Fundjavë italiane mes kishave madhështore e pikturave të Rilindjes

Shënime udhëtimi

 

Nga Leonard Veizi

 

Italia sot është një destinacion i afërt, po aq sa dhe Greqia. Edhe pse në mes ndahemi nga deti Adriatik, në çdo aeroport të Italisë do të mbërrish pas një udhëtimi të shkurtër me avion, jo më shumë se 90 minuta. Duke qenë se nuk ka shqiptar që të mos ketë njerëz në Itali, një destinacion i tillë është shumë i favorshëm për të kaluar ditë festash por dhe një fundjavë. Jo vetëm për këto arsye, padyshim, linjat e avionëve me destinacion nga aeroporti ndërkombëtar “Nënë Tereza” në drejtim të aeroporteve italiane, janë të mbushura “full”...

 

...Për shumë shqiptarë gjithçka italiane është bërë shumë familjare tashmë, ndërsa për udhëtarët e thjeshtë që shkojnë sipas rastit e mundësive, gjithçka italiane është vazhdon të ketë kureshti të shumta. Për më tepër që i gjithë gadishulli Apenin bashkë me ishujt, Siçilia dhe Sardenja, janë të mbushura me histori dhe art nga periudha etruske, për të vazhduar më atë romake e për të kapur një kulminacion të ri në periudhën e Rilindjes.

 

Aeroporti i Rinasit

Distanca mes Rinasit dhe aeroportit të Veronës është 850 kilometra të cilat një Airbus A320 i cili mban në bord 180 persona si dhe 6-7 anëtarë të ekuipazhit, e përshkon për rreth 1 orë e 20 minuta.

Në Rinas duhet të bësh procedurat standarde. Fillimisht bën check in dhe pret biletën. Vendos bar kodin në platformën elektronike dhe drejt e tek salla ku skanohesh fizikisht, ti si person dhe bagazhet e dorës. Lëngjet nuk lejohen absolutisht dhe as shkrepëset e çakmakët.

Aeroporti vazhdon të jetë në rikonstruksion pasi koncensionari po e zgjeron dukshëm atë. Nga 6 Gate që kanë qenë deri para një viti, sot janë bërë 14 Gate. Dhe padyshim janë shtuar Duty Free Shop. Çdo gjë është biznes. Madje dhe në avion, që këtë herë dukej sikur ishte kthyer në një kioskë, sepse përveç kafesë, pijeve të gazuara dhe sanduiçeve në shitje kishin dalë dhe parfume e kozmetikë për femra.

Lëre-lëre se ç’vete.

Megjithatë instruksioni se si duhet vepruar në rast rreziku nuk mungon asnjëherë nga stjuartët, edhe pse udhëtimi mund të jetë i shkurtër.

 

Aeroporti i Veronës

Ai mban emrin Valerio Catullo dhe është një aeroport ndërkombëtar në Italinë veriore. Emërtuar për nder të poetit romak Gaius Valerius Catullus. Poeti njihet për intensitetin e pasioneve dashurore të shprehura, për herë të parë në letërsinë latine.

Aeroporti ndodhet 10 km në jugperëndim të qendrës së Veronës. E ndërtuar si një aeroport ushtarak gjatë Luftës së Dytë Botërore, ka funksionuar si një aeroport civil që nga vitet 1960. Në fund të viteve 1970, u ndërtua infrastruktura e një aeroporti civil modern.

Në aeroportin e Veronës mbërrijmë natën. Sepse udhëtimi ynë u shty me 40 minuta. Ç'është e vërteta kjo puna e shtyrjes së udhëtimeve në aeroporte është kthyer në modë. Dhe të gjithë thonë se pas pandemisë, edhe oraret e nisjes së avionëve që dikur kanë qenë të përpiktë, nuk e kanë më atë shans.

 

Breshia

Nuk kemi kohë të mjaftueshme për të parë gjithë mrekullinë që të ofron qyteti. Dhe as për të bërë një vizitë tek kisha e Shën Faustinit, që në njëfarë mënyre është e aplikuar edhe në kisha të tjera të ngjashme në Lombardi. Veç turistët e shumtë shihen që gëlojnë rrugëve të këtij qyteti.

