Mes letërsisë e gazetarisë… Intervistë e Raimonda MOISIUT me prozatorin dhe gazetarin Leonard VEIZI

Shkrimtari dhe Publicisti Leonard VEIZI që në adoleshencën e hershme ka qenë në kërkim të identitetit të tij unik mes të bukurës e së përditshmes njerëzore. Që prej atij moment ai gdhihet e ngryset duke menduar për letërsinë- energjik, me pasion, talent dhe përkushtim. Nëpërmjet mendimeve e veprave të tij tashmë të botuara, ai ndan vizionin për letërsinë e gazetarinë, mendimin dhe shpirtin e lirë e një bote të lirë, në harmoni me natyrën, psikiken, shpirtin filozofik e artistik. Beson te e vërteta që ekziston brenda shpirtit njerëzor dhe si pjesë e së tërës universale. Leonard Veizi është një nga prozatorët profilikë më me ndikim në letërsinë bashkëkohore. Veprat e tij të titulluara “Grahma e shpirtit të mjegulluar”(novelë—1997), për të vijuar me përmbledhjet me tregime “Ngrehina e përhumbjes”, “Treni i fundit i metrosë”, “I dënuar me vdekjen”, dhe romanet; “ Surpriza e natës së fundit”, “Rrëfimi”, “ I çmenduri i pavionit 3”, dhe “Orgji në famullinë e at Ludovikut” kanë kontribuar e kontribuojnë në mënyrë të konsiderueshme për traditat intelektuale, vlerat kulturore dhe mbeten vlera të çmuara për letërsinë bashkëkohore, veçmas në letrat shqipe. Në prag të rrëzimit të diktaturës Leonard Veizi si gazetar do të botonte shkrimet e para në shtypin e postdiktaturës si freelancer dhe kolumnist, duke vazhduar deri në ditët e sotme me reportazhe, opinione, intervista e dossier në shtypin e median shqiptare. Në këtë bisedë Leonardi shpalosi u fut në rrugën e bukur të letërsisë, pasionin për gazetarinë dhe lidhjen e letërsisë me gazetarinë.

-Ju jeni shkrimtar bashkëkohor i vlerësuar nga kritika. Ç’mund të na thoni si filloi karriera tuaj shumë dimensionale? Si u gjendët në këtë “udhëtim” të bukur e mbresëlënës?

Kur, midis moshës 10-11 vjeçare shkrova poezitë e para, nuk mendova se kisha prirje për letërsi. Por isha 14 vjeç kur i bëra një premtim pa mëdyshje vetes të cilin vazhdoj ta mbaj edhe në këto çaste që i kam mbushur 45 vjeç, Që prej asaj ditë unë gdhihem dhe ngrysem,  nuk harroj të mendoj për letërsinë. Dhe kjo ishte sa për fillim. Ndërkohë që më duhej të arsimohesha jashtë parashikimeve të mija, por që nuk ndjej asnjë keqardhje për këtë gjë. Ndërsa në vitin 1991, kur isha 23 vjeç, një mik, dhe fqinji im njëkohësisht më hapi derën e gazetës “Bashkimi”, ku punova vetëm 6-të muaj si korrektor. Dy muaj pasi kisha filluar punë në këtë gazetë, goxha të madhe e me influencë për kohën, iu drejtova kolegjiumit me një shkrim-vëzhgim. Çuditërisht, shkrimi jo vetëm u pranua nga të gjitha hallkat e kolegjiumit, por u botua dhe në faqen e parë të gazetës. Nga kjo ditë iu bashkova gazetarisë, e cila në ato kohë po bënte përpjekje për t’u larguar nga ndikimet e të kaluarës për t’u futur në një fazë të re.

-Kush ka ndikuar në mënyrë të konsiderueshme në krijimtarinë tuaj; prindërit, artet, letërsia apo qoftë edhe një person i vetëm që ka luajtur një rol të veçantë në frymëzim?

