Nga
Leonard Veizi
Mesdhetarët e nxehtë e të shkathët përballë ishullorëve
të ftohtë e të kalkuluar. Të dy vendet kanë qenë mbretëri të hershme e vazhdojnë
të jenë të tilla me konservatorizëm themeltar edhe pse në tërësinë e saj Evropa
e sotme është Republikane e me ndikim të fortë Parlamentar dhe monarkitë si
sistem drejtues e kanë përfunduar me sukses misionin e tyre, o me koka mbretërish të prerë, o të ekzekutuar me skuadra pushkatimi. Është fjala për mbretëritë e Anglisë
dhe Spanjën, që në 14 korrikun e vitit 2024 u ndeshën për titullin e kampionit të
Evropës në futboll, pikërisht në Berlinin gjerman...
...Po
si kanë qenë marrdhëniet ndërshtetërore, në historinë e tyre mes dy mbretërive
vitale? Materiale, qoftë dhe në formë të shkurtuar gjen kudo dhe nuk është aq
e vështirë, në internet si dhe vëllime e tjera enciklopedike. Mjafton që t'i
rendisësh.
Histori
Anglia dhe Spanja kanë pasur një marrëdhënie komplekse dhe shpeshherë të tensionuar përgjatë historisë. Në shekullin e 16-të, rivaliteti i tyre u shfaq më shumë gjatë periudhës së Mbretëreshës Elizabeth I dhe Filipit II. Kulmi i tensioneve arriti me betejën e Njësisë Armade Spanjolle në vitin 1588, kur flota spanjolle tentoi të pushtonte Anglinë, por nuk u favorizua nga kushtet e këqija atmosferike duke u mposhtur nga marina angleze.
Gjatë kolonizimit të Botës së Re, të dy vendet u përplasën shpesh për dominim dhe territore. Anglia dhe Spanja krijuan perandori të fuqishme, duke influencuar ndjeshëm kulturat e vendeve të kolonizuara. Spanja u fokusua kryesisht në Amerikën Latine, ndërsa Anglia e zgjeroi ndikimin e saj në Amerikën e Veriut, Afrikë, Azi dhe Australi.
Pavarësisht rivalitetit të tyre historik, Mbretëria e Anglisë dhe Mbretëria e Spanjës kanë pasur edhe periudha bashkëpunimi dhe aleanca strategjike. Një nga momentet më të hershme të bashkëpunimit ishte gjatë Luftës së 100 Vjetëve, kur Anglia dhe Spanja gjetën një interes të përbashkët në luftën kundër Francës.
Një tjetër periudhë e rëndësishme bashkëpunimi ishte gjatë Luftës së Napoleonit. Të dy vendet u bashkuan për të luftuar kundër Perandorisë Napoleonike, duke krijuar një aleancë që ndihmoi në çlirimin e Spanjës nga sundimi francez. Ky bashkëpunim u materializua në betejën e famshme të Trafalgarit në vitin 1805, ku flota britanike, e udhëhequr nga Admiral Horatio Nelson, dhe flota spanjolle bashkëpunuan kundër flotës franceze.
Në skenën moderne, Anglia e Spanja kanë bashkëpunuar në organizatat ndërkombëtare si Kombet e Bashkuara, NATO dhe Bashkimi Evropian - deri në daljen e Britanisë nga BE. Ky bashkëpunim ka ndihmuar në qetësimin e krizave globale, stabilitetit ndërkombëtar dhe luftën ndaj terrorizmit.
Art dhe Kulturë
Klasikët spanjollë të muzikës flamengo dhe klasikët anglezë të muzikës barok janë të njohur dhe të vlerësuar në të dy vendet. Gjithashtu, kompozitorët britanikë dhe spanjollë kanë bashkëpunuar në krijimin e veprave të përbashkëta, duke sjellë në jetë performanca të jashtëzakonshme.
Në fushën e artit dhe kulturës, Anglia dhe Spanja kanë ndarë ndikime reciproke që kanë pasuruar trashëgiminë kulturore të të dy vendeve. Gjatë shekullit të 16-të dhe të 17-të, artistët dhe shkrimtarët nga të dy vendet influencuan njëri-tjetrin. Për shembull, pikturat e Velaskes-it u vlerësuan shumë në Angli dhe ndikuan në zhvillimin e pikturës angleze.
