Maksim Zotaj: Ju rrëfej masonët e Shqipërisë. Pse Nano, Rama dhe Enver Hoxha s’janë pranuar në “Loxhën Blu”

Intervista me frimasonin shqiptar të Lozhës Blu në Nju Jork: Ja sekretet që mbaheshin të kyçura

nga Leonard Veizi

Kur zbriti nga shkallët e “Boeing 737 8F2” në “Airoport Rinas” ai e kishte të qartë se cili ishte synimi i tij i afërt. Donte ta bënte të njohur “kodin e fshehtë” që mbante brenda vetes. Askush nuk e ndiqte si të dyshimtë, dhe rreziku që të vihej nën pranga si anëtarë i një shoqërie të fshehtë, nuk ekzistonte më. Kohët kanë ndryshuar. Por realiteti i ri, fillimisht, nuk dukej fort premtues. S’ishte e lehtë të paraqiteshe poshtë “maskës” së një emri që kishte shkaktuar një “turbulencë aktive”, në auditorin shqiptar, sidomos pas publikimit të romanit të njohur të një shkrimtari amerikan. I “fshehur” pas emërtimit të një shoqërie sekrete, anëtarët e të cilës kishin qenë burra të pushtetshëm në botë, ai dukej jo më si i ardhur nëpërmjet një linje ajrore, por si i rënë nga qielli, me një mision krejt të padeshifrueshëm. Mosbesuesit nuk e morën seriozisht deklarimin e tij, se ai ishte “oficer” pa grada dhe yje mbi supe, por me një unazë dhe medaljon ku vizatoheshin kodet e fshehta. Por pak më vonë do të ndryshonin qëndrim...

...Tirana ende nuk e ka Lozhën e saj dhe përpjekjet për të pasur një të tillë duket se do të kushtojnë edhe disa vite të tjera pune. Por Maksim Zotaj, një frimason shqiptar i Lozhës së Nju Jorkut, me emërtimin “Mjeshtër në Lloxhën Blu”, mendon se Shqipëria ka një potencial të vërtetë njerëzish të cilët “hap pas hapi” do të plotësojnë kushtet për t’u bërë pjesë e shoqatës aq shumë të përfolur sot në botë, asaj të masonëve. Gjatë një interviste për “Telegraf” Maksim Zotaj, rrëfen se si u bë pjesë e organizatës së fshehtë, e cila tanimë nuk konsiderohet më si e tillë:

Cili qe kontakti i parë me ata që mbajnë emrin “mason”?

Kam jetuar në Amerikë që nga viti 1995. Dy vite më pas, pothuajse krejt papritur, rrashë në kontakt për herë të parë në jetën time, me një mason të Lozhës së Madhe të Nju Jorkut. Ky njeri, në mënyrë krejt të çuditshme filloi të më fliste për masonët dhe masonizmin, por unë nuk isha në dijeni se ç’ishin masonët dhe çfarë përfaqëson ata si filozofi dhe si urdhër. E thënë pak më ndryshe, unë isha thjesht një injorant në këtë fushë dhe ato pak gjëra që kisha dëgjuar ose i kisha lexuar aty këtu më informonin që masonizmi nuk është gjë e mirë. Mirëpo vëllai im i ardhshëm Davit Stenbar ishte shumë këmbëngulës në idenë e tij që unë vërtet ndonjë ditë mund të bëhesha një mason i mirë. Kjo më mori vite të tëra duke biseduar me Stenbarin që unë më në fund të dorëzohesha apo të bindesha që masonizmi ishte vërtet diçka shumë e mirë dhe unë patjetër do të isha pjesë e këtij urdhri që është i famshëm dhe ka mbijetuar për mijëra e mijëra vite me radhë. Për çudi, pasi unë mora titullin dhe u ngrita në nivelin e “mjeshtrit” në 30 mars të vitit 2003, e pyeta vëllanë Stenbar: “Përse ti për dy vjet me radhë këmbëngule që unë të bëhesha frimason?” Ai m’u përgjigj thjeshtë; “Jemi ne Maks që tërheqim nga jashtë brenda kandidatët e mundshëm për t’i bërë frimason, dhe arsyeja tjetër që unë isha i palëkundur që ti do të bëheshe i tillë. Është prirja juaj për të blerë dhe lexuar libra që çuditërisht, kishin një përmbajtje humanizmi dhe diturie universale”. Vëllai Stenbar, është një afrikano-amerikan që i përket lozhës së madhe të Nju Jorkut dhe pikërisht Franklit Llozh 0447 e Distriktit 4 të Manhatenit. Kështu unë pra fillova karrierën e mjeshtrit të masonëve dhe jam i klasifikuar në grupin e oficerëve me gradën “Mjeshtër me eksperiencë” brenda Lozhës Blu Masonike.

