Nga pista e ambicieve të Rinasit drejt terminalit të rinovuar të Veronës

Shënime udhëtimi

 

Nga Leonard Veizi

 

Me sa duket, e gjithë bota është në arnim e sipër. Qep e shqep. Para pak muajsh isha në Nju Jork. Rajoni "Queens" po bëhej me rrugë të reja. Domethënë, rrugët janë të vjetra, por po hidhej asfalt i ri. Se rrugët e Nju Jorkut, në tërësinë e tyre, ishin bërë si ato të Tiranës 30 vjet më parë. Po të bije në gropë, do thyeje amortizatorë. Ose do krisje sotokartin.

Tani së fundi, m'u shkrep të bëja një vizitë në Itali. Edhe andej gjeje punëtorë zifti që të ngatërroheshin nëpër këmbë.

Por aventura nis nga Rinasi. Dhe për të shkuar deri në Rinas, do ecësh mbi autostradën që po ziftoset e gjitha, pasi nga 2 korsi anash do bëhet me 4 korsi. 8 gjithsej. E papame. Risi për Shqipërinë, por edhe për ca vende të rajonit.

– Të na rrojë qeveria, more shokë.

E hapi thesin që të na rregullojë jetën. Por inshallah e vë dorën në zemës nuk na fut ndonjë tra, se do na bëhet Durrësi sikur po shkojmë në Selanik.

 

Në Rinas

Aeroporti i Rinasit është zgjeruar: marshallah. Punimet vazhdojnë – zhurmojnë, betonojnë. Ambicia është e madhe: të kemi aeroportin më të madh në botë. Se ne, si shqiptarë, jemi egoistë të mëdhenj. Duam që edhe portin ta kemi më të madhin në Evropë. Por edhe turizmin e duam të madh fare. Madje duam ta kemi të madhe edhe shprehjen e dashamirësisë që të huajt kanë për ne, kur na shkelin pragun.

– Tahmaja e madhe të lë pa gjë – ka thënë sovrani dikur.

Ore po, dikur edhe sot.

– Mjaft, mor, me këto të gjyshes dhe ti.

E drejtë. Duhet hequr dorë nga e vjetra.

Por kush ka pak mend në kokë, e di: edhe sikur Shqipëria të bëhet aq e madhe sa e duam të gjithë, përsëri mbetet e vogël. Dhe duhet me iu ruajt të voglit, se ai të fik llambën.

 

Intimitet

Unë dhe bashkëshortja kishim vendosur të shkonim në Itali, e të zbarkonim në Verona. Mjaft i duruam italianët që na sillen nëpër këmbë, aq sa po na duket Shqipëria pjesë e stemës së Savojës.

– Do shohim ballkonin e Xhuljetës... apo të Romeos? – e pyes time shoqe.

Ajo tund kokën si për të më thënë: Ku të rreh mendja ty. Dhe ma kthen:

– Edhe po se pamë, s’na prish punë. E rëndësishme është të shohim njerëzit tanë.

Ka të drejtë. Ne kemi njerëz në Itali, kemi edhe në Gjermani, në Greqi po e po. Në Amerikë kemi madje. Po të bësh një xhiro te secili, del rrisku.

– O t’u bofsha moj demokraci. Shyqyr që ia arritëm kësaj dite.

 

Terminali

Nga jashtë, terminali i Rinasit duket birinxhi, sidomos me fasadën e re që na ka çuditur të gjithëve. Por sapo futesh brenda, ai të duket më i vogël se më parë.

-Qenka fut në ujë, - më kap paniku mua.

Me sa duket, zgjerimi është bërë nga jashtë – për video me dron.

Nisesh nga pista e re. Tani është 3.2 kilometra – ka qenë 2.8 km. “Vetëm” 400 metra më shumë. Po për këto 400 metra janë dashur… dy vjet punë. Mund të pyesi ndonjëri: pse kaq gjatë? Ke të drejtë ti – por kjo nuk është rrugë fshati që shtrohet me një kamion riportabel dhe tre punëtorë me cigare në buzë. Kjo është pistë! Dhe jo çfarëdo piste – shyqyr që më në fund e bëmë për Boeing-ët e mëdhenj dhe Airbus-ët me 500 vende. Jo se kemi aq fluturime, por është mirë që pista është gati, në rast se ndonjëherë vendos të zbresë ndonjë anije kozmike direkt nga NASA.

Mirëpo, aty te hyrja e terminalit, vonohesh për të marrë internet. Duhet të japësh kredencialet, të krijosh një llogari, të pranosh kushte që s’i lexon askush, dhe të provosh të hysh në një rrjet që s’të do sinqerisht.

– E tërci e vërci...

Shpenzim kohe dhe nervash – një sfidë më vete para fluturimit. Në botë, interneti është me dy lëvizje të thjeshta: klik – dhe je brenda. Këtu? Klik, klik, lutu, dërgo kodin, fut kodin, prit sinjalin... dhe prapë “error”.

– Pika internetit!

 

Turistët

Brenda, mizëria e njerëzve të merr frymën. Kjo do të thotë se terminali nuk është parashikuar as për këtë kapacitet, sepse që në ditët e para të qershorit ai është i tejmbushur.

Lerë kur të vijë piku korrik-gusht. Duhet me u mbyll në shtëpi. Mediat e huaja thonë se Shqipëria do përmbytet nga 30 milionë turistë.

Njerëzit vijnë, hyjnë e dalin, shohin Shqipërinë.