Futboll
Në futboll, rivaliteti midis Anglisë dhe Spanjës është shfaqur në mënyrë të theksuar gjatë dekadave të fundit. Futbolli anglez, me “Premier League”-n si ligën më të ndjekur në botë, njihet për lojën e shpejtë dhe fizike. Klubet si “Manchester United”, “Liverpool” dhe “Chelsea” kanë fituar tituj të shumtë kombëtarë dhe ndërkombëtarë.
Futbolli spanjoll, me “La Liga”-n e njohur për stilin e saj të teknikut dhe lojtës së bukur, ka nxjerrë klube si “Real Madrid” dhe “Barcelona”, të cilat janë ndër ekipet më të suksesshme në historinë e futbollit evropian. Kontributi i lojtarëve si Lionel Mesi dhe Kristiano Ronaldo ka ndihmuar në ngritjen e imazhit të futbollit spanjoll në nivel global.
Ndërsa në nivel kombëtar, Anglia fitoi Kampionatin Botëror të Futbollit në vitin 1966, ndërsa Spanja e fitoi atë në vitin 2010. Kombëtarja spanjolle gjithashtu fitoi dy herë radhazi Kampionatin Evropian në 2008 dhe 2012, duke e konfirmuar dominimin e saj në futbollin ndërkombëtar gjatë asaj periudhe.
Në futboll, bashkëpunimi mes Anglisë dhe Spanjës është i dukshëm në transferimin e lojtarëve dhe trajnerëve mes ligave të tyre kryesore. Shumë lojtarë spanjollë kanë luajtur dhe kanë pasur sukses në “Premier League”, ndërsa lojtarët dhe trajnerët anglezë kanë ndikuar në La Liga. Këto shkëmbime kanë pasuruar lojën dhe kanë ndihmuar në përmirësimin e standardeve në të dy vendet.
Anglia dhe Spanja kanë pasur një marrëdhënie komplekse dhe shpeshherë të tensionuar përgjatë historisë. Në shekullin e 16-të, rivaliteti i tyre u shfaq më shumë gjatë periudhës së Mbretëreshës Elizabeth I dhe Filipit II. Kulmi i tensioneve arriti me betejën e Njësisë Armade Spanjolle në vitin 1588, kur flota spanjolle tentoi të pushtonte Anglinë, por nuk u favorizua nga kushtet e këqija atmosferike duke u mposhtur nga marina angleze.
Gjatë kolonizimit të Botës së Re, të dy vendet u përplasën shpesh për dominim dhe territore. Anglia dhe Spanja krijuan perandori të fuqishme, duke influencuar ndjeshëm kulturat e vendeve të kolonizuara. Spanja u fokusua kryesisht në Amerikën Latine, ndërsa Anglia e zgjeroi ndikimin e saj në Amerikën e Veriut, Afrikë, Azi dhe Australi.
Pavarësisht rivalitetit të tyre historik, Mbretëria e Anglisë dhe Mbretëria e Spanjës kanë pasur edhe periudha bashkëpunimi dhe aleanca strategjike. Një nga momentet më të hershme të bashkëpunimit ishte gjatë Luftës së 100 Vjetëve, kur Anglia dhe Spanja gjetën një interes të përbashkët në luftën kundër Francës.
Një tjetër periudhë e rëndësishme bashkëpunimi ishte gjatë Luftës së Napoleonit. Të dy vendet u bashkuan për të luftuar kundër Perandorisë Napoleonike, duke krijuar një aleancë që ndihmoi në çlirimin e Spanjës nga sundimi francez. Ky bashkëpunim u materializua në betejën e famshme të Trafalgarit në vitin 1805, ku flota britanike, e udhëhequr nga Admiral Horatio Nelson, dhe flota spanjolle bashkëpunuan kundër flotës franceze.
Në skenën moderne, Anglia e Spanja kanë bashkëpunuar në organizatat ndërkombëtare si Kombet e Bashkuara, NATO dhe Bashkimi Evropian - deri në daljen e Britanisë nga BE. Ky bashkëpunim ka ndihmuar në qetësimin e krizave globale, stabilitetit ndërkombëtar dhe luftën ndaj terrorizmit.
