20 korrik 1969 – 55 vjet
Leonard Veizi
Nëse
ka qenë e vërtetë, me siguri ka qenë një realitet i frikshëm. Edhe pse tokësorët
kanë qenë të testuar deri në lartësinë e duhur psikologjikisht, në Hënë,
realiteti do të ishte përtej pritshmërive. Fillimisht i vetëm një prej
kozmonautëve zbriti shkallët e hekurta të modulit dhe vendosi këmbën mbi sipërfaqe.
Në platformën tokësore ku dhjetëra monitorë shkëmbenin pamjet, dëgjoheshin të thirrura
entuziazmi pa fund, por në 386.160
kilometra largësi qetësia ishte e kobshme. Më pas zbriti dhe kozmonauti
i dytë, me veshje speciale e skafandër në kokë, që e trembte disi ankthin. Aty nisën
të kuptonin tërësisht se përballeshin me një terren krejt të shkretë dhe krejt
të errët gjithashtu. Nuk kishte oksigjen, as ujë dhe as gjelbërim, por vetëm
shkëmbinj magmatik të ftohur. Megjithatë ata nisën të ecnin nëpër errësirën e Hënës.
Sepse këtë jemi mësuar të shohin nga ekrani i televizorit, në shtëpitë tona të
mbushur me dritë e oksigjen...
...Një
dyzinë misionesh nga agjenci të ndryshme ndërkombëtare kanë dështuar të ulen në
Hënë. E pra, prej 20 korrikut të vitit 1969, kanë kaluar 55 vjet. Dhe pretendohet
se teknologjia ka ecur me hapa galopantë. Por njeriu që dikur shkeli në sipërfaqen
e satelitit të Tokës, - duke lënë një gjurmë që tanimë është kthyer në simbol,
- vitet e fundit e ka pasur të pamundur praktikisht të realizojë të njëjtën gjë.
Në librin e NASA-s dokumentohet se janë 6 misione Apollo me gjithsej 12
kozmonautë të cilat kanë zbritur në sipërfaqen e Hënës. Por gjithsej kanë qenë 24
astronautët e NASA-s që udhëtuan në Hënë në misionet Apollo ndërmjet viteve 1969
dhe 1972.
Pretendimet
Tema
e 20 korrikut 1969, kur Neil Armstrong bëri hapin historik mbi sipërfaqen e
Hënës, ka qenë objekt i teorive të konspiracionit për dekada me radhë. Njëra
prej ngjarjeve më të rëndësishme në historinë e njerëzimit, ky çast triumfi
teknologjik dhe shkencor për NASA-n u kthye shpejt në një burim skepticizmi dhe
dyshimi për shumë njerëz.
A
shkeli vërtet njeriu në Hënë?
Në
thelb të këtyre teorive qëndron dyshimi mbi vërtetësinë e vetë uljes. Ndër më
të përhapurat është ideja se ulja në Hënë ishte një trillim i realizuar nga
qeveria amerikane, në një përpjekje për të fituar garën e hapësirës kundër
Bashkimit Sovjetik gjatë Luftës së Ftohtë. Sipas këtyre teorive, NASA kishte
falsifikuar gjithçka, duke përdorur teknologjinë e kohës dhe efektet speciale
për të krijuar një iluzion të bindshëm për publikun amerikan dhe për pjesën tjetër të botës.
Një
tjetër element që shpesh përdoret nga teoricienët e konspiracionit është analiza
e fotografive dhe videove të bëra nga misioni Apollo 11. Ata vërejnë detaje që
i konsiderojnë të çuditshme, si mungesa e yjeve në sfondin e fotografive,
mënyra si valëvitet flamuri amerikan, apo këndet e hijeve që nuk përputhen me
burimet e mundshme të dritës. Këto elemente kanë qenë subjekt i analizave dhe
debatimeve të pafundme në forume online dhe dokumentarë të ndryshëm.
Pavarësisht
këtyre teorive, bota shkencore na vë përballë faktet dhe dëshmitë teknike që mbeten
të palëkundshme. Uljet e mëvonshme të “Apollo”-s, raportet e astronautëve,
provat e mbledhura nga Hëna dhe teknologjia e avancuar e asaj kohe dëshmojnë
për autenticitetin e misionit “Apollo”. NASA pretendon se ka dërguar në Hënë 6
misione ku kanë zbritur 12 astronautë. Neil Amstrong ishte i pari që shkeli sipërfaqen hënore më 20 korrik të
vitit 1961 kurse në 14 dhjetor të vitit 1972 i fundit tokësor që ka shkelur në Hënë
ishte Herrison Shmit. Të 12 astronautët ishin amerikanë. Për më tepër, vendet e uljeve
të “Apollo 11” dokumentohen se janë fotografuar nga sonda të ndryshme ndërkombëtare, duke
përfshirë “Lunar Reconnaissance Orbiter” të NASA-s, që ka kapur imazhe të qarta
të vendeve të uljes dhe pajisjeve të lëna atje.