Cilat kanë qenë marrëdhëniet historike të Shqipërisë me Masonët?

Kur unë arrita nivelin e mjeshtrit mua më lejohej tashmë që të merrja pjesë në ritualet e Lloxhës në të tri nivelet e saj. Nga ky shkak fitova titullin “Mjeshtër Mason”. Ishte fakt që në këtë kohë edhe anglishtja ime kishte arritur një standard të mirë komunikimi. Çuditërisht gjatë ritualit i cili është ende më i vjetër dhe shpesh herë thuhet se vjen nga thellësia e shekujve, shumë fjalë dhe fjalëkyçe që përdoreshin gjatë ritualit ishin thjesht fjalë shqip. Ajo ishte vërtet surprizë sepse shpesh kur diskutohej për to, masonë të ndryshëm nuk e dinin se nga vinte origjina e këtyre fjalëve dhe jepnin një përgjigje steriotipe, duke thënë se këto fjalë mund të vijnë nga latinishtja, ose greqishtja e vjetër. Mirëpo unë siç duket e kisha fatin e vetëm t’u thosha atyre se këto fjalë vijnë nga shqipja, për faktin e vetëm se në gjuhën shqipe këto fjalë përdoren me të njëjtin kuptim sot e gjithë ditën. Këto nuk i gjen as në latinisht dhe as në greqishten e vjetër. Kjo ishte çudi. Këto zgjuan tek unë kureshtjen dhe dëshirën për të kërkuar më thellë në fenomenin gjuhësor të këtyre fjalëve. Disa vite më vonë, me ndihmën dhe të disa masonëve të tjerë, po aq entuziast sa unë, arrita të gjej dhe fakte të tjera që kanë të bëjnë me traditën masonike edhe në truallin shqiptar. Por më e rëndësishmja që unë mund ta theksoj në këtë intervistë është fakti se në enciklopedinë e përgjithshme masonike, përmendet emri i Albanit të Shenjtë. Sipas kësaj enciklopedie Albani i Shenjtë, ishte një inxhinier ndërtimi, apo arkitekt, i cili merrej me ndërtime banesash dhe harqe urash, por njëkohësisht ishte dhe praktikues i masonizmit si filozofi. Kështu ishte i pari masoni, asaj kohe, që shkon në Angli në vitin 298 në periudhën e sundimit të perandorit romak Konstantus Klorus, i cili ishte babai i Konstandinit të Madh, një ilir nga Nishi. Është ky, Albani i Shenjtë, i cili çoi për herë të parë në teori dhe praktikë masonizmin edhe si paradoks ose shpërblim i asaj që bënë të parët tanë mbas 1700 vjetësh duhet të vijë një frimason si puna ime që të vendosi në vend pas një shkëputje kaq të gjatë masonizmin në Shqipëri që sot ka në historinë botërore atë emër dhe reputacion që çdokush do ta ëndërronte. Në rrjedhën e shekujve qysh gjatë perandorisë maqedonase, romake, bizantit e osmane, masonizmi nuk ka qenë shuar kurrë. Ai ka vazhduar të mbijetojë edhe në tokat e ilirëve apo shqiptarëve të sotëm.

A ka pasur emra të shquar shqiptarësh në rrjetin e masonerisë?

Ne mund të përmendim pa frikë, Aleksandërin e Madh, një numër perandorësh ilir, po ashtu perandorë të Bizantit që ishin me origjinë shqiptare. Por veçanërisht, periudha e rilindjes evropiane dhe asaj shqiptare, është shquar për një numër emrash si; Jeronim De Rada, Sami e Abdyli Frashëri, Hoxha Tasim, Mithat Frashëri, Vaso Pasha, Simon Bolivari (që kishte lindur në Shkodër), Mehmet Aliu i Egjiptit, Ataturku, Ismail Qemali, Nuredin Bej Vlora, Lasgush Poradeci, Nikolla Naço, Petro Nini Luarasi, Faik Konica etj. Këta jo vetëm që ishin masonë, por ishin dhe patriotë të mëdhenj, iluminist dhe njerëz që luftuan për progres. Nuk është rastësi, që Sami Frashëri thoshte: “Se drita e diturisë përpara do të na shpjerë”. Kjo tregon që masonizmi është jo vetëm filozofi universale, por ka dhe nota të theksuara patriotizmi gjë që vjen natyrshëm si pjesë e filozofisë dhe i zhvillimit human.

