Jetën e përditshme falna o Zot, me kërnacka Korçe e birrë fuçie të thartuar!

Nga Leonard Veizi
 
Jetën e përditshme falna o Zot!
Nuk është se ka ndryshuar lutja në fjalë, por meqenëse vetë fjala është konvencion, të thuash “bukën e përditshme” është e barabartë me “ditën e zakonshme”.
Zgjedhjet mbaruan.
Shyqyr Zotit.
Ia hodhëm dhe këtë herë. Se në mendjen e shqiptarit çdo ditë zgjedhore përkthehet dhe me një “luftë të vogël civile”. Mirëpo jo. Duket që Zoti na ka marrë me sy të mirë këto kohët e fundit. Se edhe marrëdhëniet tona me të kanë qenë ca të diskutueshme. Sidomos që nga shkurti i vitit 1967, kur doli letra e hapur e Komitetit Qendror për revolucionarizimin e jetës në vend, e kur gjimnazistët e “Naim Fashërit” të Durrësit e çuan më përpara fuqinë e revolucionit: Të prishim kishat e xhamitë.
Zgjedhjet mbaruan.
Allah, allah...
Jemi në muajin e shenjtë të Ramazanit e të rrethuar nga Pashkët Katolike e ato Ortodokse. Kësaj i thonë të jesh si veshka mes dhjamit. Vetëm Covidi na i prish ca...
Na mbro o Perëndi...!  
Njerëzit kanë marrë ngarkesa të mëdha këto kohë. Mirë shtetrrethimi, që na kujtonte ditët e errëta të Gestapos, ku mund të haje plumbin si gomari i Qazos që doli të kulloste pesë minuta para afatit, por veç të tjerave janë të detyruar të mbajnë dhe nga një maskë bezeje në fytyrë, e cila tani që ka nisur vapa, ua çon djersën në ulluk të... “fasadës së pasme”.
Zgjedhjet mbaruan.

Lëvdue kjoftë Jezu Krishti!
Pa... “rrokje armësh”. Se vetëm Ti o Zot ua di mendjen atyre... trazovaçëve.
Jeta papritur u fut në normalitetin e saj të zakonshëm e monoton. Thirrjet emocionale të militantëve u zbehën shpejt. Karvani me makina të shtrenjta e të zbukuruara me flamuj partish, por dhe me ndonjë shqiponjë të zezë që na kujton si padashur se të gjithë jemi shqiptarë, si bënë ritualin e zakonshëm, ndaluan të “flinin” në parkingjet me pagesë.
Kush të fal sot?!
Asgjë nuk ndryshoi nga një natë më parë, kur ethet për fitore po i dridhnin militantët, dhe ata që shpresonin për ndonjë vend pune në administratë, më keq se ethet e Covidit. Jo... se mbase ëndërronin për ulje të tarifës së energjisë elektrike dhe ujët e Bovillës. Apo zerim të taksës së pastrim-gjelbërimit, me idenë novatore të aksionit vullnetar ditëve të diela, ku çdo shtëpi nxjerr nga një njeri për pastrim territori.
Zgjedhjet mbaruan.
Aman o se e morëm vesh.
Ditët paszgjedhore gdhinë plot diell dhe Facebook-u çuditërisht ishte i qetë, me përjashtim të një harte dyngjyrëshe të Shqipërisë me kufijtë e 13-tës, që qarkullonte rëndom për të treguar se rezultati zgjedhor na e paska ndarë shtetin amë ashtu siç ndahej një herë motit, e ku për bazë sinori merrej vija lumore e Shkumbinit.
Ja e futën dhe këtë kunj fejsbukistët e shkretë. Se mbase donin t'i jepnin pak zjarr situatës së nderë. Por duket se nuk u ndezi.
Më në fund zgjedhjet përfunduan.
E ke thënë nja pesë herë deri tani.
Nuk pati përleshje militantësh të supozuar, as duar të prera me kosore bari e sakica që përdoren për shkurtimin e druve të dimrit. Gjithsesi, ekranet ishin të zëna me takime liderash politikë, konferenca për gazetarët e batuta me shije të thartuar.
Por tani kemi rënë rehat në varfërinë tonë, por dhe në budallallëkun e pashpresë. Dhe kjo edhe pse mund të duket patetike është shumë jetësore: Të gjithë kemi nevojë për më të zakonshmen tonë deri në detajin më ekstrem. Të pimë një kafe mëngjesi, mundësish me çmim sa më të lirë. Të çekojmë te porta e ndërmarrjes e të futemi në vrap brenda se mos na shohë shefi vërdallë e formon opinion të keq se ne nuk e duam punën. Të punojmë e të bëjmë sikur punojmë nga 8 orë duke ndezur dhe nja 10-12 cigare ndërmjetëse që të na përshpejtojnë 480-minutëshin që duket sikur nuk mbaron. Dhe pastaj t'i hipim autobusit urban të mbytur nga duhma, për të shkuar drejt familjes. A ka më bukur se kaq?
Zgjedhjet mbaruan.
Ohu... e teprove.
Jo, se dhe po të kesh 1 milion dollarë në bankë, ritmi ditor të kufizon të shpenzosh vetëm një 5-mijë leksh të vjetër: një kafe, një gotë raki, një paketë cigare dhe e shumta dy byreqe me gjizë e që kullojnë vaj, nëse gruaja nuk të ka paketuar me gazetë dy copa buke me pak djathë, domate e një rrotë kastraveci.
Nuk është e rëndësishme të kesh një milion dollarë në bankë, se dhe ditën e pushimit e shtyn për mrekulli me dy kërnacka Korçe e një gotë birre gati në të thartuar, për të marrë adrenalinën e munguar.
Zgjedhjet mbaruan.
Mos fol fare! E di, u bëra i bezdisshëm. Nuk do ta them më.
Tek e fundit, të gjithë u kthyem të bëjmë jetën e përditshme. Dhe vetëm tani e kuptojmë sa e rëndësishme qenka të pish kafen e mëngjesit në një lokal lagjeje me fytyra të njohura, ku dhe uji i çezmës të vjen falas në një gotë plot me akull. Dhe mbi të gjitha, nuk flasim më për politikë.
Jetën e përditshme falna o Zot!
-A ta vë një 50-çe për Juventusin? Mbase i bie në kokë.
-Mirë e ke. Ndeshjen e shohim te lokali i Toshes, se e ka ekranin më të madh se të kinema Mileniumit.
Ja kaq ishte e gjitha.
...të kemi shëndetin...! 
 

Pije detin Ksant!

Nga Leonard Veizi
 
Ksanti jepte mësim filozofie në shkollën greke të lashtësisë, edhe pse në të vërtetë ishte vetëm një koqe gomari. Teorik dhe mendjeshkurtër. Por kur vinte puna për gjëra praktike zgjidhjen e gjente përmes trurit të skllavit të tij fort të mençur, Ezopit.
-Pije detin Ksant.

