Mariana Pineda/ Heroina spanjolle kundër tiranisë, ekzekutimi i tmerrshëm me thyerjen e qafës

Nga Leonard Veizi

 

Ajo hipi e heshtur mbi podiumin e ekzekutimit me duart e lidhura me litar. Kureshtarët përreth, spektatorë pa kuptim e dashamirësit e saj mbaheshin nga bajonetat e ngrehura të pushkëve që shtrëngonin ushtarët me uniformë. U ul në gjunjë dhe prifti e mori nën vetë duke e mbuluar me pelerinën e tij të zezë. I bëri kryqin mbi kokë dhe i vendosi kryqin e hekurt mbi buzë. Por ajo nuk e puthi. Ndërkaq xhelati me fytyrë të zbuluar e ulin në fron. Nuk ishte gijotinë si në Francë. Nuk ishte as turra e druve të cilës i vihej zjarri për të të djegur të gjallë. Spanjollët kishin adoptuar një metodë tjetër ekzekutimi, e mbetur që nga koha e inkuizicionit. Në fillim i bllokuan kyçet e këmbëve me morseta hekuri, me qëllim që të mos kishte mundësi të lëvizte. Dhe fill pas kësaj një tjetër morsë do t’i vihej rreth gushës....

 

...Mariana Pineda është një figurë historike e Spanjës, e njohur për angazhimin e saj në luftën për lirinë dhe demokracinë gjatë fillimit të shekullit të XIX. Ajo u bë një simbol i rezistencës kundër absolutizmit dhe tiranisë, duke frymëzuar breza të tërë me guximin dhe përkushtimin e saj. Dhe në fund u dënua me vdekje: në garrotë

Ekzekutimi me anë të garrotës është një metodë e vjetër e dënimit me vdekje, madje daton që nga Republika Romake. Personi dënohet duke u shtrënguar në qafë me një pajisje të veçantë deri sa të vdesë nga asfiksia ose thyerja e qafës. Garrota zakonisht përbëhet nga një pajisje metalike ose druri që vendoset rreth qafës së të dënuarit dhe shtrëngohet gradualisht. Kjo metodë ka qenë e përdorur në disa vende, përfshirë Spanjën, deri në shekullin e 20-të.

Kodi Penal i vitit 1848 vendosi garrotën - mbytjen - si mjetin e vetëm të ekzekutimit. Por në vitin 1900, "Ligji Pulido" shfuqizoi natyrën publike të dënimit me vdekje.

 

Jeta politike dhe dënimi

Mariana de Pineda y Muñoz lindi më 1 shtator 1804 në Granada, Spanjë. Ajo ishte një nga femrat më të njohura të kohës për rolin e saj në mbështetjen e liberalizmit dhe përpjekjet për të rrëzuar monarkinë absolutiste të Ferdinand VII të Spanjës. Pas vdekjes së burrit të saj, me të cilin kishte dy fëmijë, Mariana u përfshi më shumë në aktivitetet politike, duke mbështetur forcat liberale dhe republikane.

Mariana ishte një pjesëmarrëse aktive në lëvizjen për liri dhe reformë politike në Spanjë. Ajo ndihmoi të burgosurit politikë dhe mbështeti forcat kryengritëse me burime dhe informacion. Një nga aktet më të njohura të guximit të saj ishte kur ajo qepi një flamur për lëvizjen liberale, ku shkruhej "LIGJ, LIRI, BASHKIM".

Në vitin 1831, Mariana u kap nga autoritetet mbretërore, të cilat e akuzuan për tradhti dhe pjesëmarrje në komplotet kundër regjimit. Ajo refuzoi të tradhtonte shokët e saj dhe të zbulonte informacionet e fshehta. Pas një gjyqi që u cilësua si i padrejtë, ajo u dënua me vdekje. Mariana Pineda u ekzekutua më 26 maj 1831, duke u bërë një martire dhe simbol i qëndresës kundër tiranisë.

 

Drama e Lorkës

Historia dhe sakrifica e Mariana Pineda kanë lënë një ndikim të madh në kulturën dhe historinë spanjolle. Ajo është kujtuar dhe nderuar në shumë mënyra, përfshirë në literaturë, teatër dhe filma. Një nga veprat më të njohura shkruar për të është drama e Federico García Lorca, "Mariana Pineda", e cila përshkruan jetën dhe luftën e saj.