Pretendohet se disa politikanë e drejtues shteti shqiptarë kanë qenë Mason. Sa e vërtetë është kjo?

Bindja ime është se nuk ka masonë të mirëfilltë në Shqipëri, brenda të gjitha rregullave dhe normave masonike. Megjithëse edhe unë si shumë të tjerë kam dëgjuar që ka masonë të tjerë në Shqipëri, të ardhur nga Turqia, Franca, Italia apo Greqia, por seriozisht dua të them se këta njerëz nuk plotësojnë kushtet elementare për t’i thirrur masonë. Kjo është një mjegull që është përhapur në popull nga disa ish-punonjës të shërbimit sekret të cilët janë mjeshtra në përpunimin e propagandës në Shqipëri, duke shpërdoruar emrin e mirë dhe famën e masonëve të thelb. Ka pasur disa artikuj në shtypin shqiptar pas vitit 1998, që janë marrë me këtë temë, por vetëm se kanë krijuar një konfuzion më të madh me konceptin e të qenurit mason dhe filozofisë së masonizmit në përgjithësi. Midis tyre dua të përmend disa politikanë që mashtrojnë njëri tjetrin përballë opinionit shqiptar me pretendimin se janë mason. Për shembull pa sens është deklarata e Fatos Nanos në një intervistë televizive duke atakuar një tjetër politikan, Edi Ramën, si “mason i pasur”. Po kështu është folur poshtë e lart për Enver Hoxhën sikur na paska qenë një mason francez. Por e vërteta që njohim ne është se këta jo vetëm që janë politikanë që kanë probleme të mëdha, por këta janë dhe njerëz me kushte jo të mjaftueshme për t’u bërë mason. Ndërsa Fatos Nano vetë indirekt nëpërmjet njerëzve të tjerë ka shprehur dëshirën për t’u bërë mason, por dhe ky si dy të parët nuk i plotëson kushtet për t’u bërë masaon. Kjo është tabloja masonike  në Shqipëri deri në lindjen e shoqatës së miqve të masonëve.

Deklarata
Shoqata e masonëve në Shqipëri

Pas një periudhe të gjatë në Amerikë dhe i mësuar tashmë me idenë se në Shqipëri nuk ka masonizëm vendosa të kthehem në Tiranë. Pas gjithë këtyre vitesh i pajisur me një njohuri të thellë mbi masonizmin, më kishte lindur dëshira që të mos e shikoja më Shqipërinë pa masonë dhe pa lozhë masonike. Duke pasur parasysh lidhjet tradicionale të vendit tim me masonizmin më dukej e pamoralshme që ne të mos kishim lozhën e madhe të Tiranës. Nga ky shkak, sapo erdha në Shqipëri, fillova të kërkoj dhe të pyes se mos ndoshta ishin kthyer masonë shqiptarë që kanë jetuar në vende të tjera të Evropës gjatë këtyre 20 viteve të fundit. Dhe sipas ligjit të vjetër të masonizmit, dy masonë duhet me doemos të komunikojnë me njëri-tjetrin e të krijojnë kushte për ngritjen e një lozhe masonike. Por fatkeqësisht megjithë përpjekjet e mija duke u shtuar faktin edhe të daljes time nëpër intervista televizive, apo nëpër gazeta askush deri më sot nuk ka ardhur tek unë asnjë person, që të më deklarohet si mason, që pastaj unë t’i jap shenja njohje dhe bashkëpunimi. Në fillim flitej për disa lozha të ashtëquajtura masonike, të ngritura në Tiranë dhe në Korçë, por për mua deri më sot ato kanë rezultuar inekzistente. Kështu që në këto kushte më lindi e drejta e cila buron nga pozitat e mia masonike, siç është titulli i “mjeshtrit” dhe veçanërisht “mjeshtri me eksperiencë i ceremonive”, që të ngre lozhën e parë masonike me masonë shqiptarë. Padyshim që në Shqipëri ka kandidatë të mrekullueshëm për t’u bërë mason, por koha që procedohet për t’u bërë mason është e gjatë. Ajo kërkon si minimum 10 vjet për të arritur titullin e mjeshtrit. Në Shqipëri ekziston një lëvizje masonike dhe një koncept i përgjithshëm pozitiv ndaj masonëve, por kjo nuk mjafton. Unë personalisht jam kujdesur që të hyjë një literaturë masonike fillimisht dhe në tregun e librave kanë dalë dhe librat e parë mbi historinë e masonizmit dhe mbi filozofinë e tij. Kjo nuk mjafton por ja që ne jemi në fillimet tona. Gjatë dy viteve e gjysmë të kthimit tim në Shqipëri, jam takuar me shumë njerëz të cilët kanë treguar interes të njohin masonizmin në përgjithësi dhe disa individë kanë shprehur dëshirën e drejtpërdrejtë për t’u bërë mason. Nga ky shkak unë dola në konkluzionin që masonizmi nuk fiton shumë nga biseda nëpër kafene apo rastësi të tjera. Masonizmi kërkon punë dhe që ai të praktikohet kërkon lozhën e vet. Për momentin, nga kjo pikë investimet duket të mëdha dhe të paarritshme, por duke përdorur politikën “hap pas hapi”, siç thonë masonët, asgjë nuk është e pamundur. Dhe me 13 nëntor, unë bashkë me një grup aktivistësh e dashamirës të masonizmit hodhëm hapin e parë serioz drejt kësaj ideje. Për herë të parë ne dolëm përballë opinionit shqiptar me shoqatën “Miqtë e masonëve”. Në përbërjen e këtij grupi janë disa individë shumë interesant dhe qytetarë të mrekullueshëm të Shqipërisë të cilët nisën odisenë e tyre për t’u bërë mason. Shoqata miqtë e masonëve, konsiderohet një paradhomë ku do t’i çojë ata në lozhën e vërtetë masonike. Ky është një lajm i mirë dhe ne që i hymë kësaj punë e kemi shpresa të mëdha. E gjithë shoqata drejtohet me qëllimin e seleksionimit dhe e përgatitjes së kandidatëve të rinj shqiptarë për t’u bërë mason dhe gjithashtu krijimit të lozhës së madhe të Albanit të Shenjtë në një të ardhme të afërt. Ne kemi një organizim legal tashmë, brenda gjithë ligjeve të shtetit shqiptar, dhe kushtetutës.