Të
paktën kështu thuhet zyrtarisht. Dhe dokumentet zyrtare gjithmonë janë të vështira
për t’u kundërshtuar.
Megjithatë
ndodh edhe e kundërta.
Konspiracionet
Gjithçka
nisi kur Bill Keizing, shtroi teorinë e vet me hollësi në librin “Kurrë nuk
kemi shkelur në Hënë; mashtrimi i tridhjetë miliardë dollarëve të Amerikës”, i
cili u botua në 1976. Bill Keizing ishte kreu i njësisë së prezantimeve teknike
në Laboratorin e Fushës së Propulsionit Rocketdyne nga viti 1956 deri në 1963.
Kjo periudhë përfshinte planifikimin kryesor për motorin dhe komponentët e
projektit “Apollo”. “Mashtrimi për të cilin Amerika pagoi 30 miliardë dollarë”,
– vë në dukje ai, – vazhdoi edhe me pesë zbritje të tjera të falsifikuara në
Hënë dhe përfshin “fotografi të falsifikuara mirë”, shkëmbinj të falsifikuar
hënorë dhe “astronautë të programuar”.
Më
pas në librin “Konspiracionet dhe mashtrimet më të famshme të të gjitha
kohëve”, i shkruar nga Xhonatan Vanckit dhe Xhon Ueilen, ku trajtohen një sërë
ngjarjesh historike dhe teorish konspiracioni, përfshihet edhe ulja e Neil
Armstrong në Hënë më 20 korrik 1969. Autorët eksplorojnë idenë se ky çast
historik mund të ketë qenë një inskenim i sofistikuar. Sipas autorëve, Amstrongu e kreu kërcimin e vet gjigant për
lavdinë e njerëzimit jo 386.160 kilometra larg Tokës, në detin e pajetë të
qetësisë, por vetëm 150 kilometra në veri të qytetit të Las Vegasit që
gjallonte nga jeta, në një kinostudio super sekrete. Sipas Vanckin
dhe Ueilen, disa teori konspiracioni argumentojnë se qeveria amerikane kishte
një motiv të fuqishëm për të falsifikuar uljen në Hënë: të fitonte garën e
hapësirës kundër Bashkimit Sovjetik gjatë Luftës së Ftohtë. Nëse SHBA-ja nuk do
të arrinte të ulte njerëz në Hënë, mund të kishte humbur këtë garë, duke
dobësuar pozicionin e saj global.
Fakti
që pas vitit 1972 asnjë njeri nuk ka bërë një tjetër ulje në Hënë për më shumë
se 50 vjet, ka nxitur spekulime dhe teori konspiracioni.
Po çfarë thuhet në dokumentacionin zyrtar?
Thuhet se ka edhe arsye të tjera më pragmatike për këtë mungesë të vazhdueshme të
misioneve të uljes në Hënë. Pas misioneve të Apollo-s në vitet '60 dhe '70,
prioritetet e NASA-s dhe financimet për programet hapësinore ndryshuan.
Programi Apollo ishte jashtëzakonisht i shtrenjtë dhe, pas suksesit fillestar,
publiku dhe politika amerikane filluan të humbnin interesin për misionet në
Hënë. Fokusimi u zhvendos drejt stacioneve hapësinore, eksplorimit të planetëve
të tjerë, dhe më vonë, drejt misioneve robotike dhe sondave në Mars dhe përtej.
Epilogu
Megjithatë,
në vitet e fundit, ka pasur një rilindje të interesit për Hënën. Programi "Artemis" i NASA-s synon të dërgojë astronautë përsëri në Hënë deri në mesin e
kësaj dekade, me synimin për të krijuar një bazë të qëndrueshme atje si një hap
drejt misioneve të ardhshme në Mars. Këto plane përfshijnë edhe partneritete me
agjenci hapësinore ndërkombëtare dhe sektorin privat, duke përfshirë kompani si
SpaceX dhe Blue Origin.
Në
fund të fundit, pavarësisht gjithë konspiracioneve dhe dyshimeve, ulja në Hënë
mbetet një testament i shpirtit njerëzor për të kërkuar dhe eksploruar të
panjohurën. Shumica e ekspertëve dhe shkencëtarëve mbështesin provat e qarta të
misionit Apollo 11. Ngjarja e 20 korrikut 1969 është më shumë se një çast
historik; është një simbol i përpjekjes së përbashkët të njerëzimit për të
tejkaluar kufijtë e së mundshmes dhe për të shtrirë duart drejt yjeve. Kjo
simbolizon dhe suksesin e avancimin teknologjik të njerëzimit.
No comments:
Post a Comment