1 maji qesharak i shqiptarëve

Nga Leonard Veizi

 

Duket sikur në Shqipëri, Dita e Punëtorëve është pa klasë punëtore. Domethënë: ka klasë intelektuale, ka klasë politike, ka klasë katundarie..., por nuk ka punëtorë.

-Që punë ka, as diskutohet, ka sa të duash. Problemi është se nuk ka profesionistë.

Pra, thënë shkurt: nuk ka punëtorë.

1 Maji kaloi. Nuk u pa kurrkush në rrugë të protestonte. Trafiku nisi vonë se helbete, duhej ngopur syri me gjumë një herë. Nuk u pa kurrkush të dilte në Bulevard, tek Dëshmorët e Kombit, tek Zogu i Parë apo tek Sheshi Skënderbej dhe të kërkonte ndonjë rritje rroge, ndonjë kompensim, ndonjë 8-orarësh në punë, apo 40 orë punë në javë, apo... Lëre fare.

Kjo vlen për kryeqytetin që ka ca njerëz, se qytetet e tjera, aha...

Por i duhet parë dhe ana tjetër medaljes.

Duket se në këto 34 vite post diktaturë jemi rregulluar ca, aq sa dhe kërkesat kanë rënë njëra pas tjetrës. Tani po jetojmë në aheng e bollëk.

Si i thoshe Huan torollaku kryetarit të ri të Kooperativës, shokut Vasil, në ceremoninë e vdekjes së ish-kryetarit, babait të Nashos:

-Eh sa ndere më ka bërë ai mua. Kush ma dha karrocën e Ekonomisë Ndihmëse? Dhe u rregullova ca.

Ja kështu, si puna e Huanit jemi të gjithë ne. Ca torollak nga trutë, por që po rregullohemi pak e nga pak me anën e karrocave të ekonomisë ndihmëse.

-Të na rrojë qeveria more shokë!

 

Qasi shokë, shokë të këndojmë/ Jetën tonë që ta shërojmë

Hapi krahët, krahët të punojmë/ Tokën tonë ta lulëzojmë.

 

-Të këndoftë zemra!

Njerëzia u kënaqën se data 1 maj ra në mesjavë dhe ishte pushim zyrtar. Dy ditë me parë kishte qenë fundjavë dhe ishin dy ditë pushimi. Dy ditë më pas vjen më shpejt fundjava po me dy ditë pushim.

Kësaj i thonë t’i thuash punës: Ku të kam parë or tungjatjeta! Prandaj nuk e ngre zërin njeri në Shqipëri.

Për më tepër që data 5 maj nuk është pushim si Dita e Dëshmorëve, por do merret pushim për nder të festës së Pashkës Ortodokse. Dhe kur bëhen nja tri ditë rresht sikur s’ka lezet ta kalosh kohën as në lokalet e zonës së Ndroqit, as në ato të Cërrikut, ndaj me shumë gjasa njerëzia o do marrë avionin, o do mbushi serbatorin me karburant e do kalojë kufirin.

-Hajt, pushime të mbara!

Dhe mos u bëni fort merak se ja... filloi sezoni dhe oferta të reja do ketë këtej-andej. Ehu, sa pushime do kemi.

Në ditën legjitime, kur çdokush e ka të drejtën të dalë në shesh e të kërkojë kushte më të mira pune, pagë më të lartë, këtë në Shqipëri nuk e bën kurrkush. Nuk e bëjnë as Sindikata, as Konfederata, se partitë politike nuk ka përse ta bëjnë. Sa për iniciativa personale më mirë të mos flasim fare se ndyjmë gojën.

Kapitalistët e rinj të Shqipërisë post socialiste kanë rënë rehat. Askush nuk ua prish dremitjen e drekës. As sindikatat, as partitë politike. Veç njerëzit protestojnë fuqishëm, nga mëngjesi në darkë, nëpër bare ku pihet kafe e konjak, dhe sidomos në restorante ku hahet bukë misri me shëllirë dhe patate të skuqura në vaj.

-Ja se po presim të na vijë mishi i kecit në hell.

-Ore, kush është ai qerrata që e ka çpikur rakinë?