Historia

Masonizmi në botë 
“Përsa i përket masonizmit botëror pretendohet se ai ka ekzistuar mbi 3000 vjet më parë. Në fakt janë gjetur evidenca shumë përpara krijimit të piramidave për ekzistencën e masonizmit, por masonizmi modern, ky që njohim sot, datën e tij të fillimit e ka në 1717, kur katër lozha indipendentë të Londrës u bashkuan në një të vetme dhe krijuan lloxhën e madhe të Londrës. Mbas lozhës së madhe të Londrës, u krijuan disa lozha të tjera në harkun e 15 viteve. Në 1840 ish ngritur Grand Orienti i Parisit, Lozha e Madhe e Prusisë, e Vjenës e Gjermanisë e pak më vonë e Italisë dhe kështu me radhë. Ky quhet masonizmi spekulativ, por jo në kuptimin e keq të fjalës. Por një murator dhe një mbret qëllonte që të ishin masonë në të njëjtën lozhë dhe ne e dimë që një mason përkthehet “murator”. Por fjala mbret nuk përkthehet; murator. Kështu që në aspektin spekulativ, ata të dy ishin masonë brenda lozhës. Pra në lozhë tashmë, masonët aplikonin ritualet dhe studionin historinë universale të njeriut, dhe raportet e tij të dukshme dhe të padukshme, me kozmosin ose universin. Në 1917 ne kiskim emra të mëdhenj masonësh të cilët janë pjesë studimi të sistemit botëror të studimit. Emra si Isak Njuton, Kristofor Marlou, Xhejms Huku, Bajroni, Robert Bërns, Uollter Skot, Uiston Çërçill, Viktor Hygo, Lenini, Stalini, Leon Trocki, Volteri, Maksimilian Roberspieri, Garibaldi, Mazini, Dante Aligeri, Mozarti, Bethoveni, Vagneri, Henri Hajne, Tolstoi, Aleksandër Sergejeviç Pushkin, Pjetri i Madh, dhe shumë e shumë emra të tjerë të cilët në një mënyrë apo në një tjetër i kemi hasur të gjithë këta emra nëpër librat ku ne u edukuam dhe u ritëm me frymën e të qenurit qenie humane. Si rezultat i kësaj realizohet në praktikë thënia e famshme masonike që për të bërë një mason të mirë, duhet të zgjedhësh një person me reputacion të mirë dhe me nivel të lartë edukimi dhe kur bëhet “Mjeshtër Mason”, ai është ngritur në një nivel shumë të lartë human dhe shembull pozitiv e shumë influencues për gjeneratat që vijnë pas. Këta masonë quhen mendjendritur, dhe tepër revolucionarë në procesin e ndryshimit të jetës”.

  

Gazeta Telegraf - Intervista është zhvilluar në 25 nëntor, viti 2009