Kështu do ta pësonte Ksanti, i dehur e i bërë tapë, kur pasurinë e gjithë ç’kishte e vuri në bast me kapitenit të rojeve. Dhe basti e kapërcente ku e ku mundësinë e tij sepse në një letër të vulosur e dyllosur ai zotohej se do të pinte detin para gjithë popullit.
-Hajde Ksant, hajde.
Kur i doli pija, vuri duart në kokë dhe nuk po gjente dot rrugëzgjidhje për prapësinë që kishte bërë. E si gjithmonë për këtë i duhej ndihma e Ezopit. Po çfarë konsulence do t’i ofronte Ezopi?
-Unë kam thënë që do pi detin, por jo dhe ujin e lumenjve që derdhen në të. Ndajini dhe ndalini ato dhe unë do ta pi detin.
Kjo ishte e gjitha. Ksanthi shpëtoi. Populli mbeti pa e parë spektaklin dhe kapiteni i rojeve nuk ia mori dot shtëpinë e katandinë.
Kreu i shtetit, gjatë fushatës së fundit për zgjedhjet kuvendore, foli për sëpata, kosore e duar të prera, gjithmonë nëse do të vidhej vota. Dhe me të drejtë . Madje u zotua dhe për dorëheqje e dalje në opozitë nëse qeveria në vazhdimësi do të kishte të njëjtin shef.
Heshtja pas zgjedhore në fakt ishte më e thellë se ajo para tyre. E thellë, e zbrazët, medituese në fund të fundit. Qeveria, për djall do të ketë të njëjtin shef...
-Pije detin Ksant.
Por meqenëse vota nuk u vodh dhe procesi u zhvillua i qetë, edhe premtimi për veprime politike radikale ra.
-Po, por nëse do të ndalni ujët e lumenjve që derdhen në të.
 

 

Dilema e fundit: t’i bojkotoj zgjedhjet apo të shes votën?

Nga Leonard Veizi

Në këtë jetë duhen bërë mirë llogaritë, që të kesh mundësi të përfitosh ç'të mundesh. Se pastaj të thonë se nuk je i zoti e nuk e nxjerr qimen nga qulli. Dhe po të jesh i zoti fare edhe dhjamin nga pleshti arrin ta nxjerrësh.

Ndaj duhet peshuar mirë puna sa pa u mbyllur sipari i votimeve, se pastaj mbetesh me gisht në gojë.

Mirëpo unë i kam nja dy dilema të mëdha në këto ditë të vështira: t’i bojkotoj zgjedhjet apo të shes votën?

Po e nis me të parën.

Politika shqiptare ka mëkate pa fund. E kam fjalën për politikën e 30 viteve të fundit, se ajo e mëparshmja, u vërtetua katërcipërisht se ishte nëna e mëkatit.

Të paktën dy herë, grupimet politike të ndarë majtas e djathtas janë ndëshkuar me votë plebishitare. Pra në Kuvend e qeverisje kanë ardhur të tjerët me shumë bujë e premtime e sërish kanë ikur me bisht në shalë. Por në 30 vite pako gjë ka shkuar ashtu siç duhet e kjo punë nuk na ka marrë mbarë për së shumti. Reformat vazhdojnë e s'kanë të mbaruar dhe ne vazhdimisht cilësohemi si shoqëri në tranzicion. Me demek: hyr e dil e tund peshqirë.

Çfarë na ka mbetur tanimë, kur mundësitë sa vijnë e futen në ujë: ndoshta bojkoti masiv?

-Pse bojkoti??? – do pyesni ju.

-Po pse votimi??? – do të bëj unë kundër pyetjen time.

Sepse sipas meje bojkoti është një mundësi që politika të vërë mend apo që aspirantët politikanë të ulen me këmbë në tokë, sepse deri tani na janë shitur rëndshëm sikur janë pjesë e Tempullit të Zeusit.

Kur u shpreha për herë të parë se më mungonte dëshira të votoja dhe nuk do merrja pjesë në votime, hasa në një kundërshti të përgjithshme që në fund u kornizua:

“Bëje votën të pavlefshme, por e rëndësishme është të shkosh të votosh”.

Ouuuu, çfarë sugjerimi interesant! E pse kështu? Çfarë argumentesh përmban ky togfjalësh që në thelb është moralist, as më pak as më shumë? Cili është dallimi midis të mosshkuarit në votime dhe të një vote të pavlefshme?

Demek, po të shkosh e t’u vësh një kryq të madh të gjithëve quhet pjesëmarrje. E çfarë përfiton Atdheu nga kjo??? Se ti vetë e ke humbur davanë, madje thonë se po nuk more pjesë në votime duhet ta mbyllësh gojën e të mos u kërkosh llogari qeveritarëve.

Të keqen e mendjes.

Amerikanët ngrejnë gishtin e madh përpjetë për të thënë “ok”, paçka se ne si shqiptarë anapulla që jeni e kemi shqiptarizuar “hip këtu të shohësh Stambollin”. Por në Romën e lashtë gishti i madh kur shkonte poshtë të penalizonte. Kështu, ndoshta duhet të jetë për politikën tonë e cila po vazhdon të na mbajë peng dhe të mos penalizohet për mëkatet e saj.

Epo ... mjaft me kaq. Kalojmë tek pjesa e dytë e dilemës. Tek ajo që aq shumë po anatemohet sot: Shitja e votës.

Të paktën të mos dal pa gjë nga këto zgjedhje, se mbase as bojkoti nuk funksionon.

Qetësisht e pa inate ekspresive: A është vota një objekt i kuotuar në bursë? Nuk është se duhet të habitemi fort për një këtë gjë. Gjithçka e ka një çmim. Madje të bësh pazar me votën më duket një gjë fort e drejtë. Pazar të pastër, jo spekulativ. Çfarë problemi ka këtu?

Në të gjitha rastet vota blihet dhe shitet. Pra është një send ofertues. Ti, që ke nevojë për të ofron 50 euro në shkëmbim të votës, dhe kjo është mënyra klasike e shit-blerjes. Për këtë ti je i anatemuar, sikur të kishte bërë një krim pasioni. Ndërkohë një kandidat tjetër për deputet ofron të të bëjë një rrugë te pragu i avllisë dhe një basen për të mbledhur e shpërndarë ujë të rrjedhshëm. Edhe kjo në këmbim të votës.

Ouuu, po kjo çfarë është? Korrupsion pasiv?

Jo, jo, jo... Do ta shohim në një këndvështrim tjetër. Se këtu përfiton komuniteti. Të gjithë nga pak. Po nga sa? Po... plus, minus, shumëzim pjesëtim, duhet t'i bjerë nga 50 evro për shoq.

