Nga Leonard Veizi
Megjithëse i ri në moshë, Ben Kingsli u shfaq në ekranin e kinemasë me rolin më simbolik të tij, atë të Mahatma Gandit. Apakkush tjetër do ta mishëronte aq shumë udhëheqësin paqësor të Indisë së shekullit XX. Ndoshta ngaqë vetë Kingsli kishte prejardhjen indiane, dhe kjo e bëri të ishte gjenetikisht shumë më pranë portretit të gjithanshëm të qënies mitike të Gandit...
...Filmi “Gandhi” u realizuar në vitit 1982. Ai është një bashkëprodhim midis Indisë dhe Mbretërisë së Bashkuar. Filmi u drejtua dhe u prodhua nga Riçard Atenbora nga një skenar i shkruar nga Xhon Brajli dhe me Ben Kingsli në rolin kryesor.
Regjisori Riçard Atenbora vendosi të bënte një film për Gandin që në vitin 1962 pasi kishte lexuar një biografi ku flitej për jetën e tij. Ai fitoi miratimin e Nehru, i cili në atë kohë ishte kryeministër i Indisë, dhe kaloi dy dekadat e ardhshme duke u përpjekur ta hidhte projektin nga letra në terren. Kur më në fund ai siguroi financimin, pati protesta nga kineastët indianë por dhe dhe të tjerë që ishin kundër mbështetjes indiane për realizimin e një filmi me regji britanike për një temë indiane. Filmi tërhoqi disa kritika për thjeshtimin e tij të historisë dhe pothuajse hyjnizimin e personazhit, por “Gandhi” në përgjithësi u prit mirë si në Indi, ashtu dhe në Britani dhe në Shtetet e Bashkuara.
“Gandhi” u publikua nga Columbia Pictures në Indi më 30 nëntor 1982, në Mbretërinë e Bashkuar më 3 dhjetor dhe në Shtetet e Bashkuara më 8 dhjetor. Ai u vlerësua për ofrimin e një portreti historikisht të saktë të jetës së Gandit, lëvizjes së pavarësisë indiane dhe rezultateve të dëmshme të kolonizimit britanik në Indi. Vlerat e tij të prodhimit, dizajni i kostumeve dhe performanca e Kingslit morën vlerësime kritike në mbarë botën. Ai u bë një sukses komercial, duke fituar 127.8 milionë dollarë me një buxhet prodhimi prej 22 milionë dollarësh.
Filmi mori njëmbëdhjetë nominimet kryesore në çmimet e 55-të të “Academy Awards”, duke fituar tetë (më shumë se çdo film tjetër i nominuar atë vit), duke përfshirë ato për filmin më të mirë, regjisorin më të mirë dhe aktorin më të mirë (për Kingslin). Filmi u shfaq në mënyrë retrospektive më 12 gusht 2016 si filmi hapës në Festivalin e Filmit të Ditës së Pavarësisë, i prezantuar bashkërisht nga Drejtoria Indiane e Festivaleve të Filmit dhe Ministria e Mbrojtjes, duke përkujtuar Ditën e 70-të të Pavarësisë Indiane. Instituti Britanik i Filmit e renditi atë si filmin e 34-të më të madh britanik të shekullit XX. Instituti Amerikan i Filmit e renditi filmin në vendin e 29-të në listën e filmave më frymëzues.
Filmi “Gandhi” është një biografi epike që përshkruan jetën e Mahatma Gandit, nga një çast përcaktues në 1893, teksa e hidhin nga një tren i Afrikës së Jugut për shkak se po udhѱtonte në një kabinë vetëm për të bardhët dhe përfundon me vrasjen dhe funeralin e tij në vitin 1948. Edhe pse një hindu praktikues, Gandhi përqafoi besimet e tjera, veçanërisht Krishterimi dhe Islami.
Kingsli arrin të sjellë një performancë të jashtëzakonshme, duke e shndërruar portretizimin e Gandit në një simbol të sakrificës, humanizmit dhe forcës shpirtërore.
Filmi trajton kryesisht rrugëtimin e Gandhit nga një avokat i ri i thjeshtë deri në udhëheqësin e lëvizjes paqësore për pavarësinë e Indisë. Ai nënvizon idenë se ndryshimet shoqërore dhe politike mund të arrihen përmes mosdhunës që nw gjuhwn indu quhet “ahimsa” dhe qëndresës paqësore e qica gjithashtu në origjinal quhet “satyagraha”.
Por Gandi do të mbërrijë në Indi, një komb qindra milionësh, i sunduar nga një grusht i afërm britanikësh. Ata sundojnë pothuajse me të drejtën hyjnore, duke mbajtur mbi supe "barrën e njeriut të bardhë" edhe pse nuk u është kërkuar ta bëjnë një gjë të tillë nga indianët. Gandi e kupton se indianët janë bërë qytetarë të klasit të dytë në vendin e tyre dhe ai fillon një program mosbindjeje civile që në fillim injorohet nga britanikët, më pas përbuzet dhe më në fund, me ngurrim, trajtohet, ndonjëherë me nënshtrim, ndonjëherë. nga brutaliteti.
Një temë e rëndësishme që përshkon filmin është konflikti mes perandorisë koloniale dhe aspiratave për liri e dinjitet njerëzor, duke shfaqur ndikimin e Gandit te masat popullore.
Performanca e Kingslit është e fuqishme pa qenë e zhurmshme; ai është pothuajse gjithmonë i qetë, i vëmendshëm dhe i butë në ekran, dhe megjithatë performanca e tij shfaqet me një fuqi të tillë, saqë më pas e kuptojmë se forca morale e Gandit ka qenë pas fjalëve të tij.
