Nga Leonard Veizi
Që
nga 24 nëntor 1991 dita kur vdiq prej
sëmundjes së SIDA-s Fredi Mërkuri, solisti i grupit të famshëm britanik “Quenn”,
vetë virusi u kthye e në një gogol të përbotshëm. Virusi i rrallë vdekje prurës
ishte zbuluar fillimisht si rast në Afrikë, por shpejt kishte mbuluar në
gjeografi gjithë botën. Transmetimi i virusit HIV përmes gjakut, shiringave të
pasterilizuara e marrëdhënieve seksuale të pambrojtura e bëri njerëzimin të
kërkonte mundësitë e shpëtimit prej saj. Prej atij çasti në media, gazeta radio
e televizione gëluan rubrikat dhe emisionet ku flitej se si duhej parandaluar
murtaja e shekullit. Më parë se kaq që në vitit vitin 1988, ishte themeluar
“Dita Botërore e Luftës Kundër HIV/AIDS-it” dhe ishte vendosur data 1 Dhjetor.
Megjithëse ajo ishte propozuar fillimisht në muajin gusht të vitit 1987....
Vdekja e Fredi Mërkuri nga komplikimet e lidhura me SIDA në vitin 1991 u kthye në një simbol të fuqishëm të ndërgjegjësimit mbi HIV/AIDS. Ai ishte një nga figurat më të njohura publike që humbi jetën nga kjo sëmundje, duke sjellë në vëmendjen globale rrezikun e saj.
Për më tepër, ai zgjodhi të bënte të njohur betejën e tij kundër HIV-it, duke e kthyer jetën e tij në një moment të fuqishëm për edukimin dhe solidaritetin. Zërat për gjendjen e tij shëndetësore kishin qarkulluar që në vitin 1986. Për më tepër që asokohe “Queen” ndërpreu turin botëror, gjë që i shtoi më shumë dyshimet. Vokalisti i “Queen” vdiq vetëm 24 orë pasi e deklaroi publikisht se vuante nga virusi HIV/AIDS.
"The Show Must Go On" apo e ardhur në shqip si “Shfaqja duhet të vazhdojë" është një këngë nga grupi i rokut “Queen”, i paraqitur si kënga e dymbëdhjetë dhe e fundit në albumin e tyre të vitit 1991, “Innuendo”. Ajo është shkruar kryesisht nga kitaristi Brajen Mei. Kënga tregon përpjekjet e këngëtarit Fredi Mërkuri që vazhdon të performojë pavarësisht se i afrohej fundit të jetës së tij, megjithëse diagnoza e tij me HIV/AIDS nuk ishte bërë ende publike. Balada e fuqishme u publikua si një "single" në Mbretërinë e Bashkuar më 14 tetor 1991 vetëm gjashtë javë para se Merkuri të vdiste.
Pas vdekjes së tij, “Queen” dhe organizata të tjera krijuan evente dhe fushata ndërgjegjësuese si “The Freddie Mercury Tribute Concert for AIDS Awarenes”s në vitin 1992, që grumbulloi fonde dhe mbështetje të madhe për luftën kundër epidemisë HIV/AIDS.
Vdekja e tij dhe trashëgimia muzikore ndihmuan të reduktohet stigma dhe të nxisë veprimet globale në drejtim të parandalimit dhe trajtimit të HIV/AIDS. Ai vazhdon të mbetet një simbol për fuqinë e artit dhe ndjeshmërisë ndaj çështjeve sociale.
Ndërkohë “1 Dhjetori” njihet ndërkombëtarisht si Dita Botërore e Luftës Kundër SIDA-s, një çast për të kujtuar ata që kanë humbur jetën dhe për të rritur ndërgjegjësimin mbi HIV/AIDS. Por sot, shumë njerëz ndihen sikur kjo sëmundje nuk është më një kërcënim aq i madh. Askush nuk kujtohet më për këtë sëmundje, e cila statistikisht thuhet se u mori jetën rreth 40 milion banorëve. Por emisionet televizive tanimë, as në një ditë të tillë sensibilizuese siç është 1 Dhjetori, nuk bëjnë apelet e zakonshme për vëmendje dhe kujdes
Po pse ka rënë ndërgjegjësimi?
Duket se një nga arsyet kryesore është suksesi i madh në fushën e mjekësisë. Trajtimet antiretrovirale (ARV) kanë transformuar HIV-in nga një sëmundje e vdekjeprurëse në një gjendje kronike të menaxhueshme. Kjo ka krijuar një ndjenjë rehatie, duke bërë që shumë të mendojnë se nuk është më një kërcënim. Në fakt, me trajtim të duhur, njerëzit me HIV mund të jetojnë jetë të gjata dhe të shëndetshme, por kjo nuk do të thotë se rreziku ka kaluar.