Gjatë i re byrazer, bjeri ore shkurt: Lekët mua në dorë, ato që më takojnë se nuk më plas hiç për rrugën. As për ujësjellësin. Se nuk paske ndonjë ndryshim nga ai i pari.

Pra, sërish ofrohet diçka në shkëmbim të diçkaje. Thuaje troç mor vëlla i dashur që do ta paguaj votën, por me paratë e buxhetit. Dhe kjo blerja e dytë na qenka më e zgjuar, më finoke, më... në modë tek e fundit. Sepse këtu luhet dhe në emër të komunitetit, demek. Pra përfitojnë të gjithë. I paske bërë mirë llogaritë. Duket që ke dalë me 10-ta në shkollë. Lum familja që të ka.

Mirëpo ja që ky përfitim mua nuk ma mbush synë. Unë nuk dua rrugë zoti kandidat, se kam blerë një palë opinga të reja për të çarë llucën. Edhe ujë, shkoj te burimi e mbush nja dy bidonë. Mua më duhet një thes miell që të shtyj dimrin. Si i bëhet??? Se thasë me miell kanë dhënë të gjithë, mos bëni sikur e keni harruar?! Pavarësisht se me miellin bëjnë shaka ca e ca. Dua të them që ka rezerva shteti, miell për të tërë. Sidomos për raste të tilla ku buka e gojës, - siç ka thënë dhe njëri, - është “çështje e të gjithëve”.

Atëherë të bëjmë një përmbledhje se mbase nuk jemi kuptuar si duhet:

Nëse një subjekt politik të ofron 50 dollarë për një votë, kjo është një ofertë klasike. Edhe kur ky subjekt të ofron ujë dhe drita sërish është një blerje, por jo klasike.

E shikoni... iu futa kot gjithë këtyre llogarive.

S'po di nga t'ia mbaj, t'i bojkotoj zgjedhjet për inatin tim, apo ta shes votën? Koha po skadon.

Eh... Po i hedh një sy bursës më mirë. Mbase rriten aksionet.

Na çatë telefonin... na çatë

Nga Leonard Veizi

 

Thuhet se në ditët e këqija edhe armiku duhet. Domethënë, që edhe me të mund të biem në dashuri. Imagjino kur armiku është veçse një objekt.

“Sindromi i Stokholmit” tanimë ka marrë dhenë. Të gjithë tanimë kemi rënë në dashuri me armikun tonë më të madh potencial. Ai është telefoni portativ që e quajmë: celular. 

Ti je duke dremitur pas dreke se helbete, je lodhur nga puna 8-orëshe, kur... cërrr, - telefoni. 

Hë mor kush u kujtua tani...?
-Jemi nga kompania e dyshekëve. Kemi një ofertë për ju. Alamet dysheku...
Aman ore se mbi dyshek jam, jo në dysheme. Po i dolën sustat këtij vij vetë andej nga dyqani. Shyqyr zoti çdo 100 metër ekspozitë dyshekësh shoh. Njëri më i mirë se tjetri. Pastaj ne kemi fjetur në kashtë e s'na ka gjetur gjë....
Mirëpo pasdite teksa ndjek programin e preferuar në televizor, ku ca burra duan të përputhen me do gra, që aman o Perëndi...  telefoni më tërheq përsëri vëmendjen. Më plas xhani dhe sytë nuk i heq nga ekrani, por dhe përgjigjem njëkohësisht. Se kemi mësuar teknikën që duhet të bëjmë dy punë njëherazi. 

- Alo... 

Këtë herë oferta kish të bënte me tiganë e tepsi. Ulje çmimi e postë falas deri te dera e shtëpisë. Rast më të mirë s’kishe ku gjeje. Hap derën e sobës: katër tepsi e dy tiganë. Veç të plaste boksi me gruan në blija një tjetër. Iku tigani bashkë me emisionin. Nuk e pashë në u përputh mësuesja nga Lushnja me poetin prej Ulqinit. 

Lëre se na u bastardua jeta me këto emisione... 

Mirëpo celularin ne nuk e heqim nga dora. As nga priza. Dhe ai të bie në dy pas mesnate. Të ngrin gjaku. O ka vdekur njeri, o ka plasur lufta me grekun për ndarjen e detit. 

Alarm i rremë. Tjetri, që jeton matanë botës e që s’i korrespondon ora, mendon sikur këtu jemi në kohën e kafesë: 

Mos kam ngatërruar numrin e telefonit? 

Trap je ti apo bën vetë? Fuck You...
Në mëngjes, ende pa larë sytë e dhëmbët celi sërish: 

Cërrrrr... 

Kush djallin është që me sabah mor aman?
-Jemi nga partia politike e Qendrës nga e Majta në të Djathtë. Po bëjmë një sondazh. A mundemi të marrim 5 minuta nga koha juaj? Për zgjedhjet e kemi fjalën... 
Jooooo... Perëndi e madhe. Ky është kulmi i durimit. Më mirë më flisni për “zotin tonë Jehova”. 

Këtu të vjen ta përplasësh celularin në tokë e ta bësh 400 copash. Në djall të vejë... 

Por jo. Ne e fusim me kujdes në xhep, nisemi në punën 8-orëshe e presim telefonatën e radhës.

“Valsi i Titanikut” për deputetët pa merita

Nga Leonard Veizi

Xha Siprakja u zgjodh deputet pasi kandidoi me Partinë Liberale. Shpërthyen fishekzjarrët dhe iu bë një foto familjare. Sepse në çdo rast, një njeri publik duhet të jetë po aq familjar në sytë e botës.
Ky është epilogu i komedisë së njohur të autorit rumun Tudor Mushatesku, e që nga Teatri Kombëtar është ngjitur në skenë bazuar mbi titullin origjinal “Valsi i Titanikut”, e ku aktori i mirënjohur, Roland Trebicka interpreton rolin më emblematik të tij.
Po ta lëmë mënjanë veprimtarinë regjisoriale e të flasim për thelbin e veprës, atë që përcillet përmes dialogut skenik.
I shkreti xha Spirake, tërë jetën kishte qenë një nëpunës administrate, i thjeshtë e pa pretendime. Por, meqenëse trashëgoi pasurinë e të vëllait, i cili u mbyt aksidentalisht si pasagjer në një anije rrangallë, duhej doemos të ishte dhe dikushi në shoqëri. Sepse me sa duket ka një proporcion të zhdrejtë midis të pasurit para dhe të qenit dikush në jetë, por pa para. E në këto raste pozicioni duhet blerë.
Këtë na e shpjegon dhe shkrimtari britanik Tomas Hardi, ku në romanin e tij të famshëm “Tesi i d'Erbervilëve” flet për stemën e d’Erbervilëve, të cilën një familje që po pasurohej ia kishte blerë një familjeje të vjetër kalorësiake, e cila e kishte humbur fisnikërinë e dikurshme.
Pra shit-blerje.
Ndaj të shoqes edhe së vjehrrës së xha Spirakes, u lindi ideja që të hidhnin ca para nga ato që u ra qyl për hise, me qëllim që Spiridon Gaqe Neçulesku të fillonte një karrierë politike. Mirëpo një gjë të tillë, ai, si njeri i ndershëm që ishte, nuk e kishte pëlqyer, madje e kishte urryer gjithmonë.