Unë them se ndikim të drejtpërdrejtë ka pasur vetja ime. Isha një fëmijë që kisha tentuar për vite me radhë në pikturë, dhe po të marr konsideratat e mësuesve të mij në Pallatin e Pionierit, më siguri do të kisha të ardhme. Por pasionin e pikturës e braktisa për letërsinë. Babai im, si një ushtarak me profil ekonomist, besonte tek matematika dhe ndikonte tek unë për t’iu drejtuar shkencave ekzakte. Por unë nuk kisha prirje të tillë. Nëna, shumë më liberale, më la të drejtohesha vetë, madje më shtypte në makinë shkrimi, (e rrallë për kohën) të gjitha poezitë që ia jepja të m’i lexonte. Megjithatë asgjë nuk ishte e rastësishme. Në familje unë trashëgoja një bibliotekë të madhe nga prindërit, ku midis një literature të theksuar politike dhe ekonomike, kishte dhe një raft goxha të gjatë, me letërsi mirëfilli. Kujtoj se për vite me radhë kam lexuar në një mënyrë të vazhdueshme, si një makineri, duke mos përfillur më as frekuentimin e shkollës.

-Kur shkrimtarin Stefan King e pyetën: “Si mund të bëhesh shkrimtar?”, ai u përgjigj – “Merrni ndër duart librat tuaja dhe libra të shkrimtarëve të tjerë, lexoni çdo gjë të tyre, – mos mendoni jo vetëm si të shkruani libra.” A ndani të njëjtën filozofi me të?

 Në çdo kohë, të lexosh letërsinë e mirë të kujtdo shkrimtari ka vlerë. Vitet e fundit kam zbuluar se shkrimtarë si Orhan Pambuk, Jose Saramango, Kahled Hosein, por dhe të tjerë, më kanë dhënë kënaqësi të madhe. Them se filozofia e King, ka një vlerë universale.

 -Jeni prozator; romane, novela e tregime; “I çmenduri i pavijonit 3”, “Rrëfimi”, “Surpriza e natës së fundit”,”Treni i metrosë”, etj, Tashmë një shkrimtar i afirmuar. Çfarë mendoni se ka mbetur konstante?

Dashuria ndaj letërsisë. Nuk kam pasur asnjë dyshim se mund ta braktisja, për as edhe një çast të vetëm. Në kokë, subkoshiencë, por dhe në dosjen personale të kompjuterit kam plot synopsuse. Dua vetëm kohë, të cilën realisht vitet e fundit nuk e kam. Të bësh letërsi në Shqipëri, është luks. vështirë të mbijetosh vetëm duke shkruar “fikson”. Ky është një risk që unë kam marrë përsipër ta përballoj për sa mundem.

-Si mendoni, cilët janë elementët thelbësorë të një proze, në rastin tuaj. Sfida që përballeni me ndërtimin e një romani a tregimi. Ju i paraqisni personazhet tuaja nga jeta reale në përshtatje me kohën e situatën, apo anasjelltas?

E gjithë krijimtaria ime mban vulën “fiksion” ose thënë ndryshe ngjarje ireale të përpunuara në laboratorin e shkrimtarit. Nëse je një vëzhgues i vëmendshëm dhe njeh psikologjinë njerëzore, mund të mbledhësh lëndë pa kursim. Në ditët e sotme, por dhe më parë, çdo që që mund të cilësohet si “ireale” është njëkohësisht po aq reale.

-Zhanrin e romanit “e bëtë ju që të vinte te ju”, apo është preferenca tuaj? Cili ka qenë tregimi apo novela tuaj e parë?