Edhe pse ka më shumë informacion se më parë, stigma dhe tabutë rreth HIV-it dhe SIDA-s vazhdojnë të ekzistojnë. Kjo i pengon njerëzit të flasin hapur për këtë temë, të testohen rregullisht dhe të kërkojnë trajtim. Kur një sëmundje përballet me heshtje sociale, edhe ndërgjegjësimi publik bie.
Në dekadat e para të epidemisë, kishte një përqendrim masiv në edukimin dhe parandalimin. Sot, buxhetet për këto programe janë ulur në shumë vende. Mediat gjithashtu i kushtojnë më pak hapësirë kësaj çështjeje, duke e zhvendosur vëmendjen në sfida të tjera globale.
Ndërsa përgjithësisht infektimet me HIV kanë rënë në disa vende, në të tjera, sidomos në komunitete të margjinalizuara, rastet janë në rritje. Por, këto grupe shpesh mbeten jashtë radarit të politikave publike, duke i lënë të pambrojtur.
1 Dhjetori duhet të na shërbejë si një kujtesë që lufta kundër SIDA-s nuk ka përfunduar. HIV mbetet një problem global, me miliona të infektuar rishtazi çdo vit. Duhen më shumë përpjekje për: Edukimin e brezit të ri mbi rrezikun e infektimit./ Heqjen e stigmës dhe diskriminimit./ Rritjen e qasjes në testime dhe trajtime, veçanërisht për komunitetet e margjinalizuara.
Mos të harrojmë: ndërsa trajtimi ka bërë përparime të mëdha, parandalimi dhe ndërgjegjësimi mbeten arma më e fortë. SIDA nuk është zhdukur – është thjesht më pak e dukshme. Dhe kjo mund të jetë rreziku më i madh nga të gjithë.
Po sa viktima ka sot në botë nga HIV?
Sipas të dhënave më të fundit, rreth 39.9 milionë njerëz në botë po jetojnë me HIV deri në fund të vitit 2023. Në të njëjtin vit, 1.3 milionë njerëz të rinj u infektuan, ndërsa 630,000 vdiqën nga shkaqe të lidhura me HIV. Nga fillimi i epidemisë, më shumë se 42 milionë njerëz kanë humbur jetën për shkak të saj. Megjithatë, falë përpjekjeve globale për ndërgjegjësim, testim dhe trajtim, vdekjet nga HIV janë ulur me 51% që nga viti 2010 dhe rastet e reja me 39% që nga viti 2010
Këto shifra tregojnë progresin në luftën kundër HIV-it, por sfida mbetet e madhe, veçanërisht në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme, ku financimi dhe qasja në trajtim mbeten të kufizuara. Niveli i ndërgjegjësimit për këtë çështje ka rënë pjesërisht për shkak të përparimeve në trajtim që e kanë bërë HIV-in një sëmundje më të menaxhueshme, duke ulur frikën dhe fokusin publik.
Ndërkohë media duhet të fillojë sërish nga emisionet, për të plotësuar kuadrin e një misioni që duket se është lënë në mes.
Vdekja e Fredi Mërkuri nga komplikimet e lidhura me SIDA në vitin 1991 u kthye në një simbol të fuqishëm të ndërgjegjësimit mbi HIV/AIDS. Ai ishte një nga figurat më të njohura publike që humbi jetën nga kjo sëmundje, duke sjellë në vëmendjen globale rrezikun e saj.
Për më tepër, ai zgjodhi të bënte të njohur betejën e tij kundër HIV-it, duke e kthyer jetën e tij në një moment të fuqishëm për edukimin dhe solidaritetin. Zërat për gjendjen e tij shëndetësore kishin qarkulluar që në vitin 1986. Për më tepër që asokohe “Queen” ndërpreu turin botëror, gjë që i shtoi më shumë dyshimet. Vokalisti i “Queen” vdiq vetëm 24 orë pasi e deklaroi publikisht se vuante nga virusi HIV/AIDS.
"The Show Must Go On" apo e ardhur në shqip si “Shfaqja duhet të vazhdojë" është një këngë nga grupi i rokut “Queen”, i paraqitur si kënga e dymbëdhjetë dhe e fundit në albumin e tyre të vitit 1991, “Innuendo”. Ajo është shkruar kryesisht nga kitaristi Brajen Mei. Kënga tregon përpjekjet e këngëtarit Fredi Mërkuri që vazhdon të performojë pavarësisht se i afrohej fundit të jetës së tij, megjithëse diagnoza e tij me HIV/AIDS nuk ishte bërë ende publike. Balada e fuqishme u publikua si një "single" në Mbretërinë e Bashkuar më 14 tetor 1991 vetëm gjashtë javë para se Merkuri të vdiste.
Pas vdekjes së tij, “Queen” dhe organizata të tjera krijuan evente dhe fushata ndërgjegjësuese si “The Freddie Mercury Tribute Concert for AIDS Awarenes”s në vitin 1992, që grumbulloi fonde dhe mbështetje të madhe për luftën kundër epidemisë HIV/AIDS.
