Tuesday, October 29, 2024

“Braveheart”, një luftë e përgjakshme për liri

 

 Nga Leonard Veizi
 
Mel Gibson fitoi pikët maksimale si aktor e regjisor, duke interpretuar Zemërtrimin skocez Uilliam Uolles. “Braveheart” i prodhuar në vitin 1995, është një epikë historike e drejtuar dhe e interpretuar nga Mel Gibson. Ndërkohë ky, i mbushur me luftime, vrasje e gjak, u kthye në një nga filmat më të njohur të viteve '90, që ka lënë gjurmë të thella në kinematografinë botërore...
 
...Nuk dihet shumë për Uilliam Uolles, i njohur si Braveheart apo Zemërtrimi, përveç se sipas një poeme të vjetër epike, ai bashkoi klanet e Skocisë dhe fitoi beteja të famshme kundër anglezëve përpara se të kapej, torturohej dhe ekzekutohej si tradhtar.
Filmi, i frymëzuar nga një poemë epike gati 12,000 rreshtash për Uilliam Uolles-in nga Harri Menstrëll dhe i filmuar kryesisht në Irlandë, shkaktoi një rritje të interesit për historinë skoceze, megjithëse u tha se përmbante pasaktësi dhe anakronizma të shumta historike. Kritikët vlerësuan veçanërisht skenat e betejës me skena masive dhe ekstravagante të dhunshme.
 
Filmi
Kinematografia është një nga arritjet kryesore të filmit. Filmimet e peizazheve skoceze janë të mrekullueshme dhe i japin filmave një ndjesi madhështie. Luftimet janë të përshkruara me detaje të sakta, të dhunshme dhe intensive, që përforcojnë atmosferën brutale të kohës.
Mel Gibson në rolin e Uilliam Uolles -it paraqet një figurë të vendosur dhe pasionante, duke ofruar një performancë të fuqishme emocionale që ka tërhequr shumë shikues. Personazhi i tij përshkruhet si një lider që mishëron shpirtin e lirisë, një burrë me ideale të forta që është i gatshëm të sakrifikojë gjithçka për kauzën e tij.
Ndërsa Braveheart bazohet në ngjarje të vërteta historike, ai ka marrë shumë kritika për pasaktësitë historike. Në film ka elemente të ngjarjeve dhe personazheve që janë ndryshuar ose shtuar për qëllime dramatike, si për shembull përfshirja e romancës së Uolles -it me princeshën Isabelle. Gjithsesi, këto ndryshime janë bërë për të theksuar aspektin dramatik dhe për të shtuar emocionin e tregimit, duke krijuar një heroizëm epik që rezonon me audiencën.
Një nga temat kryesore është lufta për lirinë, një dëshirë universale që prek çdo shikues. Në të njëjtën kohë, filmi eksploron sakrificën dhe pasojat e luftës, si dhe idenë e të qëndruarit besnik ndaj parimeve edhe përballë vdekjes.
 
Vlerësimi
“Braveheart” është nderuar me çmime të rëndësishme, përfshirë çmimin “Oscar” për Filmin më të Mirë dhe Regjinë më të Mirë. Pavarësisht kritikave për pasaktësitë historike, ai vazhdon të vlerësohet si një film epik i fuqishëm që paraqet një histori inspiruese dhe vizualisht tërheqëse.
Në fund, “Braveheart” qëndron si një film që, përmes forcës dhe ndikimit të tij vizual dhe emocional, na kujton rëndësinë e lirisë dhe guximit për të sfiduar padrejtësitë.
 