Novela e parë serioze, e cila më pas u bë gati për botim ishte “Thyerja” e shkruar në vitin 1990. Ajo u mbështet mbi një tregim të shkurtër me titullin “E dashura e tij”. Vendosa të shkruaja novela që nga çasti që u përballa me një “fortunal 7 ballësh” si Stefan Cvajk. Kisha lexuar thellësisht Balzakun, dashurinë time të përhershme, Shekspirin, që personalisht e kam cilësuar si “Shkrimtarinë më të madh të të gjitha kohrave” por kur u përballa me “Amokun” e Cvajkut u trondita shumë. Duheshin pak më shumë faqe se një tregim dhe shumë më pak faqe se një roman, pra një e ndërmjetme, dhe nëse e kishe argumentin dhe fuqinë e fjalës mund ta gozhdoje lexuesin tënd. Shkrova një seri novelash, një pjesë janë botuar, një pjesë kanë mbetur në tentativë, por janë synopsuse mjaft të mira. Por më pas zbulova se të shkruarit e një romani jo vetëm që ishte në modë, por kishte dhe disa përparësi: nuk nguceshe për ta dhënë ngjarjen sa më të koncentruar, por mund të lundroje në të lehtësisht, sapo të zbuloje mekanizmin.

-Shquheni në prozë për mendimin inteligjent, plot figura letrare, artistike dhe mendimin filozofik. Ku qëndron forca e inspirimit të shkrimtarit? Cfarë iu tërheq më shumë nga realiteti e si mund ta konceptosh atë artistikisht?

Fillimisht iu drejtova literaturës. Lexoja filozofi dhe psikologji, këtë të fundit shumë më me qejf madje. Më pas nuk ishte e nevojshme, puna si gazetar të përballte më gjithfarë situatash. Tanimë pas 22 vitesh punë në gazeta e televizione, kam kaq shumë ngarkesë sa do të më mjaftonte të shkruaja 100 romane. Me një veprim matematikor të thjeshtë, ditë punë shumëzim për personazhe, duhet t’u kem vënë mikrofonin apo diktofonin disa mijëra njerëzve, president e kryeministra, gjeneralë e ministra, dhe padyshim njerëz me profesione të ndryshme, që gjithsesi kanë për të thënë atë që ne në gjuhën e përditshme e quajmë “lajm”. E megjithatë, personalisht deri tani, asgjë thellësisht shqiptare nuk më ka frymëzuar. Në krijimtarinë time jam përpjekur të kem linja të përbotshme, pra që e njëjta ngjarje mund të transkriptohet në shumë vende të botës. Kam ende një ngërç të madh të strukturoj një ngjarje nga realiteti i vendit.

-Ku qëndron ndryshimi midis dy epokave; Letërsisë së Realizmit Socialist dhe Letërsisë së viteve të Demokracisë në Shqipëri?

Për mrekulli, epoka e Realizmit Socialist u mbyll. Ishte një periudhë ku Shqipëria fitoi shumë shkrimtarë, pak prej të cilëve e kaluan klasën. Për të paktën 10 vjet pas rënies së perdes së hekurt në letrat shqipe kishte veç amulli. Shkrimtarë që për vite me radhë ishin vetë censuruar tanimë ishin të lirë. Por ata nuk e menaxhonin dot më lirinë e tyre. Tanimë them se jemi futur në një epokë të re. Shkrimtarë që të paktën aktivitetin e tyre e nisën post viteve ’90 po japin një letërsi të qëndrueshme.

-Kur shkruat romanin “Orgji në Famullinë e at Ludovikut”, i vlerësuar shumë nga kritika e kohës, ky roman nuk është fantazi, por është bota e brendshme njerëzore. Si shkoni ju në lidhje me vendosjen e emrave, të vendeve në ndërtimin e një “bote të re” me tipikë; burim-rrëfim-frymëzim-kulturë?

Boshti i romanit ka të bëjë me veset e ndëshkuara dhe ato të pandëshkuara njerëzore. Nuk ka asnjë bazë reale, por është krejt realitet gjithashtu. Jam munduar të çmitizoj njeriun që i shërben Zotit. Ai edhe pse me një veshje tjetër, gjithashtu është me vese njerëzore. Baza e njeriut janë instinktet. Kodet, dhe morali shoqëror e frenojnë atë dhe e bëjnë një qënje urbane. Përndryshe ai njeri që e ndërtoi botën me aq mund, mund ta shkatërrojë për shumë më pak kohë.

