“Masakra e Teksasit”, kanibalët që shokuan Amerikën, në një film horror

Nga Leonard Veizi

 

Në vitin 1974, në kinema u shfaq një tmerr intimisht shqetësues, por e cilësuar më pasi si një kryevepër gonzo-makabre. Filmi ishte frymëzuar nga historia e vërtetë e vrasësit serial Ed Gein, i cili u arrestua në vitin 1957 për mizori të tmerrshme në Uiskonsin e largët.  “The Texas Chainsaw Massacre” është shumë më tepër se një film horror klasik. Ai është një përvojë kinematografike që përmban një kritikë të fuqishme sociale dhe një estetikë unike të terrorit. Në thelb, filmi eksploron instinktet më të errëta të njeriut dhe se si ato mund të shfaqen në formën më brutale të mundshme...

 

...Në ekranet shqiptare ai ka ardhur si “Masakra e Teksasit”. Unskonsi u zëvendësua me Teksasin për një përshtatje më të mirë filmike. Është një nga filmat më të famshëm të zhanrit horror dhe ka pasur disa versione dhe vazhdime. Versioni origjinal është ai i vitit 1974 me regji nga Tobe Hooper, skenar të shkruar nga Tob Huper dhe Kim Henkëll. Ndërsa kasti i interpretuesve përbëhet nga aktorët kryesorë: Marilin Bërns, Gunar Hansen, Pol A. Partin

Filmi është pjesërisht i frymëzuar nga vrasësi i vërtetë Ed Gain, i cili përdorte lëkurat e viktimave për të bërë maska dhe objekte shtëpiake. Eduard Gein ishte një vrasës amerikan i njohur gjithashtu si "Kasapi i Plainfield" ose "Goul Plainfield". Ai paraqitet në film si Ledërfeis

Por Ledërfeis, si imazh filmik është një njeri pa identitet të qartë. Ai vesh maska të ndryshme prej lëkure njerëzore, duke sugjeruar mungesën e një identiteti të vërtetë. Ndryshe nga vrasësit serialë klasikë, Letërfeis nuk është një vrasës i vetëm. Ai është një produkt i familjes së tij dhe i kushteve ekstreme në të cilat jeton. Një përbindësh tragjik: Ndonëse është një figurë e frikshme, ai shfaq edhe momente ankthi dhe paniku, sidomos kur nuk e di si të reagojë ndaj të huajve që hyjnë në territorin e tij.

 

Ngjarja

Një grup të rinjsh udhëtojnë në një zonë rurale të Teksasit dhe përfundojnë viktima të një familjeje kanibale, përfshirë Letërfeis, i cili përdor një sharrë elektrike për të vrarë viktimat e tij.

Filmi fillon me një paralajmërim për mënyrën se si therjet e kafshëve bëhen në thertore.

Ledërfeis dhe familja e tij i trajtojnë viktimat e tyre njësoj si kafshë në thertore, duke përdorur çekiçin dhe sharrën elektrike për t'i copëtuar. Ky paralelizëm e bën filmin një metaforë të fuqishme për mënyrën se si shoqëria dehumanizon individët.

Familja Sojar (Ledërfeis dhe të afërmit e tij) është një simbol i një shoqërie të shkatërruar. Ata përfaqësojnë një version të shthurur të modelit tradicional të familjes amerikane, duke jetuar në një izolim total dhe duke mbijetuar përmes kanibalizmit.

 

Ribërjet

“The Texas Chainsaë Massacre 2” i vitit 1986 – Një vazhdim me tone më groteske dhe humor të zi.

The Texas Chainsaë Massacre i vitit 2003 – Një ribërje me stil më modern, ku interpreton Jessica Biel.

Texas Chainsaë 3D i vitit 2013 – Një vazhdim i drejtpërdrejtë i filmit të parë.

Leatherface i vitit  2017 – Një film që eksploron origjinën e Leatherface.

Texas Chainsaë Massacre i vitit 2022 – Një vazhdim tjetër i drejtpërdrejtë i filmit të vitit 1974.

A ke ndonjë version specifik që të intereson më shumë?

 

Analiza

Filmi “The Texas Chainsaë Massacre” ose i ardhur në shqip si “Masakra me sharrë elektrike në Teksas” nuk është vetëm një nga filmat më të rëndësishëm të zhanrit horror, por edhe një vepër që përfaqëson një ccast kritik në historinë e kinemasë amerikane. Ky film sfidoi pritshmëritë e audiencës dhe krijoi një model për horrorin modern.

Në vitet 1970, Amerika po kalonte një krizë të thellë sociale dhe politike:

-Lufta e Vietnamit, me imazhe brutale që vinin drejtpërdrejt në televizion

-Skandali Uatëgejt

-Shpërbërja e ëndrrës amerikane dhe dekonstruktimi i mitit të "familjes ideale"

Filmi pasqyron këtë atmosferë, duke paraqitur një Amerikë të shkatërruar, ku të rinjtë hasin jo vetëm dhunë, por një model familjeje të sëmurë dhe dekadente.

“Masakra e Teksasit” krijoi një arketip të ri të slasher-it, një zhanër që u zhvillua më vonë me filma si Hallouin  në vitit 1978 dhe “Friday the 13th” në vitin 1980. Ai hoqi dorë nga estetika gotike e horrorëve të mëparshëm dhe solli një realizëm të ftohtë dhe mizor. Ishte një nga filmat e parë që përdori konceptin e "final girl" ose “vajza që mbijeton deri në fund”, i cili u bë standard në horrorët e mëvonshëm.

 

Teknika

Filmi është i xhiruar në një stil realist dhe brutalisht intensiv, duke krijuar një ndjenjë ankthi dhe terrori. Buxheti ishte shumë i ulët, por filmi pati sukses të madh dhe u bë një klasik i horrorit.

Filmi nuk përdor efekte speciale të ekzagjeruara, por krijon frikën përmes montazhit dhe tingujve të tmerrshëm (ulërimat, zhurma e sharrës elektrike). Dhuna është e ftohtë dhe e papritur, duke krijuar një ndjenjë paniku më të thellë tek shikuesi. Kamera përdor një stil dokumentaristik, duke i dhënë filmit një ndjenjë realiteti. Disa skena përdorin afrim ekstrem tek fytyrat e viktimave, për të treguar terrorin e pastër. Banda zanore është minimaliste dhe e përbërë nga tinguj të çuditshëm dhe industrialë, duke krijuar një ambient të papërballueshëm psikologjikisht. Sharra elektrike nuk është vetëm një armë, por edhe një simbol i terrorit që mbizotëron gjatë gjithë filmit.

 

Ndikimi

Filmi është ndaluar në disa vende për shkak të natyrës së tij të dhunshme dhe të papërmbajtur.

Ai mbetet një nga filmat më të studiuar në kinemanë e horrorit, duke u analizuar përmes këndvështrimeve të ndryshme (socio-politik, feminist, kritik ndaj industrializmit).

Me gjithë ribërjet dhe vazhdimet, asnjë film nuk ka arritur të rikrijojë ndjesinë e tmerrit të pastër që ofron versioni i vitit 1974.