Por njeriu shpesh gjendet nën presion dhe presioni familjar është një prej tyre, ku ti, i vënë me shpatulla për muri, me arsyetimin e rregullimit të imazhit të gruas dhe jetën e fëmijëve, dorëzohesh dhe pranon të merresh me politikë, edhe nuk ia ke haberin fare asaj.
Mirëpo Xha Spirakja ynë, veç haberit që i mungonte, kishte dhe një të metë tjetër. Ai ishte frikacak. Domethënë, kur them frikacak, nuk është se e thirrën “nën armë” e dhjeu në brekë. Ai thjesht kishte frikë të kandidonte për deputet. Dhe këtë qëndrim, si rrallëherë natyrës së tij të përkulshme, e shprehte me forcë e indinjatë. Ishte ky nerv i një njeriu të butë, arsyeja që e bënte qesharak në sytë e familjarëve të cilët i kërkonin llogari në vazhdimësi. Sidomos vjehrra:
-Ore Spirake, ti thua që ke frikë që të zgjidhesh. Ja na trego ne të gjithëve. Pse ke frikë të zgjidhesh deputet ti?
Dhe xha Spirakja e kishte një mendim të kristalizuar me veten, paçka se nuk donte të trumbetonte. Por këtu përmblidhet dhe i kthehet vjehrrës së tij posesive:
-Po s’mund të gënjejë njeriu moj vjehërr e dashur. Se që të bësh politikë sot duhet të mashtrosh të tjerët duke qenë i ndërgjegjshëm që po i mashtron. Të bësh politikë sot duhet t’u kërkosh votën njerëzve, për të cilën edhe duhet t’u japësh diçka. Çfarë t’u japë Spirakja... - dhe tregon xhepat bosh.
Kjo është një sentencë, koncentrim përvoje, që tregon se jo sot si fillim mijëvjeçarit, por dhe më herët, politika është zhvilluar në të njëjtat kushte: premto, mashtro, fito!
Mjerë politikanët thuaj, se me tërë këto dallavere që u veshin si qyrk as që do të ishte bërë njeri i tillë. Por jo. Të bërit politikë është një profesion shumë i kërkuar dje dhe sot... dhe në të ardhmen nëse mund të parashikojmë.
Dhe koncentrimi i përvojës vazhdon sërish me dialogun që pason nga vjehrra...
-S’ka nevojë të japësh, as të kërkosh. Se zgjedhjet do të jenë të lira. Do votohet për atë që do, por ama nga kutia e votimit do të dalë ai që duhet.
Proverbiale.
Ja kjo është e gjithë e vërteta. Domethënë që, puna nuk do as mend, as kalem. Bëjmë një indietro, e vazhdojmë me slow motion: “votohet për atë që do, por ama nga kutia e votimit do të dalë ai që duhet”.
Bukuri!
Por kjo është edhe ajo që nuk do Spirakja i pakorruptuar, i cili e vazhdon përballjen e tij me vjehrrën.
-Pikërisht për këtë kam frikë, se zgjidhem deputet pa pasur asnjë meritë. Pa bërë asgjë në jetën time që të justifikonte sadopak ngritjen në një post kaq të rëndësishëm.
O Zot, - them me vete sa herë më jepet rasti ta shoh "Valsin e Titanikut", - ky Tudor Mushatesku, mos vallë e ka shkruar komedinë e tij për këtë parlamentin tonë? Se dhe fjalimi i Spirakes në majë të ballkonit ditën e zgjedhjeve dukej si në një mejhane shqiptarësh.
-Ju lutem të mos votoni për mua! Sepse unë s’kam bërë asgjë për ju. Po si t’u gënjej, t’u shqep në pallavra?!
Kot e ke xha Spirake, nuk të dëgjon njeri. Sepse edhe aty ku është vendosur ngjarja, njerëzit bëjnë të kundërtën e asaj që u thonë. Dhe ashtu pa merita siç u zgjodh Spiridon Gaqe Neçulesku, vetëm se e shoqja pagoi ca para, - që s'i kishte as të vetat - ashtu zgjidhen deputetet dhe sot e kësaj dite... jo në Rumani, por në Shqipëri.

 

Lum kush jeton pas 25 prillit!

 

Nga Leonard Veizi

 

Me hirin e Zotit, fushata po ecën mirë e po shket si mbi dhjamë. Ajo më së shumti është kuadratuar në kornizën mediatike, larg ulërimave patetike të militantëve. Takimet e liderëve janë të qeta, pa shtrëngime duarsh, përqafime e puthje pasionante. Premtimet po bëhen me tone të zbutura.

Jemi në ditët e fundit të fushatës, përderisa 2/3 e kohës në dispozicion ka kaluar dhe nuk ka mbetur më shumë se një javë nga mbyllja përfundimtare e saj.

Pastaj, drejt e tek kutia e votimit me kartën e identitetit në dorë.

Me hirin e Zotit shqiptarët janë bërë ca më shumë indiferentë ndaj zhvillimeve politike në vend. Dhe duket se kjo nuk i prish punë kurrkujt. Në Itali, fjala vjen, politika sherroset e qeveritë bien pa e mbushur vitin, por kjo s'e pengon këtë shtet në hartë, i kufizuar të jetojë në gadishullin Apenin, të jetë vendi i pestë më i industrializuar i botës. Dhe po qe se edhe industria e gadishullit do të ecte me ritmet e politikës vendase, padyshim që do të ishte andej nga fundi, ose më mirë pas Shqipërisë. Por ata e kanë zgjidhur shumë më përpara se ne këtë çështje. Dhe punët shkojnë vaj. Ndërsa ne si shqiptarë kemi një specifikë tjetër. Por nuk është ky subjekti i temës.

Televizionet na paraqesin një panoramë rozë të aktiviteteve politike që gjithsesi prishen nga ndonjë e shtënë arme që përfundon me vrasje, e që ka të bëjë ose me larje hesapesh ose për motive të dobëta. Epo... “dasmë pa mish nuk ka”, thotë populli. Pandeminë po e vëmë poshtë, paçka se ka fatalitete ende. Por dhe vaksina ka sa të duash. Ruse, kineze, britanike e amerikane. Pra, turlillojesh.

E në këto ditë çlirimi nervash, sidomos dhe pas shtyrjes së afatit të liridaljes me plot dy orë të tjera, jemi në pritje të të mirave që do na vijnë pas 25 prillit. Se qeveria e re është si dhëndurët e rinj, thonë: e papërmbajtshme.