-Keni menduar ndonjëherë të shkruani skenarë filmi? Imagjinoni Tolstoin. Mendoni sa karaktere kanë marrë nga libri i tij “Lufta e Paqja”, për të bërë filmin me të njëjtin titull. Nëse provoni ta bëni atë, ç’mund të na tregoni për aktin e të shkruarit të një skenari, me trillimin e karaktereve dhe të shkruarit e dialogut. Shumë duan të jenë shkrimtarë dhe besojnë se janë të tillë. Pra, a ndikon letërsia në skenarin e një filmi?

Ka shkrimtarë që i kanë të dyja dhuntitë. Personalisht nuk di të shkruaj skenarë filmash, ose të paktën nuk kam tentuar. Të shkruarit e skenarit, por dhe e dramës, ka teknikë tjetër. Disa kineastë thonë se një pjese e titujve të mij janë gjysmë të gatshëm për skenarë. Madje njëri prej tyre, Artan Minarolli, ende ka në dorë dosjen ku ka mbetur në projekt një skenar i frymëzuar nga novela ime “Treni i fundit i metrosë”. Do ta cilësoja një arritje të madhe nëse një prej veprave të mija do të ekranizohej. Për më tepër në Shqipëri ku prodhohen fare pak filma artistik.

-Kur shkruani cili është vendi tuaj më i preferuar, në studio, në natyrë apo krejt rastësisht edhe duke pirë kafe diku?

Unë mund të shkruaj kudo. Asnjëherë nuk kam pasur një vend të preferuar dhe asnjëherë nuk kam qenë tekanjoz për këtë gjë. Vitet e fundit e kam ndarë kompjuterin e punës: në pjesë kohe kur shkruaj për llogari të gazetës, dhe gjatë kohës së pushimit shkruaj letërsinë time. Nuk ka të bëjë me ndonjë paradoks, është thjesht gjetje në kushtet e pamundësisë për më tepër. Për momentin unë kam dy fëmijë në rritje e sipër dhe në apartamentin tim ka gjithmonë zhurmë, gjë e cila e bën të pamundur krijimtarinë. Ndërkohë, unë nuk jam nga ata shkrimtarë që frymëzohen nga fushat e gjelbëruara apo dallgët e detit. Unë e frymëzoj veten kudo që të jem, madje dhe duke udhëtuar në autobusin e një linje interurbane me ajër të pakondicionuar.

-Çfarë është muza për ju, është aftësi gjenetike, sipas mendimit tuaj?

Them se është shumë e brendshme, të cilën nuk di se ku e kam dëgjuar por më pëlqen ta quaj “espri”. Padyshim që ka të bëjë me gjenetikën. Në çdo rast tjetër do të isha një prodhim i sforcuar. Nuk ka shumë lidhje me atë që kërkon t’i transmetosh ti vetë. Unë e ndjej se kur jam në një valë të tillë ajo, espria, më përvëlon në stomak dhe më përfshin gjithë kraharorin. Në ato çaste dua që të më lenë të qetë për pak minuta sa ta mbaroj atë që kam për të hedhur në letër. Një tringëllimë celulari në këto raste është shkatërruese.

-Kombinimi i së tashmes me të shkuarën, i letërsisë me publicistikën në fushën e letrave përbën bazën e letërsisë së suksesshme, por edhe një teknikë e vështirë për ta pasqyruar në letër. Si ia arritët ju ta realizonit këtë në prozën tuaj?

Në publicistikë jam marrë shumë me të kaluarën, por në letërsi nuk e kthej kokën mbrapa. Për të krijuar një bazë të suksesshme, në fakt duhet që letërsia dhe gazetaria të rrugëtojnë vetëm një segment kohe së bashku, më pas tendenca që gazetaria t’i hyjë në pjesë letërsisë është e rrezikshme. Unë them se ia kam arritur deri në një farë mënyre duke i mbajtur në linjë të dyja. Por e ndjej se ka ardhur koha të braktis gazetarinë.