Na ore babam, ku shkoni. Ne të tërë 2 milionë bëhemi a s’bëhemi. Duhet të merrni masa: bukë e dyshek gome, se as me të ngrënë s’u mbajmë dot dhe as vend për të fjetur s’kemi.

Turista, mo. Gjëmojnë atë që quhet “ndryshe”. Ne po ndryshe jemi nga koka te këmbët. Këtu i plotësojmë kuotat.

Disa thonë që nuk harxhojnë para, por në katin e dytë të terminalit kërciste bira me byrek që ç’të të them.

“Harxhoje paren, mos kurse/ nuk vlen një kursimtar/

këndo, kërce edhe dëfre/ se gjë nuk merr në varr”

Kështu thuhet në një këngë folku moderne shqiptare.

Thua ta kuptojnë gjë këta të huajt?

Terminali dikur ka pasur vetëm 5 a 6 porta. Sot ka 13. Në fakt, 14 – por porta 13 nuk ekziston. Epo, numër ters. Ka njerëz që kanë fobi nga 13-ta. S’luajnë nga vendi po ta shohin në biletë. Rrezik edhe datën 13 të çdo muaji ta bëjnë ditë pushimi, sa për të qenë të sigurt që nuk ndodh gjë e keqe. Kështu që pas portës 12, vjen 14. Ashtu si në disa avionë, ku s’gjen rreshtin 13.

Ne shqiptarët e kemi me sy të keq. E kemi zhdukur numrin 113 edhe nga urgjenca. Se mos na sjell ters kur telefonojmë për ndihmë...

 

Tualetet

Tani, një ndalesë e domosdoshme: tualetet. Shqiptarët mund të kenë mëkate të tjera, por nuk janë ata që i bëjnë pis tualetet e aeroportit. Kemi prova shkencore: janë të huajt ata që na menderosin! Muret janë të pastra, por pllakat e dyshemesë… epo, le të themi që nuk janë vendosur për estetikë, por për të përballuar çdo sulm nga kultura të ndryshme higjienike.

 

Dhurata

Në aeroport kujtohem të marr një “regalo”. Në dyqanet e “Duty Free”-s syri më zë një shishe raki kumbulle për merak me ngjyrë si uiski. E blejmë. E dua për baxhanakun italian. Te kasa më kërkojnë dhe biletën e fluturimit, që të më kalojnë shishen.

– U jallah, masa të forta, jo shaka.

Kasierja buzëqesh. E instruktuar të ketë durim maksimal. Se do merret me shqiptarët, por do merret dhe me italianët e spanjollët... e ca të tjerë.

Në kafene, teksa prisnim orën e nisjes, e pyes gruan:

– Me gjithë mend morëm raki kumbulle për baxhanakun italian?

– Pse, ore, ç’të keqe ka? – ma kthen ajo.

– Se këta italianët janë mësuar me verë tavoline. Pijnë dy-tre gota dhe sikur kanë pirë ujë me gaz. Rakinë e kumbullës e zjenin fshatarët tanë që me dy gota bëhesh aq trim sa nxjerr nga qilari topin, si njëherë e një kohë si Mato Gruda që kërkoi ta shuante me fis e me farë Merë Fizin. I ke dëgjuar ata që s’na duan të mirën që thonë se dhe Selam Musai ishte tapë kur kapi topin nga gryka. Domethënë tapë-topi. Mbase s’kishte pirë raki kumbulle, por verë të siguroj që nuk kishte pirë asnjë gram. Çne Selami nga Salaria të pine vetë “Chianti” nga Italia. Mos është ca e rëndë për italianët kjo rakia me ngjyrë uiski?

– Mos më lodh me të tilla muhabete. Le ta mbajë në bufe për zbukurim, se nuk prishet, – ma kthen gruaja.

Punë me mend, them me vete. E gjej aty rakinë dhe kur të shkoj herën tjetër.

Hajd se e siguruam rakinë e kumbullës.

 

Në Verona

Domethënë, të shkosh nga Tirana në Verona, fluturimi zgjat 1 orë e 20 minuta. Por, derisa të ngrihesh, kalon më shumë kohë duke shkuar në Rinas sesa në ajër. Tridhjetë minuta rrugë – nëse s’ka ndonjë protestë, aksident, ose karrocë me fruta-perimet e stinës që bllokon autostradën. Dy orë të tjera duhet të jesh aty para nisjes – sepse aeroporti është zgjeruar, por nuk është thjesht një hapësirë: është një stacion testimi për durimin. Pra, për një udhëtim minimalist që zgjat më pak se një episod seriali, humbet gjithë ditën. Dhe ironikja? Avioni, sa ngjitet në kuotën e 6 mijë metrave, nis zbritjen. Bam, Verona! As një kafe s’të sjellin rehat, se stjuardesa, sapo mbaron me "mirësevini në bord", ia fillon menjëherë: "Ju lutem, lidheni rripin e sigurimit për ulje."

Në terminalin e Veronës punohej. Ai është ende në ristrukturim. Kështu ishte edhe para ca kohësh, kur i rashë sërish në qafë baxhanakut. Edhe atëhere punohej. Se aeroporti i Veronas është një më një me atë të Rinasit. Punohet edhe te i Rinasit. Duket sikur kjo punë s’ka fund. Sa mbarojnë riparimet, dikush ia jep pallmës: Fluksi është në rritje, duhet zgjeruar. Dhe punimet nisin nga e para. Ndaj kësaj fjale i thonë: prisht tenxhere e bëj kanoçe.