organizuar në Kajro të Egjiptit, Mirush Kabashi është vlerësuar me “Sfinksin e artë” si interpretuesi më i suksesshëm mes njëmijë aktorëve pjesëmarrës nga 46 vende të botës. Ishte pikërisht “Apologjia e vërtetë e Sokratit” që do ta nghrinte atë në piedestal.

Në festivalin Kombëtar të teatrove profesioniste 1989 u shpall “Aktori më i mirë” me rolin e Sadush Nezirit tek komedia “Hija e tjetrit” e Ruzhdi Pulahës.

Në vitin 2002 fitoi çmimin e “Aktorit më të mirë” si protagonist në Festivalin e Aktrimit “Apollon 2002”me rolin e Nokes në komedinë “Sa mirë bëri që vdiq” të Ilir Bezhanit.

E përveç gjithçkaje tjetër që ka të bëjë me rolet, recitimet dhe drejtimin e spektakleve, - ashtu siç janë shprehur kolegët e tij, - Mirush Kabashi ishte: etalon i një aktori jashtëzakonisht punëtor, njeri shumë familjar dhe shumë korrekt në jetën shoqërore.

Por ai do të mbahet mend jo vetëm për aktrimin e tij, por edhe për vitalitetin në maratonën e notit që bënte thuajse çdo mëngjes, nga kalata e Portit të Durrësit deri në plazhin Iliria.

Dhe në çdo rast, si aktor shumërolësh, si njeri me të njëjtin karakter të pandryshueshëm, ai do të ketë gjithmonë të njëjtin emër: Mirush Kabashi.