-Kam shfletuar me interes të veçantë librat tuaj, shkrime trajtesa, analiza politike, kritikë letrare e publikime në fushën e publicistikës. Si keni arritur ju, të harmonizoni aktualen mbizotëruese historike, sociale e politike, në kurriz të pavarësisë tuaj intelektuale?

I pavarur, një shkrimtar a publicist është vetëm në veprën që mban emrin e tij. Nëse punon për median e dikujt tjetër, person apo bord, nuk ka më kuptim të bërtasësh dhe as të betohesh për pavarësi. Çdo gazetë ka një linjë editoriale, ti i bashkohesh asaj, ose për shkak të pikëpamjeve të kundërta largohesh, madje nuk është e nevojshme se të nxjerr jashtë vetë ajo. Në letërsi unë jam krejt “Leonardi” me të mirat dhe të këqijat e mia. Në publicistikë jam unë dhe gazeta ku punoj për atë segment kohe. Pra jemi dy.

-Keni një karrierë relativisht të admirueshme në gazetari. A ju kujtohen ditët tuaja të para si gazetar? Çfarë ndikoi te ju, apo diçka e papritur ju bëri të zgjidhnit gazetarin? 

Më kujtohet që jam gëzuar pa masë, kur botova shkrimin e parë në shtator 1991, kur mora një “cart-press”me emrin tim ku cilësohesha “gazetar” dhe kur pas një farë kohë u emërova në sektorin politik dhe si mjet pune më dhanë një diktofon. Unë u futa në gazetari meqenëse ashtu siç mu tha dhe në fillim “të shkruar për të shkruar” je më afër letërsisë duke qenë në një redaksi. Vitet e para nuk kam menduar seriozisht se karriera ime do të ishte shumë e gjatë në gazetari, madje duke mos e pasur këtë frikë kam bërë kapërcime të hatashme. Tani e ndjej se ky profesion më ka shtrënguar fort dhe sado që unë mendoj se e kam mbaruar mandatin tim në këtë fushë, sërish nuk arrij të largohem dot prej saj.

-…që do të thotë se keni përjetuar momente mbresëlënëse, të këndshme, por edhe kritike, dëshpëruese e të trishta. A mund të na përshkruani çaste nga eksperienca tuaj?

Si gazetar për herë të parë kam hipur në një helikopter të policisë, kam shkuar me urgjencë deri në Sarandë për të bërë një intervistë dhe jam kthyer duarbosh pasi personi na kërcënoi se do të priste më pushkë në dorë, ia kam hedhur vitit 1997 brenda unazës së Tiranës, por kam përjetuar ditë të vështira në 12-14 shtator 1998 kur në ekipin tonë e kërcënuan me një mitraloz 12.7 mm të çmontuar nga tanku i Gardës, kam punuar për gazetat kosovare gjatë luftës së vitit 1999, si dhe kam shkuar disa herë deri në dyert e gjykatës për shkrime të ndryshme por që për fatin tim në fund situatën e kemi zgjidhur me “marrëveshje xhentëlmenësh”. Kjo është ajo që mund të lakojë si revistë përpara syve, por në thellësi ka me qindra episode të tjera. Gazetaria është një punë intensive, e përditshme me shumë të papritura.

-Kam ndjekur dhe lexuar me interes të veçantë intervistat tuaja në median e shkruar. Keni intervistuar personazhe publikë me profile të ndryshme të botës shqiptare. Si lindi ideja e intervistimit; si pjesë narrative jetësore e personazheve që përzgjidhni të vijnë në jetën e përditshme?