Vdekja e tij dhe trashëgimia muzikore ndihmuan të reduktohet stigma dhe të nxisë veprimet globale në drejtim të parandalimit dhe trajtimit të HIV/AIDS. Ai vazhdon të mbetet një simbol për fuqinë e artit dhe ndjeshmërisë ndaj çështjeve sociale.
Ndërkohë “1 Dhjetori” njihet ndërkombëtarisht si Dita Botërore e Luftës Kundër SIDA-s, një çast për të kujtuar ata që kanë humbur jetën dhe për të rritur ndërgjegjësimin mbi HIV/AIDS. Por sot, shumë njerëz ndihen sikur kjo sëmundje nuk është më një kërcënim aq i madh. Askush nuk kujtohet më për këtë sëmundje, e cila statistikisht thuhet se u mori jetën rreth 40 milion banorëve. Por emisionet televizive tanimë, as në një ditë të tillë sensibilizuese siç është 1 Dhjetori, nuk bëjnë apelet e zakonshme për vëmendje dhe kujdes
Po pse ka rënë ndërgjegjësimi?
Duket se një nga arsyet kryesore është suksesi i madh në fushën e mjekësisë. Trajtimet antiretrovirale (ARV) kanë transformuar HIV-in nga një sëmundje e vdekjeprurëse në një gjendje kronike të menaxhueshme. Kjo ka krijuar një ndjenjë rehatie, duke bërë që shumë të mendojnë se nuk është më një kërcënim. Në fakt, me trajtim të duhur, njerëzit me HIV mund të jetojnë jetë të gjata dhe të shëndetshme, por kjo nuk do të thotë se rreziku ka kaluar.
Edhe pse ka më shumë informacion se më parë, stigma dhe tabutë rreth HIV-it dhe SIDA-s vazhdojnë të ekzistojnë. Kjo i pengon njerëzit të flasin hapur për këtë temë, të testohen rregullisht dhe të kërkojnë trajtim. Kur një sëmundje përballet me heshtje sociale, edhe ndërgjegjësimi publik bie.
Në dekadat e para të epidemisë, kishte një përqendrim masiv në edukimin dhe parandalimin. Sot, buxhetet për këto programe janë ulur në shumë vende. Mediat gjithashtu i kushtojnë më pak hapësirë kësaj çështjeje, duke e zhvendosur vëmendjen në sfida të tjera globale.
Ndërsa përgjithësisht infektimet me HIV kanë rënë në disa vende, në të tjera, sidomos në komunitete të margjinalizuara, rastet janë në rritje. Por, këto grupe shpesh mbeten jashtë radarit të politikave publike, duke i lënë të pambrojtur.
1 Dhjetori duhet të na shërbejë si një kujtesë që lufta kundër SIDA-s nuk ka përfunduar. HIV mbetet një problem global, me miliona të infektuar rishtazi çdo vit. Duhen më shumë përpjekje për: Edukimin e brezit të ri mbi rrezikun e infektimit./ Heqjen e stigmës dhe diskriminimit./ Rritjen e qasjes në testime dhe trajtime, veçanërisht për komunitetet e margjinalizuara.
Mos të harrojmë: ndërsa trajtimi ka bërë përparime të mëdha, parandalimi dhe ndërgjegjësimi mbeten arma më e fortë. SIDA nuk është zhdukur – është thjesht më pak e dukshme. Dhe kjo mund të jetë rreziku më i madh nga të gjithë.
Po sa viktima ka sot në botë nga HIV?
Sipas të dhënave më të fundit, rreth 39.9 milionë njerëz në botë po jetojnë me HIV deri në fund të vitit 2023. Në të njëjtin vit, 1.3 milionë njerëz të rinj u infektuan, ndërsa 630,000 vdiqën nga shkaqe të lidhura me HIV. Nga fillimi i epidemisë, më shumë se 42 milionë njerëz kanë humbur jetën për shkak të saj. Megjithatë, falë përpjekjeve globale për ndërgjegjësim, testim dhe trajtim, vdekjet nga HIV janë ulur me 51% që nga viti 2010 dhe rastet e reja me 39% që nga viti 2010
Këto shifra tregojnë progresin në luftën kundër HIV-it, por sfida mbetet e madhe, veçanërisht në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme, ku financimi dhe qasja në trajtim mbeten të kufizuara. Niveli i ndërgjegjësimit për këtë çështje ka rënë pjesërisht për shkak të përparimeve në trajtim që e kanë bërë HIV-in një sëmundje më të menaxhueshme, duke ulur frikën dhe fokusin publik.
Ndërkohë media duhet të fillojë sërish nga emisionet, për të plotësuar kuadrin e një misioni që duket se është lënë në mes.
No comments:
Post a Comment