Punët po na shkojë mbarë. Të korrat do t’i kemi po aq të mbara këtë vit. Edhe turizmi pritet të çajë dyert. Do të rritet cilësia e shërbimeve bashkë me... cilësinë e diellit. Do të rriten dhe pagat e pensionet... por edhe taksat, më duket.

Eh... lum e lum, pas 25 prillit, lum kush të rrojë!

Vaksina për burrat

Nga Leonard Veizi

Fati mund ta dojë që të vritesh me nder në luftë e pas të lësh emrin e mirë, të cilin ta gdhendin mbi një pllakë mermeri. Por fati është qerrata i madh, mund të të rezervojë dhe surpriza të tjera. Fjala vjen: shpëton nga plumbi i luftës dhe vdes pasi ke marrë një gjilpërë e të ka bërë reaksion medikamenti i shishes. Kjo është akoma më keq. Se lë armët varur dhe nuk merr as titullin e dëshmorit. Dhe po s'e more titullin, ata të familjes nuk marrin as pensionin. Shkurt: shkon për dhjamë qeni. Dhe me shumë gjasa, gojët e liga që nuk rrinë dot pa folur do thonë: Ishte luan në luftë, por iku si lepur në paqe.

Hej, bela. Ne na ha meraku se ç'do të thuhet edhe pas vdekjes.

E që thoni ju, mua, personalisht, më doli emri të bëja vaksinën kineze. Nuk pata fat për të marrë Pfizer-in që të mbron 95 përqind, as AstraZeneca-n, madje as Sputnik V, por pikërisht Sinovac. Sherri po kishte plasur prej kohësh. Ca të sugjeronin me bindje të thellë: “Bëjeni se është ultra”, ca të tjerë ishin fort skeptikë sa e përfytyronin vaksinën kineze me po aq dëme sa dhe bomba atomike e Hiroshimës. Akoma më tej, ca të tjerë nuk besojnë fare te vaksinat, as te kinezja, as te rusja, por as tek amerikania. Ata të thonë se po bëre një vaksinë, e hëngre... o do bëhesh impotent ose homoseksual.

Na mbro o Allah!

Pro dhe kundër vaksinës. Por kë të besosh? Se të dyja palët kanë argumente që të mbërthejnë e të lënë pa tekst.

Epo secili ka qejfin e vet, tek e fundit. Fjalë janë. Nga fjalët nuk vjen gjë e keqe. Nga ajo që ndodhet brenda injeksionit po.

Gazetarët e thyen të parët akullin dhe i bënë vaksinat live në televizor. Thua të kishin marrë ndonjë urdhër partie? Se këtej nga anët tona, partia prin, si gjithmonë. Pritëm se mos ndonjërit i futej llapa brenda, por aha... vazhduan lajmet.

Ju bëftë shëndet!

Se ne shohim ngjyrat e politikës dhe harrojmë që mjekësia kineze ka qenë e famshme prej lashtësisë. Pastaj jemi mësuar këto vitet e fundit me mbeturinat që shiten tek tregu afër Medresesë dhe kemi krijuar konceptin: “mall kinez mo”. Demek, të mbetet në dorë. Sipas këtij arsyetimi duhet të na ishte futur frika në palcë. Sidomos po të ndjekësh këmbë pas këmbe ca mjekë që të çorodisin fare kur flasin në televizor.

Mirëpo thonë se burrave nuk u ka hije të qarraviten e jargaviten. Se ku ndryshojmë ne nga gratë, tek e fundit, përveçse të mbajmë mustaqe?! Kështu që i dhashë drejtim. Përvesha mëngën dhe “cak”, një e pickuar kaq e lehtë sa nuk u kuptua fare. “Me shëndet!”. Rrofsh moj motër! Fundja një herë vdes njeriu. Se edhe vdekja ka dinjitet. Duhet ta mbledhësh veten kur e sheh se nuk ka rrugë shpëtimi. Në botën tjetër herët a vonë do shkosh se nuk ke nga ia mban. Unë po provoj këtë kinezen. Mbase shtyj ca. Në qafë paça veten, tek e fundit.

Por mos mendoni se po bëj avokatin e djallit. “Rroftë qeveria!”. Tani, dhe një autolavazh, ku të bindem se përfundimisht bëra zgjedhjen e duhur, duhet t’ia bëj vetes. Gjithsesi, unë në fakt, bëj punën time si gazetar. Atë që kam 30 vjet që e bëj. Sepse menjëherë, - pasi bëra vaksinën në kushte të adaptuara mirë, me punonjës policie që mbanin rregullin, punonjës socialë që të orientonin e punonjës mjekësie fort të kujdesshëm, - unë do të marr sërish rolin e oponentit. “Poshtë qeveria!”. Dhe pas kësaj do të nis të kritikoj sërish sistemet, atë të mjekësisë e të policisë. Sepse kjo është detyra e një gazetari. Të ngrejë probleme, madje dhe aty ku nuk ka.

Vaksina kineze është shtruar këmbëkryq tek sheshi "Skënderbej". Në vitet '70 të shekullit XX po tek ky shesh gjeje pafund specialistë kinezë, me kostume doku e kasketa në kokë, që Kina motër na i kishte dërguar për të na ndihmuar të ngrinim rrjetin industrial të uzinave tej e tej vendit. Pamja po përsëritet në vitet ‘20 të shekullit XXI. Vaksinat kineze kanë ardhur të na japin një dorë në malore.

Epo... miqësia e vjetër si vera e vjetër, nuk harrohet kollaj.

Tani ne, që e kemi braktisur Lindjen dhe jemi shtrënguar pas këmbëve të Perëndimit, do kishim qejf të bënim atë amerikanen, Pfizer-in, ose Modernën të paktën. Por... ja që: “kisha na e mbylli derën...”. “Pfizer” nuk po merr dot Gjermania, lokomotiva e kontinentit, ajo që e ka bërë Evropën të flasë me vete në dy luftërat botërore dhe që është shteti më i disiplinuar mbi këtë dhè.

Po jo ore, ku mbahen shqiptarët. Ne mendojmë se amerikanët na adhurojnë, meqenëse rrjedhim nga arbrit, ata nga ilirët, dhe këta të fundit nga ca më tej akoma, nga pellazgët. Epo gjaku nuk bëhet ujë de. E kështu, meqenëse mendohet se amerikanët na kanë me sy të mirë, do shkarkonin dhe ndonjë kamion riportabël me vaksina, e do kishte “Pfizer” nëpër magazinat tona sa të lozte dhe qeni i kallajxhiut. Mizëri vaksinash, demek. Por akoma nuk e kuptojmë se në fakt jemi andej nga fundi i rreshtit aq sa herë-herë na trajtojnë dhe si lagje periferike.

Në këto kushte, ku s'ta fërshëllen njeri, e ku secili nuk sheh jashtë pragut të shtëpisë së vet, do t’i thuash “derrit-dajë” e të ulësh kokën. Ose po të jesh vërtet burrë, po burrë ama, mund të rrish e të presësh me dinjitet.