Në fakt gjithmonë kam rriskuar të marr personazhe që kur thonë diçka publikisht, krijojnë reagimin sa pozitive aq dhe negative. Këto reagime duan të thonë se në fakt intervista është lexuar dhe ka shkuar atje ku duhet, përndryshe çfarë vlere ka. Futja në këtë rrugë ndodhi shumë vite më parë kur unë u ngarkova nga kryeredaktori të bëja një edicion special, prej dy faqe gazete. Edhe këtu më ndihmoi letërsia. Të merrje dy faqe në gazetë ishte luks. Edhe sot, me gjithë abuzimet e mundshëm të vetë tregut mediatik, sërish është luks të vësh emrin në dy faqe të një të përditshmeje. Meqenëse specialja ime e parë mori notën maksimale m’u desh të bëja një të dytë e me radhë. Isha nga të paktët që siguroja një volum prej dy faqesh në gazetë, për shkak të gjetjeve speciale. Pastaj ambicia zgjerohet vetë. Kërkon të gërmosh sa më shumë. Por kam kontaktuar dhe me shumë njerëz që nuk kanë dashur t’i publikojnë dëshmitë e tyre

-Si jeni ndjerë kur keni intervistuar për herë të parë, ku dhe kush ka qenë ai/ajo? Na tregoni si arrini ta bënit intervistuesin, procesin e mbledhjes dhe vënien së bashku të gjitha elementeve intervistuese? Cilat janë disa nga sfidat?

Absolutisht nuk e mbaj mend. Intervistat e para janë bërë më shumë se 20 vjet më parë. Pastaj jam marrë për 6-7 vite më intervista dhe kronika televizive dhe më pas u riktheva sërish në gazetë. Në intervistat e para duket të ketë qenë me siguri një politikan, pasi në atë periudhë unë mbuloja politikën, pasi kisha bërë një seri shkrimesh, që nuk bazoheshin mbi intervista. Për sa i përket sfidës, padyshim, nga një interviste, apo dëshmi, duhet të dali ajo që nuk është thënë më parë, pra të bëjë një “bum”.

-Cila është eksperienca më e vështirë: të merresh me politikë, të bësh gazetarin, shkrimtarin apo përpjekjet për të thyer oponencën e interesave të veçanta personale dhe klaneve që ekzistojnë brenda një grupimi drejtues apo force politike?

Të jeni të bindur që kostumi i politikanit mua më ri shumë keq. Ndërkohë nuk kam pasur asnjë sekondë dëshirë për të qenë i tillë. Gazetarin e bëj mirë dhe në një gazetë më duket sikur jam në shtëpinë time. Unë do të ndalesha tek shkrimtari. Nëse një gazetar duhet të shkruajë mbi një fakt konkret, apo të zbardhësh një intervistë ku ka folur dikush tjetër. Një shkrimtar duhet të punojë në boshllëk, me një fantazi të shfrenuar, në shumicën e rasteve krejt të improvizuara. Një gazetar i zakonshëm, nëse ka në ngjarje të mirë, e cila ndodh për shkak të realiteteve, e bën menjëherë lexuesin të kthejë kokën. Shkrimtarit i duhet një punë shumë e madhe për të arritur ta bëjë lexuesin të zgjedh librin e tij, pastaj të ulet e të shfletojë 200-300 faqe narracion.

-Çfarë mendoni për statusin aktual të kritikës? A ka kritikë të mirëfilltë sot për sot?

Sot kritika në Shqipëri nuk ka atë intensitet të viteve më parë. Kritikë ka, madje të kualifikuar do të thosha unë, por të papaguar. Në media faqet që mund të mbushen me një kritikë letrare cilësohen si “faqe inerte” që nuk shesin. Ky është një handikap që vazhdon ta vuajë jo vetëm autori por dhe lexuesi, që kërkon një orientim në tregun e madh të librit. Ndërkohë vendin e kritikëve të papaguar e zënë shumë shpejt ata të pakualifikuarit, të cilët e çorientojnë tregun.

-Çfarë ju pëlqen dhe çfarë nuk ju pëlqen në punën tuaj?

Më pëlqen të bëj vazhdimisht shkrime me tema speciale. Nuk më pëlqen nxitimi i editorëve për të botuar një shkrim që nuk i ka të gjithë elementët.

-Si jeni ndier përballë botës së frikshme të mediokritetit, klaneve, hipokritëve dhe inferioritetit? Çfarë kuptoni me shprehjet “vetëgjymtim dhe vetëvrasje intelektuale”?