Dhe vuuu gurmazit. Hani o vëllezër hani! Po pate për të ngrënë e për të pirë për çfarë arsye duhet të ngrihesh në protestë? Apo për sytë e bukur.

1 Maji vazhdon të konsiderohet si ditë ahengu, po si dikur në socializëm. Vetëm se nuk dalim në parakalim me portretet e udhëheqësve në dorë, për të treguar arritjet. Ja ky element mungon në ditët e sotme. Na kanë lënë azat, të hamë kopshteve të botës si Tomori, si demi që desh na shqeu Koçin e teto Ollgës në Marenë. Se sa për të tjerat... copy past: nga socializmi në kapitalizëm apo ekonominë e tregut. Kështu që në vend ta shqyenim gojën, e zumë me mish e xaxiq dhe e përcollëm me raki.

Mirëpo, andej nga akshami, media na informoi se në fakt punëtorë e aktivistë në Tiranë e Prishtinë e kanë shënuar Ditën Ndërkombëtare të Punëtorëve me kërkesa për përmirësim të kushteve të punës. Flasim si koncept, jo sa pjesmarrje kishin. Se aty na thyhet maja e kalemit e si bëjmë dot llogaritë. Po, birinxhi. Të paktën paska ca shqiptarë që dinë të protestojnë. InshAllah shtohen. Se protestë është ajo që të thyen brinjtët, jo ajo që të gudulis e të bën për të qeshur.

-Do hosten bualli, jo pickima pleshti.

Ah po... në 2 maj, një ditë para 3 majit, që njihet dhe si Dita Ndërkombëtare e Lirisë së Shtypit, edhe do gazetarë të terrenit u mblodhën para hyrjes së Kuvendit të Shqipërisë, ku protestuan për të drejtat e tyre, pasi statistikisht vetëm gjatë muajve të parë të vitit 2024 janë raportuar rreth 30 raste të sulmeve ndaj gazetarëve dhe mediave.

Këtu s’di ç’të them! Janë apo nuk janë gazetarët Klasë Punëtore? Por gjithsesi shyqyr që u ngritën dhe ata. Se në tërësinë tonë ne jemi të papërfaqësuar nga shoqatat dhe aktivistët civilë, por vetëm nga partitë politike, që pasi bëjnë sikur na marrin në mbrojtje, na kërkojnë votën. Dhe fillimisht kartën e identitetit: se mos voton për krahun tjetër ore.

-Hë kopil e bir kopili... sa i qut qeke mor bab?!

Të kthehemi përsëri tek 1 Maji.

Thuajse në të gjithë botën 1 Maji synon të kujtojë angazhimin e lëvizjeve sindikale dhe protestave të punëtorëve për të kërkuar dhe siguruar të drejtat, liritë dhe kushtet e punës.

Në histori 1 Maji lidhet ngushtë me protestat e përgjakshme të dhjetëra-mijëra punëtorëve të fabrikave të Çikagos në Amerikë, më 1 Maj 1866, ku punëtorët kërkonin të drejtat e tyre në punë.

Federata e Tregtisë së Organizuar dhe Sindikatat e Punës zgjodhën 1 majin e 1886-s, si data kur dita e tetëorarëshit do të bëhej standard.

Pas protestave të dhunshme në SHBA, Konferenca e Gjashtë e Internacionales së Dytë e vitit 1904 u bëri thirrje “të gjitha organizatave të Partisë Socialdemokrate dhe sindikatave të të gjitha vendeve që të demonstrojnë në 1 maj për vendosjen ligjore për tetë orë punë në ditë, për kërkesat klasore të proletariatit dhe për paqen universale.

Për herë të parë 1 Maji në Shqipëri është kremtuar në vitin 1905, kohë kur Shqipëria ende ishte ende pjesë e Perandorisë Osmane.

Stilian Adhami, në librin “Kronikë e lëvizjes punëtore e sindikale në Shqipëri” publikuar në vitin 1969 shkruan se më 1 Maj të vitit 1905, një grup të rinjsh e punëtorësh organizuan në një manifestim nëpër rrugë dhe një piknik jashtë qytetit të Shkodrës.

Tanimë jemi në vitit 2024.

“E vjetra shembet, kohët po ndryshojnë, një jetë e re po lulëzon gërmadhash”.