nga Leonard Veizi
Kultura nuk është nga pikat më
të forta të qeverisë Rama, e padyshim edhe në platformën e Këshillit të
Ministrave, ajo zë faqen e parafundit, ashtu si prodhimet mediatike, ku në
faqet e parafundit të edicioneve informative apo gazetave të ditës rreshtohet
gjithashtu... kultura.
Ka pasur rëndom raste nga
kritizerë thellësisht mediokër që bëjnë pyetjen e vazhdueshme me ironi e
sarkazëm bashkë: “Pse ka art në Shqipëri?!” Natyrisht që ka, përderisa në
kryeqytet zhvillon aktivitetin e pandërprerë një institucion elitar si Teatri
Kombëtar i Operës dhe Baletit, e pas tij edhe Teatri Kombëtar, kinematë,
Galeria Kombëtare e Arteve, Cirku, i cili tashmë ka marrë një status gjithashtu
si trupë kombëtare, përderisa ka muze gjithëllojesh e një Qendër për Realizimin
e Veprave të Artit, pa përmendur këtu edhe trupat e ndryshme teatrore apo edhe
atë jetë artistike që buron nga Universiteti i Arteve. Të thuash që nuk ka art
në Shqipëri, padyshim që është një nihilizëm absurd.
E megjithatë sërish, duke parë
pritshmëritë dhe ecuritë, më duhet të them se viti 2014 nuk ishte i artë për
kulturën. Po t’i pyesësh me zëra një e nga një, të gjitha drejtoritë dalin me
realizim të planit, në mos me tejkalim të tij. Këtë e di mirë... Po t'u
referohesh shifrave në letër e diskutimeve në Kuvend ne ia kalojmë dhe vendeve
më të zhvilluara. Realiteti është i ndryshëm. E megjithatë deri më tani,
Ministria e Kulturës nuk ka bërë publike një shifër, jo se sa janë paratë që ka
hedhur për këto projekte, por se sa kanë qenë të ardhurat që i ka sjellë
kultura buxhetit të shtetit, pra shqiptarëve. Në fund të fundit edhe ministria
e Kulturës operon nëpërmjet parave të mbledhura nga taksapaguesit shqiptarë.
Por e thamë edhe më sipër, shifrat në letër janë gënjeshtari më i madh. Këtë e
di mirë. Ashtu siç di të them që grupet e arkeologëve kanë ndërprerë punimet
për mungesë fondesh. Galeria Kombëtare e Arteve ka të njëjtin kontingjent
vizitorësh krahasuar me vitet e mëparshme. Rrallë të ndodh të shohësh që grupe
të internuara vizitorësh t’i afrohen në grup këtij institucioni të rëndësishëm
të kulturës kombëtare, veç rasteve kur këto mund të jenë të organizuara prej
shkollave të ndryshme, por edhe këto të fundit jo shpesh. Muzeu Historik
Kombëtar nuk gjen qetësi. Prej vitesh vazhdon me restaurimin e pavijoneve.
Historia shkruhet e rishkruhet. Objektet lëvizin vazhdimisht nga stenda në
bodrum e anasjelltas. Trishtim i madh, sigurisht. Teatri Kombëtar vendos të
njëjtin numër premierash ndërsa Teatri i Operës dhe Baletit po riciklon më së shumti
vëniet e vjetra në skenë me kostume të reja. Nisur edhe nga biletat e shitura,
që nuk sjellin ndonjë të ardhur të madhe në llogaritë e këtyre institucioneve,
dalim në përfundimin se nuk mund të flasim për një “bum”. Në intervistën e saj
të paradisaditëshme, Ministrja Kumbaro foli për sukseset që pati TKOB gjatë
këtij viti, por projektet që ajo përmendi, si koncerti i Papavramit e ndonjë
tjetër ishin më shumë evente personale se sa institucionale. Askush nuk mund të
thotë se këto evente e rritën numrin e spektatorëve në këtë tempull, e po
kështu edhe të ardhurat e tij. Emërimi i drejtorit të ri në Teatrin Kombëtar po
shoqërohet me një kalendar të ri pune. Janë hapur dyer për regjisorë të rinj,
por ende ne nuk kemi një strategji të qartë të Ministrisë së Kulturës se çfarë
do të bëhet në Teatrin Kombëtar, si do të jenë drejtimet dhe buxhetet e tij,
cilat do të jenë raportet mes trupës artistike dhe të atyre që vijnë jashtë
teatrit, e plot e plot të tjera. Deri më tani Teatri Kombëtar falë edhe
mosstrategjisë së Ministres së Kulturës po shndërrohet në institucion me dyer
të shqyera.
Si rrallë ndonjëherë gjatë dy
dekadave të fundit, Ministria u mundua të eklipsonte panairin e botuesve duke
zhvilluar një tjetër panair libri, por në kushte shumë më mizerabël si ai i
prillit 2014 në oborrin e Muzeut Historik. Pavarësish tendave, stendat e
librave qëndronin të ekspozuara ndaj shiut, në të njëjtën mënyrë si të ishte
tregu i fruta-perimeve te Pazari i Ri. Gjithashtu si rrallë herë, këtë vit
Ministria e Kulturës nuk e mbështeti Panairin e Librit të Tiranës. Ky qëndrim
nuk ishte ndonjë e papritur, pasi në lidhje me politikat e librit, qëndrimi i
Ministrisë ka qenë pa bosht, ashtu si pa bosht ka qenë edhe politika ndaj
filmit. Se sa ishte prezente kjo fushë në buxhetin e ministrisë, këtë Ministrja
Kumbaro u mundua ta thoshte nëpër konferenca shtypi, por pa thënë asgjë
konkrete.
Deri tani Ministria e Kulturës
arrin të mburret me bashkëpunimin që u bë për pritjen e Papës Françesku gjatë
vizitës së tij në Tiranë dhe në zbukurimin e Bunk’artit. Restaurimi i kalave
dhe menaxhimi i tyre sa më i mirë ka mbetur në vend. Askush nuk mund të thotë
se projekti i vitalizimit të kësaj pasurie të trashëgimisë kulturore tashmë ka
shkuar aty ku duhet. Shpesh menaxhimi i tyre mbetet një njollë e errët, të
cilën nuk mund ta zbardhin as ahengjet e dasmave që nisën të organizohen
rëndom, herë me bujë e herë në mënyrë më diskrete.
Deri më sot, Ministrja Kumbaro
ka mundur të flasë në vija të përgjithshme, por konkretisht ende nuk ka një
gozhdë ku ajo të varë pallton e rëndë.
Postuar në ResPublica 28 Dhjetor, 2014
No comments:
Post a Comment