Jam përballur. Herë ashpër e herë me diplomaci. Është një luftë ku fiton dhe humbet. Qëllimi është që pasi ke hedhur hapin e parë në start, ta çosh garën deri në fund. Kundërshtarin duhet ta respektosh, por jo të lejosh cënimin nga ana e tij. Në këtë garë të ashpër të flasësh për “vetëgjymtim dhe vetëvrasje intelektuale” është e tepërt.

-Si shkrimtar dhe publicist cili është koncepti tuaj për kombin, për pushtetin, për partitë politike dhe për demokracinë në vendin tonë?

Në vitet e diktaturës komuniste, mendoja se isha një kundërshtar i regjimit. Sot mendoj se kjo është një gjë e tejkaluar, madje krejt naive. U trondita shumë kur më thanë se poezitë e mia mund të cilësoheshin pa frikë si “dekadente” dhe as që mund ta shihnin ndonjëherë dritën e botimit. Kjo më krijoi një mllef të pamat. Ndaj sot nuk e ndërroj me asgjë demokracinë. Megjithatë asgjë nuk u tentua seriozisht sa që unë të kaloja në krahun e kundërt. Pra thjesht isha një kundërshtar në hije. Pas viteve ‘90 ajo për të cilën jam akuzuar, në tryezë dhe nën zë, është fakti i një nacionalizmi arrogant që kam shpalosur publikisht. Sot teknikisht mund të them se Evropa është shtëpia jonë e përbashkët, por meqenëse më ra për pjesë të lindja dhe jetoja në Shqipëri, nga prindër shqiptarë, dua t’i mbroj fort dy ngjyrat e flamuri dhe sikur përpjekjet e mia të jenë krejtësisht të kota.

-Kur shprehemi “brezi i mëparshëm”, kë keni ndërmend sipas jush? Cilët janë autorët tuaj më të preferuar, shqiptarë e të huaj?

Do të veçoja prozën e Kadaresë, të cilën e kam lexuar dhe rilexuar por dhe një poet si Migjeni. Përtej kufijve do të veçoja atë që nuk e kam përmendur në asnjë rast deri tani, Servantesin.

-Projektet tuaja në të ardhmen? Çfarë iu ka mbetur peng?

Projekte kam plot. Ato do të vijnë njëra pas tjetrës. Nëse do të quaj peng, është fakti që letërsinë time dua ta lexojnë dhe të tjerë, përtej kufijve të Shqipërisë, pra si një vepër të përkthyer

- A është i lirë shtypi sot? A ka nevojë media për rrotacion?

Kam përshtypjen se media e ka vetrregullimin e rotacionit. Përsa i përket lirisë së shtypit ai është pjesërisht i tillë. Unë vetë si një redaktor, jam gjithashtu një çensor. Çensorët më të mëdhenj janë ata që në shkallën e hierarkisë vijnë sipër meje. Ne, ashtu si kudo gëzojmë një liri të kufizuar. Por në Shqipëri ekzistojnë të gjitha hapësirat që mendimin e lirë që ta censuron dikush, ta shprehësh në një vend tjetër. Ligji të favorizon.

-Mesazhi tuaj për inteligjencën e shoqërinë shqiptare sot….?

Të vetmin rol që nuk dua ta marr është ai i mesazherit. Në konceptin tim, mesazhet e mëdha i kanë dhënë burra të mençur shumë vite më parë. Atë që ne praktikojmë sot e pa përkufizuar Konfuci 2500 vjet më parë. Mesazhe kanë dhënë Jezusi, Muhameti, Robespieri dhe Sartri… Them se inteligjenca shqiptare mjafton të deshifrojë këto mesazhe, dhe është në rregull si me filozofinë e krishterë ashtu dhe me egon e revolucionit, përndryshe nuk bën gjë tjetër veçse bie në plagjiaturë.

 

Ju faleminderit!

Bisedoi: Raimonda MOISIU