Ngjarja
Filmi tregon historinë e skocez Uilliam Uolles -it, një kalorës skocez që udhëhoqi rebelimin kundër pushtimit anglez në shekullin e 13-të. Ky film përmban elemente dramatike, aksion dhe romantizëm të ndërthurura në mënyrë epike për të krijuar një rrëfim emocionues mbi lirinë dhe sakrificën.
Në 1280, Eduard I i Anglisë, i njohur si "Longshanks", pushton Skocinë pas vdekjes së mbretit skocez, i cili nuk la trashëgimtar. I riu skocez Uilliam Uolles është dëshmitar i pasojave të ekzekutimit të disa fisnikëve skocezë nga Longshanks, më pas humbet babanë dhe vëllanë e tij kur ata i rezistojnë anglezëve.
Pasi babai dhe vëllai i Uilliam Uolles vriten në betejë kundër anglezëve, Uolles dërgohet në Evropën kontinentale për t'u arsimuar. Ai rritet nga xhaxhai i tij, Agajll.
Uilliam Uolles kthehet në Skoci si i rritur – i cili interpretohet nga Mel Gibson - dhe martohet me të dashurën e fëmijërisë, Murron – që interpretohet nga Kathrin MekKormak. Kur ushtarët anglezë përpiqen të përdhunojnë Murron, Uolles e shpëton atë, por ushtarët bëjnë një përpjekje të dytë dhe ajo kapet dhe ekzekutohet. Uolles pastaj drejton klanin e tij në masakrën e garnizonit anglez dhe ai vazhdon të luftojë për të dëbuar anglezët nga Skocia, duke fituar një numër gjithnjë e më të madh ndjekësish ndërsa historitë e bëmave të tij përhapen. Ai drejton radhët e tij të pakta drejt fitores në Betejën e Urës së Stirling, dhe më pas ai pushton Anglinë dhe pushton qytetin e Jork-ut. Mbreti anglez Eduard Longshanks – që në film interpretohet nga Patrik MekGohan - dërgon Princeshën Isabele, gruan e djalit të tij, për të negociuar paqen me Uolles, por ajo magjepset prej tij dhe bëhet aleate e tij. Ajo paralajmëron Uolles për një pushtim të afërt anglez. Uolles kërkon mbështetjen e fisnikërisë skoceze në luftën kundër anglezëve, por fisnikët hezitojnë.
Luftëtarët skocezë shtypen nga një ushtri e udhëhequr nga mbreti Eduard në Betejën e Falkirk pasi anëtarët e fisnikërisë skoceze tradhtojnë Uolles.
Uolles i kalon disa vitet e ardhshme duke u angazhuar në luftën guerile kundër anglezëve. Ai më vonë pranon të takohet me pretendentin pë fronin e Skocisë, Roberti Brus në Edinburg, por Robert dhe fisnikët e tjerë vendosin e kapin Uolles-in në kurth. Gjatë ekzekutimit të tij të gjatë dhe të mundimshëm, Uolles refuzon të nënshtrohet për të fituar mëshirë dhe në vend të kësaj thërret në mënyrë sfiduese, "Liri!"
Në 1314, Roberti, tani mbreti i Skocisë, përballet me anglezët në Banekbërn dhe u lutet njerëzve të tij që të luftojnë me të siç bënë me Uolles. Në një epilog, Robert Brus udhëheq skocezët drejt fitores ndaj anglezëve në Betejën e Banekbërn.
 
Historia
Në historinë Britanuike thuhet se ka disa dëshmi se Uolles shkoi në Francë në 1299 dhe më pas u kthye në Skoci për të vepruar si një udhëheqës i vetmuar gueril, por nga vjeshta e 1299 asgjë nuk dihet për aktivitetet e tij për më shumë se katër vjet. Kryengritja që ai kishte udhëhequr vazhdoi megjithatë deri në vitin 1304, në të cilën pikë shumica e fisnikëve skocezë iu nënshtruan Eduardit. Se sa kjo rezistencë e vazhdueshme ishte për shkak të ndikimit të Uolles është e pasigurt, por Uolles ishte i vetmi lider të cilit Eduardi nuk do t'i ofronte kurrë asnjë kusht kapitullimi dhe të cilin ai u përpoq me këmbëngulje ta kapte. Më 5 gusht 1305, Uolles  u arrestua pranë Glasgout nga Sir Xhon Menteith dhe, sipas dy kronikanëve të hershëm, nga tradhtia. Ai u dërgua në Kështjellën Dumbarton dhe më pas në Londër, pasi ndoshta e sollën para mbretit Eduard gjatë rrugës. Më 23 gusht 1305, Uolles u dërgua në sallën “Westminster”, ku u padit dhe u dënua me vdekje. Nuk pati gjyq sepse u shpall tradhtar i mbretit; Uolles e mohoi prerazi këtë akuzë, pasi ai kurrë nuk ishte betuar për besnikëri ndaj Eduardit. Po atë ditë ai u var, u hoq nga zorrët dhe më në fund iu pre koka dhe u nda në Smithfield. Koka e tij ishte vendosur në Urën e Londrës dhe gjymtyrët e tij u ekspozuan në Njukasëll, Berik, Stërling dhe Perth. Në 1306 Bruce ngriti rebelimin që përfundimisht fitoi pavarësinë për Skocinë.

No comments:

Post a Comment