Klasikët spanjollë të muzikës flamengo dhe klasikët anglezë të muzikës barok janë të njohur dhe të vlerësuar në të dy vendet. Gjithashtu, kompozitorët britanikë dhe spanjollë kanë bashkëpunuar në krijimin e veprave të përbashkëta, duke sjellë në jetë performanca të jashtëzakonshme.
Në fushën e artit dhe kulturës, Anglia dhe Spanja kanë ndarë ndikime reciproke që kanë pasuruar trashëgiminë kulturore të të dy vendeve. Gjatë shekullit të 16-të dhe të 17-të, artistët dhe shkrimtarët nga të dy vendet influencuan njëri-tjetrin. Për shembull, pikturat e Velaskes-it u vlerësuan shumë në Angli dhe ndikuan në zhvillimin e pikturës angleze.
Në futboll, rivaliteti midis Anglisë dhe Spanjës është shfaqur në mënyrë të theksuar gjatë dekadave të fundit. Futbolli anglez, me “Premier League”-n si ligën më të ndjekur në botë, njihet për lojën e shpejtë dhe fizike. Klubet si “Manchester United”, “Liverpool” dhe “Chelsea” kanë fituar tituj të shumtë kombëtarë dhe ndërkombëtarë.
Futbolli spanjoll, me “La Liga”-n e njohur për stilin e saj të teknikut dhe lojtës së bukur, ka nxjerrë klube si “Real Madrid” dhe “Barcelona”, të cilat janë ndër ekipet më të suksesshme në historinë e futbollit evropian. Kontributi i lojtarëve si Lionel Mesi dhe Kristiano Ronaldo ka ndihmuar në ngritjen e imazhit të futbollit spanjoll në nivel global.
Ndërsa në nivel kombëtar, Anglia fitoi Kampionatin Botëror të Futbollit në vitin 1966, ndërsa Spanja e fitoi atë në vitin 2010. Kombëtarja spanjolle gjithashtu fitoi dy herë radhazi Kampionatin Evropian në 2008 dhe 2012, duke e konfirmuar dominimin e saj në futbollin ndërkombëtar gjatë asaj periudhe.
Në futboll, bashkëpunimi mes Anglisë dhe Spanjës është i dukshëm në transferimin e lojtarëve dhe trajnerëve mes ligave të tyre kryesore. Shumë lojtarë spanjollë kanë luajtur dhe kanë pasur sukses në “Premier League”, ndërsa lojtarët dhe trajnerët anglezë kanë ndikuar në La Liga. Këto shkëmbime kanë pasuruar lojën dhe kanë ndihmuar në përmirësimin e standardeve në të dy vendet.
Së fundi, në ndeshjen për Kupën e Evropës, luajtur në Berlin më 14 korrik të vitit 2024, në rivalitetin mes tyre, mbretëria e Spanjës mundi mbretërinë Angleze me rezultatin 2-1
Epilogu
Pavarësisht rivalitetit të tyre historik, Mbretëria e Anglisë dhe Mbretëria e Spanjës kanë gjetur mënyra për të bashkëpunuar dhe krijuar aleanca të dobishme. Lidhjet e ndërsjella kanë krijuar një trashëgimi të përbashkët që vazhdon të ndikojë në marrëdhëniet e tyre.
Mbretëria e Anglisë dhe Mbretëria e Spanjës kanë ndikuar ndjeshëm në botën që njohim sot. Nëpërmjet historisë së tyre të pasur, arritjeve artistike dhe rivalitetit të tyre sportiv, të dy vendet kanë kontribuar në mënyrë unike në formësimin e kulturës dhe trashëgimisë botërore.
Pavarësisht rivalitetit të tyre historik, Mbretëria e Anglisë dhe Mbretëria e Spanjës kanë gjetur mënyra për të bashkëpunuar dhe krijuar aleanca të dobishme. Lidhjet e ndërsjella kanë krijuar një trashëgimi të përbashkët që vazhdon të ndikojë në marrëdhëniet e tyre.
Mbretëria e Anglisë dhe Mbretëria e Spanjës kanë ndikuar ndjeshëm në botën që njohim sot. Nëpërmjet historisë së tyre të pasur, arritjeve artistike dhe rivalitetit të tyre sportiv, të dy vendet kanë kontribuar në mënyrë unike në formësimin e kulturës dhe trashëgimisë botërore.
No comments:
Post a Comment