Mirëpo dinjiteti na ka vajtur si brekët, në fund të këmbëve. Kush bën shaka me jetën sot? Eh sa të dhimbset koka, aq sa po të të thërrasë Atdheu “nën armë”, e hedh pushkën në ndonjë hendek dhe as që nuk të plas cipa se cilësohesh dezertor.

Kokën shëndoshë pa të tjerat rregullohen!

Frika shtohet sidomos kur në listën e viktimave nga Covidi sheh emra miqsh që deri dje kishe ndarë kafenë e mëngjesit. Dhe kështu te radha për të bërë vaksinën ndesha me ca djem që ishin betuar se do merrnin vetëm vaksinë të prodhuar nga Perëndimi i largët. Mirëpo çfarë nuk të bën halli. Dhe kishin ardhur me vrap e pa fjalë të bënin vaksinën e “Lindjes së kuqe”.

Hë... Burra muti. Po ku kanë mbetur më burra. Inshallah nuk e kanë nga vaksina të paktën.

Jeta është e shtrenjtë vëlla. Ja aty, tek kinezi do përfundojmë të gjithë... Madje edhe “Stefan Bardhi këtu do të vijë...”

“Shqipëria buzëqesh”, këtij i them slogan unë.

Njerëzit duket sikur janë skeptikë ndaj vaksinave. Sepse në tregun mediatik qarkullojnë dhe plot teori konspiracioni ku ca e ca thonë se vaksinat e kanë një hile brenda. Po or vëlla, patjetër që e kanë. Se kimikate janë. Por çuditërisht edhe pse marrim tërë ditën e ditës kimikate, që ta shkurtojnë jetën, njeriu po jeton më gjatë se para 100 vitesh kur gjithçka ishte bio.

Si ka mundësi kjo?

Si ka mundësi të marrësh farmak me grushte dhe të jetosh për bukuri?

Si ka mundësi që të bombardohesh me kimioterapi, e cila vret e pret qelizat, të këqijat, por dhe të mirat i merr mbarë, dhe të mbijetosh e ta mundësh kancerin?

A duhet besuar shkenca apo tek teoritë e konspiracionit?

Nuk po zgjatem më shumë, sepse të gjitha këto do të mund t'i trajtojmë në një edicion tjetër. Ndryshe ç’u pa puna?!

“Në çdo stinë”, përpjekja për të thyer tabutë e absurdit

Viktor Gjika mbetet një ndër regjisorët më të mëdhenj të filmit shqiptar, dhe në këtë realizim ai kishte bashkëpunuar me një dramaturg e skenarist të ri Bashkim Hoxhën. Ndërkohë që dhe kasti i aktorëve ishte krejt i ri, ku shkëlqeu në mënyrë të veçantë Anisa Markarian por dhe Arben Imami, Ardian Cerga, Karafil Shena, Ermira Gjata e Ylli Demneri

Nga Leonard Veizi

Në vitet ‘60-‘70 Kinostudio “Shqipëria e Re” i kishte dhënë spektatorit vendas një tufë filmash me partizanë, e me spiunazh, ku Ministria e Brendshme nën udhëheqjen e partisë kish shkatërruar bandat e diversantëve, e madje kishte vënë në lojë edhe zbulimet e huaja. Por në fillim të viteve ‘80 u pa e arsyeshme të lirohej ca dora e të fillonte realizimi i një kolane ku, nëpër filma nisën të trajtoheshin temat shoqërore. Në këtë kuadër do të vinte dhe filmi i parë romantik e rinor “Në çdo stinë”...
 
...Mbrëmjen e së hënës së 5 prillit 2021, si kthehesha nga redaksia e hyj në apartamentin tim, shoh që televizori ishte bllokuar tek “Rtsh Shqip” i cili po transmetonte “Në çdo stinë”. Në familjen tonë filmat shqip shihen gjatë gjithë ditës dhe kjo nuk ishte ndonjë gjë e re. Por atë çast u kujtova se Bashkim Hoxha kishte lançuar një status në rrjetet sociale, ku fliste për premierën e këtij filmi që datonte në 5 prill të vitit 1981. Pra 40 vjet fiks. Ditëlindje që ia vlente të festohej, edhe pse ishte ditëlindja e një filmi. Dhe protagonistët e tij organizuan një takim virtual në përkujtim të kësaj date, në pamundësi të një takimi fizik.
Ca vite më parë, tek mbuloja rubrikën kulturore në gazetë dhe gërmoja nëpër gazetat e huaja për t’u njohur me ndonjë aktivitet ndërkombëtar, u ndesha në një shkrim ku flitej se 25-vjetorin e filmit “Telma dhe Luiza” një produksion hollivudian i vitit 1991. Pra nuk është se festimi i premierës së një filmi ka të bëjë me ndonjë trill shqiptarësh. Ai është po aq dhe amerikan. Dhe kur gjerat na vijnë nga Amerika bëhen më të lehta për t’u konsumuar. Si puna e Coca Colës. 

Në prillin e vitit 1981 isha ende pa i mbushur 13 vjeç. Pra isha 12 vjeç e 7 muaj. Në reklamat e kinemave, posteri i një filmi të ri kishte si imazh kryesor një çift të rinjsh, por fotografia më mbresëlënëse ishte ajo e një vajze që mbi kokë mbante një kurorë luledelesh. Në kinema “17 Nëntori”, 70-80 metra larg të cilës banoja, ishte e pamundur të gjeje biletë. Kjo ndodhte sa herë kishte ndonjë film të bukur, ndonjë film francez më konkretisht e sidomos kur aktori kryesor ishte Alen Delon. Në këto raste, djem të rinj e muskulozë, por dhe gjithfarë rrugaçësh aspak të tillë, hidheshin mbi kurrizin e njëri-tjetrit, duke grisur xhaketa e pantallona për të prerë bileta. Ndonjëherë kjo funksiononte dhe si një treg i zi, ku një biletë me çmimin 20 lekë të vjetra shitej për 30 lekë. Megjithëse kinemanë kisha filluar ta frekuentoja rregullisht, mendova të prisja të binte ca fluksi dhe filmin ta shihja në një kohë të dytë.
Epo..., kisha frikë mos më griseshin pantallonat e reja.
Por shumë shpejt do të ndërroja mendim. Sidomos pas bisedës me një shok lagjeje, 12 vjeçar edhe ai, i cili gjithë entuziazëm më tha se nuk duhet ta humbja filmin e ri. Ai më shpjegoi se jo vetëm që e kishte parë filmin, por kishte mbetur i mrekulluar, sepse për herë të parë shihte një trend të ri modern, ku aktorët kishin veshje në modë, dhe vetë filmi kishte një gjë të paparë deri asokohe: një puthje.
-Puthje...?
-Domethënë, jo tamam, por ai djali e mbështeti atë vajzën pas murit dhe...
-E puthi?
-Jo tamam, se puthja nuk u dha në film. Por u kuptua.
S’e bëra dysh. E meqenëse shoku im nga impresioni kërkonte ta shihte për herë të dytë filmin, zumë radhë dhe dikur arritëm t’i prisnin biletat. U shtymë e u vramë për të hyrë në dyert e kinemasë “17 Nëntori” e si përfundim u futëm brenda,... pa na u grisur pantallonat e reja.