Drama bazohet në jetën e Mariana de Pineda Muñoz, kundërshtimi i së cilës ndaj Ferdinandit VII dhe ekzekutimi i mëpasshëm publik në 1831 për tradhti. E gjitha kjo u bë pjesë e folklorit të Granadës. Shfaqja u shkrua midis viteve 1923 dhe 1925 dhe u shfaq për herë të parë në qershor 1927 në “Teatre Goya” në Barcelonë. Produksion u drejtua nga García Lorca, me skenografi dhe kostumografi nga i famshmi Salvador Dalí, dhe u interpretua nga kompania e Margarida Xirgut. Shfaqja pati premierën e saj edhe në Madrid atë tetor, në “Teatro Fontalba”.

 

Adaptim kinematografik

Historia e Mariana Pineda është bërë subjekt i disa adaptimeve filmike dhe televizive. Filmat dhe dokumentarët e bazuar në jetën e saj theksojnë heroizmin dhe sakrificën e saj për lirinë dhe drejtësinë. Këto përfaqësime ndihmojnë në mbajtjen gjallë të kujtimit të saj dhe në edukimin e brezave të rinj mbi rëndësinë e luftës për liri dhe të drejta të njeriut.

Filmi "Mariana Pineda" është një adaptim kinematografik i vitit 1965 mbi dramën me të njëjtin titull, shkruar nga poeti dhe dramaturgu i njohur spanjoll Federico García Lorca. Ky film përshkruan jetën dhe sakrificën e Mariana Pineda, si një heroinë e luftës për liri dhe demokraci në Spanjë.

Filmi ndjek historinë e Mariana Pineda, nga angazhimi i saj në lëvizjen liberale kundër monarkisë absolutiste të Ferdinand VII deri në arrestimin dhe ekzekutimin e saj. Ai tregon se si Mariana ndihmonte të burgosurit politikë, qepte flamurin e lëvizjes liberale dhe ruante sekretet e shokëve të saj, edhe kur u kap nga autoritetet.

Filmi përqendrohet në guximin dhe përkushtimin e Mariana ndaj kauzës së lirisë, duke shfaqur konfliktin e saj të brendshëm dhe sfidat me të cilat u përball. Dialogu i shkruar nga Lorca është poetik dhe i fuqishëm, duke theksuar tragjedinë dhe heroizmin e jetës së heroinës.

Adaptimi filmik i "Mariana Pineda" është vlerësuar për interpretimet e fuqishme të aktorëve dhe për regjinë e kujdesshme që i përmbahet frymës së dramës origjinale të Lorca-s. Aktorja që luan rolin e Mariana-s sjell në ekran një portret të ndjerë dhe të fuqishëm të një gruaje që përballet me një vendim të vështirë mes dashurisë për fëmijët e saj dhe përkushtimit ndaj lirisë.

Me regji nga Wilm ten Haaf, shkruar nga Enrique Beck mbi vepren e Federico García Lorca, në film interpreton Krista Keller në rolin e Mariana Pinedas, Brigitte Dryander si Isabel la Clavela, Gefion Helmk si Doña Añgustias.

Filmi "Mariana Pineda" është një homazh për një figurë historike të rëndësishme dhe një përkujtim i sakrificës së saj. Ai shërben si një mjet edukativ për të mësuar rreth historisë së Spanjës dhe për të reflektuar mbi çështjet e lirisë, drejtësisë dhe trimërisë personale.

Filmi është një nga shumë përpjekjet për të mbajtur gjallë kujtimin e Mariana Pineda dhe për të ndarë historinë e saj me audiencat moderne. Ai mbetet një vepër e rëndësishme artistike dhe historike që tregon përkushtimin e një gruaje ndaj lirisë dhe të drejtave të njeriut.

Në përfundim, Mariana Pineda mbetet një figurë e paharruar e historisë spanjolle dhe një simbol i përhershëm i luftës për liri dhe demokraci. Sakrifica dhe trimëria e saj janë një burim frymëzimi për të gjithë ata që luftojnë kundër tiranisë dhe për drejtësi.

 

“Proceso a Mariana Pineda”

“Proceso a Mariana Pineda” është tjetër një mini-serial televiziv dramë historik spanjoll i drejtuar nga Rafael Moreno Alba, ku luan Pepa Flores në rolin kryesor të Mariana Pineda. Ai u transmetua në TVE1 në vitin 1984.