Breshia është një qytet rrëzë Alpeve, disa kilometra larg liqeneve Garda dhe Iseo. Me një popullsi prej më shumë se 200,000 banorë është qyteti i dytë më i madh në rajonin administrativ dhe i katërti më i madhi në Italinë veriperëndimore.

Në pamundësi për të parë disa nga objektet më me vlerë të këtij qyteti, mjaftohemi duke u ngjitur në Kalanë e tij e cila është ndërtuar në një pikë dominuese. Prej atje shihet i gjithë qyteti. E veçanta është se në Breshia nuk sheh kulla betoni e qiellgërvishtës prej xhami.

E vendosur në majën e kodrës Cidneo, Kalaja është një nga komplekset e fortifikuara më magjepsëse në Itali dhe e dyta më e madhe në Evropë, duke mbajtur ende gjurmët e dominimeve të ndryshme të së shkuarës.

Mastio, streha e fortifikuar në majë të kodrës, me “Torre dei Prigionieri” apo Kullën e të Burgosurve, urën lëvizëse dhe Kulla Mirabella, gjurma e fundit e kishës së Santo Stefano në Arce me pamje nga qyteti, - dëshmojnë periudhën e dominimit nga Viscontët. Bastionet mbresëlënëse, me portën e tyre monumentale, janë dëshmi e fuqisë së Republikës së Venecias, -  apo të Venedikut, - që sundoi qytetin për rreth katër shekuj.

Në shesh-punimin para Kështjellës është vendosur një lokomotivë e vjetër me avull tip SNFT e cila mban numrin “1”. Lokomotiva 1 është futur në shërbim në vitin 1907. Pasi ka bërë 2.500,000 kilometra “Numri 1” doli në pension më 1 korrik 1961.

 

Borgo San Giacomo

Ndalemi në Borgo San Giacomo. Ai është një qytet me 5550 banorë në provincën e Breshias në Lombardi. Deri në vitin 1863 mbante emrin Gabiano, prandaj banorët e saj quhen Gabianesi.

Në zemër të qytezës ndodhet Kulla e Gabianos dhe Kisha Famullitare e San Giacomo. Ndërtesa daton në vitin 1700 dhe arrin 55 metra lartësi.

Kisha është e ndërtuar midis viteve 1594 dhe 1609, ndërsa u shenjtërua më 8 qershor 1625.

Borgo San Giacomo është një qytezë e cila ka 7 kisha të vjetra në territorin e saj. Të gjitha duken sa të përafërta aq edhe të veçanta.

Por edhe në Borgo San Giacomo ashtu si dhe në shumë qytete të tjera të cilat i ndesha nga afër, rrugët mbanin ose emra shkrimtarësh të shquar ose emra shenjtorësh.

 

Verolanuova

Në portat e Breshias, jo shumë larg brigjeve të lumit Oglio, ndodhet një qytet që mban një thesar veprash arti për të cilat pakkush është i vetëdijshëm: është Verolanuova, një qytet me karakter të fortë mesjetar dhe rilindës që për të paktën katër shekuj, duke filluar nga dekadat e para të shekullit të pesëmbëdhjetë, ajo qeverisej nga një prej linjave fisnike më të rëndësishme dhe me ndikim të Breshias: familja Gambara.

Verolanuova është një qytet me 8000 banorë.

Kisha e San Lorenzo në Verolanuova është një nga kishat më të mëdha famullitare në Lombardi. E shenjtëruar në vitin 1647, kisha bazilikane paraqet zgjidhje unike arkitekturore për kohën dhe një koleksion të pasur dekorativ nga artistë të njohur. Në kapelën e Sakramentit të Bekuar mbahen dy telajo spektakolare me përmasa 10×5.5 metra të punuara nga Giovani Battista Tiepolo, një mjeshtër piktor nga rajoni Veneto, i njohur për përdorimin e ngjyrave.