Dhe më kujtohet mirë që skena e puthjes së munguar, krijonte një ilaritet të paparë e fishkëllima deri në absurd. Një gjë që më shqetësoi në fakt, pasi për shkak të zhurmës u desh të humbja batutat në vazhdim. Sepse me sa dukej, djemtë e rritur kërkonin dhe ca më tepër. Madje një e qeshur kolektive të shfrenuar dhe krejt të pakuptueshme pati dhe batuta: “Epo Valiasi nuk është postë që pret”.
Mbaj mend, që ashtu si atëherë edhe sot pas 40 vitesh, filmin “Në çdo stinë” e shoh me qejf të madh dhe çuditërisht nuk më mërzitet. Një remineshencë romantike nga adoleshenca. Vazhdon të më pëlqejë për lirizmin e tij, për kolonën muzikore të Aleksandër Peçit, batutat, lojën aktoriale regjinë filmike dhe poezitë e zgjedhura: 20 qindarka për të folur me ty, 30 qindarka për të ardhur tek ty,/ sikur miliona të me jepnin nuk do te kthehesha mbrapsht nga ti.
Padyshim që Viktor Gjika mbetet një ndër regjisorët më të mëdhenj të filmit shqiptar, dhe në këtë realizim ai kishte bashkëpunuar me një dramaturg e skenarist të ri Bashkim Hoxhën dhe kishte përzgjedhur syrin e operatorit Pëllumb Kallfa në kamera. Ndërkohë që dhe kasti i aktorëve ishte krejt i ri, ku shkëlqeu në mënyrë të veçantë Anisa Markarian, që për çudinë time, më pas, mora vesh se ajo jo vetëm nuk studionte në degën e artit dramatik, por ndiqte një degë krejt të largët siç ishte fakulteti i mjekësisë.

E parë sot pas 40 vitesh, disa nga skenat e filmit siç më bëjnë të nënqesh me zor, më bëjnë të më vijnë mendime për marrëzinë që na kishte pushtuar të gjithëve, sidomos pas goditjes që kishte marrë arti dhe kultura në vitin ‘73, reprezaljet në ushtri një vit më vonë, dhe ato në ekonomi në vitin 1976. Pra duhet të mateshe mirë përpara se të bëjë një film rinor me sens liberal, në kushtet e traumatizimit të përgjithshëm të shoqërisë, ku gjithsesi ishin shfaqur dukshëm dhe ndikimet e revolucionit kulturor kinez.
Në këtë kuadër, që në sekuencën e parë filmike shfaqet një avion mësimor mbi trupin prej alumini të të cilit shkruhej “US Air Force”, e ku studentët zboristë merrnin shenjë të pagabueshme.
“Poshtë imperializmi amerikan”.
Dhe nga fundi i filmit, si mbaron gatishmëria pas një sirene alarmi ku të gjithë vrapojnë për në vendstrehimet më të afërta, skena përsëritet, por këtë herë studentët zboristë qëllojnë mbi trupin e avionit ku shkruhej “CCCP”
“Poshtë social-imperializmi sovjetik”

- Ju hoqët nga gjiri i Europës një lumë kanceroz. – Unë atëherë sapo isha ngritur në këmbë, – Ndërsa unë me shokët luanim Çapajevin. – Çfarë shpërfytyrimi, nga Çapaveji tek Zheleznovi. – Mua më ishte dukur se ishin rritur në një kohë të zakonshme. I kam pasur zili moshatarët e kohës së luftës... – Kurse tani duhet të kemi zili moshatarët e viteve ’60. – Pse, mos të duket pak koha që jetoni?... – Të denoncosh Kinën, Maoizmin kjo është po aq madhështore...
Ky ishte dialogu i studentëve 20-vjeçarë pasi kishin parë premierën e filmit “Ballë për Ballë”, brenda filmit “Në çdo stinë”. Dhe padyshim këto e kanë shpëtuar filmi nga çensurimi i kobshëm i tij. Sepse fill pas kësaj skene butaforike, vinte një lirizëm i arsyeshëm.
–Tirana është e bukur në mbrëmje. – Kur nuk bie shi. – Jo, pse, mua më pëlqen edhe në shi.
Padyshim, nuk të linte njeri të bëje një film rinor vetëm me hallet e rinisë. Ata duhet të ishin dhe njerëz politikë gjithashtu. Jo më kot lënda e marksizmit zhvillohej që prej vitit të tretë të gjimnazit e sipër. Epo filmi e donte një bosht politik, ndryshe jo që nuk kalonte për t’u shfaqur në kinema, por me gjasa e gjithnjë trupa, nga regjisori e deri tek personi që shkrepte çakun, përfundonin në Spaç. Ashtu si me Festivalin e 11-të.
Dhe padyshim, fryma e partishmërisë proletare ndihej edhe në ftesat e përgatitura me këtë rast, e të bërë publike nga Anisa Markarian në faqen e saj të facebookut, ku shkruhej: “Në kuadrin e themelimit të Partisë dhe Kongresit të saj të 8-të. Kinostudio Shqipëria e Re organizon në Pallatin e Kulturës në 5 prill 1981 premierën e filmit të ri artistik shqiptar me ekran të gjerë dhe me ngjyra”.

Gjithsesi, në celuloidin e këtij filmi kanë mbetur dhe sekuenca nga Tirana e viteve ‘80, vende që tanimë nuk ekzistojnë, por që imazhet e tyre kanë mbetur ende në nostalgjinë e brezave.
Dhe për më tepër, kanë mbetur në role mbresëlënëse
-Agim Cerga në rolin e Lekës: “Ah, moj Mira, që s'ma vare kurrë; unë me bukë e ti me gur!”
-Ylli Demneri këtë herë si Ylli: Ej, radha 2 karrigia 7, me ne e keni? Leka është i madh mor jahu. Ai arrin çfarë të dojë!
-Karafil Shena si Fotaqi: “Që ditën e parë të dashurisë së parë, u grindëm dhe u ndamë për çështje parimore. Ajo s'njihte Danten, Molierin!”
-dhe Ermira Gjata në rolin e Elës, zëri i së cilës në këtë film është dubluar prej Marjeta Ljarjes: Nuk më ka shkuar ndër mend që ti interesoheshe për poezinë. Gjithmonë të kam kujtuar si një sportiste që nuk e vret mendjen. Por ti më dole sportiste sentimentale.