Ndërkohë lëvizja e Gandit ishte zgjeruarnë të gjithë vendin.
Gandi inkurajoi djegien e rrobave të prodhuara nga Britania dhe thurjen e rrobave të tjera për t'u veshur në vend të tyre. Kur një protestë përfundon me dhunë nga indianët kundër policisë britanike, Gandi fillon një agjërim për t'i dhënë fund përdorimit të dhunës nga protestuesit. Në një çast futet në burg për kryengritje. Në protestën e tij më të suksesshme, ai drejton Marshimin e Kripës drejt detit në mënyrë që indianët të mund të bëjnë kripën e tyre dhe të shmangin pagesën e taksës britanike për këtë produkt. Gandhi më vonë merr pjesë në një Konferencë të Tryezës së Rrumbullakët në Londër për të diskutuar mundësinë e pavarësisë së Indisë, por nuk arrihet asnjë marrëveshje. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Gandi dhe gruaja e tij, Kasturba, burgosen sepse folën kundër luftës. Pas përfundimit të luftës, një mëkëmbës i ri britanik, Lordi Mountbatten mbërrin për të lehtësuar pavarësinë indiane. Gandi argumenton për një vend të bashkuar hindu dhe mysliman, por udhëheqësi i Lidhjes Myslimane Mohammed Ali Jinnah beson se ndarja është e nevojshme për të shmangur luftën civile. Në fund, India Britanike ndahet në dy shtetet e pavarura të Indisë dhe Pakistanit. Kur shpërthen dhuna midis myslimanëve dhe hinduve në kufirin midis vendeve, Gandi fillon një agjërim të gjatë për paqe. Pasi e prish agjërimin, ai planifikon të udhëtojë në Pakistan, por i bëhet atentat para se të largohet.
Filmi krahasohet me dy vepra klasike të David Lean, "Lawrence of Arabia" dhe "Doctor Zhivago", në aftësinë e tij për të hedhur në pelikul një histori të fortë njerëzore.
Kingsley, me origjinë nga një baba indian, sjell një autenticitet kulturor në rolin e Gandit. Transformimi i tij fizik dhe shpirtëror është i thellë, duke përfshirë jo vetëm ngjashmërinë vizuale, por edhe tonin e zërit dhe mënyrën e tij të qetë të komunikimit. Aktori kap kontrastin e karakterit të Gandhit – një njeri i thjeshtë, por i pathyeshëm përballë padrejtësisë dhe brutalitetit kolonial. Kingsli arrin të përfaqësojë dualitetin e liderit si një figurë e dashur nga njerëzit e zakonshëm dhe një person i mbushur me dyshime të brendshme.
Filmi kombinon një qasje realiste në skenat historike, siç janë masakra e Amritsar-it dhe marshimi i famshëm i kripës, me momente meditative që nënvizojnë jetën shpirtërore të Gandhit. Ndërtimi i këtyre skenave jo vetëm që përshkruan betejat politike, por sjell gjithashtu përplasjet ekzistenciale të Gandhit për të gjetur kuptimin e dhimbjes dhe lirisë. Simbolizmi i tij i përdorimit të mjeteve të thjeshta – si rrota e tjerrjes – për të përfaqësuar vetë-mjaftueshmërinë dhe pavarësinë është një aspekt që e bën këtë film të thellë dhe të fuqishëm.
“Gandhi” është një film që i flet si të kaluarës, ashtu edhe të tashmes. Ai shtron pyetjen se si duhet të reagojë individi dhe shoqëria ndaj padrejtësisë dhe dhunës, duke sugjeruar se mosdhuna është një mjet i fuqishëm për ndryshim.
Në përfundim, interpretimi i Kingsley dhe vizioni i Atenbora krijojnë një portret të pavdekshëm të Gandit, që mbetet një shembull për liderët dhe aktivistët e të gjitha kohërave.
Filmi hapet me vrasjen e Gandhit në vitin 1948 nga Nathuram Godse dhe funeralin e tij.
78-vjeçari Gandhi, i quajtur me nderim Mahatma si shenjë respekti, u vra pas një vigjilje lutjeje në Nju Delhi më 30 janar 1948. Vrasësi i tij ishte Nathuram Vinayak Godse, një fanatik hindu që besonte se Gandi kishte qenë shumë pajtues me pakicën myslimane të nënkontinentit Indian
Rreth orës 17:15, Gandi dhe dy mbesat e tij u larguan nga Shtëpia Birla, ku ai kishte jetuar, me qëllimin për t'i çuar ndjekësit e tij në një faltore verore aty pranë, ku ai shpesh bënte përkushtimet e tij në mbrëmje. Nathuram Godse iu afrua politikanit të brishtë, e përshëndeti dhe më pas qëlloi tre të shtëna nga një distancë e afërt nga një revolver i kalibrit të vogël që ai kishte fshehur, duke goditur Gandin në pjesën e sipërme të kofshës, barkut dhe gjoksit. Ndërsa Gandi ra në tokë, ai vuri dorën në ballë në gjestin hindu të faljes. Gandi u çua përsëri në Birla House dhe u vendos në një divan, me kokën e mbështetur në prehrin e mbesës së tij Mani, e cila disa minuta më vonë i tha turmës: "Bapu ka mbaruar". Fjalët e tij të fundit ishin, "Ai Ram, Ai Ram" të cilat përkthehen: "O Zot, O Zot".
No comments:
Post a Comment