Ndërkohë, nëse ke shkuar në Verolanuova nuk mund të lësh pa shëtitur dhe parkun lokal “Fiume Strone”, ku në një basen do të mund të shohësh peshqit dhe breshkat që notojnë të patrazuara në ujë.

 

Orzinuovi

Orzinuovi është një qytet me 12.400 banorë në provincën e Breshias. Kufizohet me provincën e Bergamos dhe atë të Kremonës. Ai u themelua në vitin 1193, si një kështjellë kufitare me emrin "Orci Novi". Në qendër të qytetit ndodhet Piazza Vittorio Emanuele II. Dhe pak më tej kisha kushtuar Santa Maria Assunta dhe dega e famullisë së Bigolio e cila është ndërtuar në vitin 1191. Kisha u rindërtua në vitin 1341 dhe u shenjtërua më 19 tetor 1383. Kisha aktuale e famullisë është rezultat i një rinovimi të kryer në shekullin e 17-të. Fasada u modifikua midis viteve 1914 dhe 1915. Më në fund, nga fundi i shekullit të njëzetë, ndërtesa u rinovua plotësisht.

Gjatë rrugës të bie në sy një avion i vendosur në “Via Verolanuova”, në vendin e quajtur “Piazza Dell'aereo”. Është një Thunderflash historik RF-84F, me numër serial M.M. 52-7379 dhe shenjat 3-13, të prodhuara në SHBA, të projektuara në vitet 1950 për misione foto-zbulimi. U prodhuan gjithsej 406, shumë prej tyre arritën edhe tek aleatët evropianë: Italia mori 78, të cilat operuan nga viti 1956 deri në 1974 dhe u përdorën nga departamentet e “Stormo Recognitori” që kishte bazën në aeroportin Verona-Villafranca. Avioni është përdorur në Itali në raste të ndryshme fatkeqësish kombëtare. Kushtuar aviacionit ky monumenti u përurua më 22 qershor 1975.

 

Lago di Garda

Nuk mund të shëtisësh në rajonin e Lombardisë e të mos shohësh një çast dhe një nga atraksionet më të mëdha turistike të Italisë: Liqenin Garda. Për të mbërritur në një nga segmentet e këtij liqeni të madh, duhet të kalosh përmes qytetit të Desenzanos. Makinën mund ta parkosh në një vend “free”.

Liqeni Garda është liqeni më i madh italian, me një sipërfaqe prej rreth 370 km², 50 km i gjatë nga veriu në jug dhe me një gjerësi maksimale prej 17 km. Ndahet midis tre rajoneve: Veneto, Lombardia, Trentino dhe tre provinca: Verona, Brescia, Trento. Liqeni Garda është ndër destinacionet më të rëndësishme turistike italiane dhe evropiane dhe vizitohet nga miliona njerëz çdo vit.

 

Kthimi

Fundjava kalon shpejt dhe do të duhet sërish të paraqitesh në dyert e aeroportit të Veronës. Procedurat janë thjeshtëzuar, përveç sistemit të kontrollit që nuk të lë mundësinë as të marrësh ujë me vete. Aeroporti i Veronës po ashtu si dhe ai Rinasit ishte në zgjerim e sipër ku po punohej për një terminal shtesë. Fluturimi në një kohë të mirë e pa turbulenca u bë në orarin e caktuar.

Nga lartësia dukeshin provincat e Italisë të rregulluara si me dorë.

Por ndërsa futeshe në territorin shqiptar, nuk kuptohej se përse gjithkund në fusha kishte ndërtime. Me leje apo pa leje, kjo tani nuk ka kurrfarë rëndësie. Sepse sot gjithçka është e deformuar dhe e shëmtuar. Përveç faktit që një tokë bujqësore e destinuar për prodhim, është detyruar të qëndrojë ose djerrë, ose nën ujë, për shkak të ndërtimeve aty-këtu e pa kriter. Dukej sikur e gjithë Shqipëria është një ndërtim pa leje. Dhe nuk ka kadastër që mund t’i bëjë derman.