Filmi, trajton dashurinë e dy të rinjve: volejbollistes Zana nga Durrësi, me babain makinist, që studionte inxhinieri e praktikën profesionale e bënte në galeritë e minierës, dhe Bardhylit nga Kukësi, një djali të tërhequr, që babain e kishte ushtarak por vetë studionte për violonçel.
-Po ti nga ke ngjarë kështu. Lindur në Kukës, babain oficer kufiri, papritur ti muzikant. Duhet të ishe i ashpër, mundës.
-Sipas kësaj logjike, ti duhej të ishe kandil deti me shpejtësi kozmike. Lindur në Durrës babain makinist treni...
-Mirë ma bëre, Unë shpesh flas budallallëqe.
Filmi me një metrazh prej 1 ore e 16 minutash, mbyllet me xhiron e biçikletave rreth qendrës së Tiranës e bulevardit Dëshmorët e Kombit, ku Anisa Markarian në rolin e Zanës kishte hipur mbi një biçikletë prodhim vietnamez, e njohur për dy zgarat e saj dhe partneri i saj Arben Imami në rolin e Bardhylit mbi një biçikletë kinezë 26-tëshe, shoqëruar nga vargjet:

Rini, rini/ e bukura, e mençmja, e pastra/ s'ta ndajmë jetën në ngastra/ askush nuk guxon të peshojë diku në kandar/ të bëjë me gram llogaritë siç bën me qiri inventar, kaq gram shëtitje/ kaq gram dashuri/ ti e di mirë, e di se cila është liria në jetë/ e vetmja liri e vërtetë,/ prandaj lirinë e mat me kut revolucionarësh/ që detin tallaz me gjoks të gjithë ta marrësh.
Dhe në sfond hoteli 15-katësh në qendër të Tiranës, i sapopërfunduar.

Bashkim Hoxha, Anisa Markarian, Ardian Cerga, Ylli Demneri

Nga Dajti plot oksigjen, ku shihet Tirana mes smogut

Që të kalosh një fundjavë interesante në Dajt, nuk është e thënë të shkosh në majën e tij, si alpinistët. Por mund të ndalosh në kuotën e 1200 metrave atje ku cilësohet si “Ballkoni natyror i Tiranës”

 

Nga Leonard Veizi

 

Kur je në Dajt, tek mbushesh me oksigjen dhe lëshon pas vetes dy oksidin e karbonit, të duket sikur ajo masë ajri e papërfillshme rrëshket poshtë nëpër rrëpira natyrale e shkëmbinj të “kafshuar” prej dorës njerëzore, për të shkuar në ultësirën ku ngrihet Tirana vetëm 110 metra mbi nivelin e detit, e ku bashkohet me furinë e madhe të smogut që ndot qytetin në një vazhdimësi të pandërprerë...

 

...Dajtit është një mali më i afërt me kryeqytetin i cili kap një kuotë prej 1613 metra lartësi. Por atje në majë të këtij mali kanë punë vetëm teknikët e antenave, dhe padyshim kafshët e egra, nëse kanë mbetur akoma në ato anë.

Gjithsesi, që të kalosh një fundjavë interesante në Dajt, nuk është e thënë të shkosh në majën e tij, si eksploruesit, alpinistët apo... gjeologët. Mund të ndalosh në kuotën e 1200 metrave atje ku cilësohet si “Ballkoni natyror i Tiranës” dhe sërish të quhet se je ngjitur në Dajt. Për më tej, duhet ta kishe bërë në mend që në fillim, të visheshe si boy scout me tuta sporti, këpucë alpine e çantë shpine ku duhet të ngresh 30 kilogram peshë me gjithfarë gjërash të domosdoshme për një udhëtim, që nga çadra portative, tek konservat, po pa harruar bidonin e ujit.

Tereni përreth është fort mbresëlënës, ndërsa pamja poshtë, sa më lart të ngjitesh aq më e trishtueshme bëhet. E megjithatë edhe kjo e ka një farë bukurie. Dikur, prej malit të Dajtit mund të dalloje 15-katëshin por dhe godina të tjera të rëndësishme të kryeqytetit. Por sot të duhen dylbi që të mund të shquash diccka. Sepse tymnaja gri që qëndron mbi qytet të pengon shikimin. Dhe kjo ta prish krejt qejfin.

Po qe se mushkëritë të janë mbushur me grimca kancerogjene nga tymi i makinave dhe ai i duhanit, Në Dajt mund të pushon ca ditë në ndonjë prej viletave që gjen andej rrotull pa shumë vështirësi. Dhe kur të kthehesh në Tiranë do të ndihesh veten më të lehtë, sigurisht.

Por nëse gjatë rrugës kthen mendje, sepse të duket e mundimshme ngitja, mund ta ndalësh makinën tek ndonjë lokal, të pish një kafe e një gotë të madhe ujë burimi që zbret drejtpërdrejt nga mali, e si ta kesh marrë veten nga kthesat dhe veshët të të jenë zhbllokuar nga presioni i ajrit, i hipën sërish makinës për të mbërritur në destinacionin e zakonshëm, Tiranën, në rastin më të afërt.

Ka nga ata që nuk duan të lodhen e as ta sforcojnë motorin e makinës në të përpjetat e kthesat e forta, ndaj gjejnë një rrugë tjetër, shumë më komode, i hipin një teleferiku.

Por ka dhe nga ata që ia marrin në këmbë dhe nuk pyesin nga lodhja dhe lartësia.

Vite më parë, shkollat e Tiranës e kanë pasur si një formë detyrimi, që nxënësit e klasës së 8-të e sipër t’i conin për eskursion në malin e Dajtit, e të flinin një natë tek Kampi i Pioniereve. Udhëtimi bëhej në dy etapa. Prej shkollës përkatëse deri tek vendi që quhej “gurorja” të çonte një autobus “Skoda” i prenotuar ku secili paguante një kuotë prej 10 lekësh të vjetra. Prej gurores e deri tek Kampi i Pionierëve rruga bëhej në këmbë. Ishte një udhëtim prej dy a  tre orësh nëpër një terren tepër të thyer e mbushur me shkurrina. Në darkë organizohej një mbrëmje e përbashkët vallëzimi, ku përgjithësisht shkriheshin brezat e ndryshëm, atë të 8-vjeccares, me gjimnazistët dhe jo rrallë herë dhe me studentët e universitetit. Ahengut me muzikë live ia linte vendin zhurmës së vazhdueshme në dhomat e gjumit dhe vetëm afër mëngjesit gjithçka binte në qetësi. Por e nesërmja ishte po ashtu aq lodhëse, sepse zbritja gjithashtu bëhej në këmbë deri tek stacioni i Kinostudios, ku nxënësit e rraskapitur e të pagjumë, paguanin nga tre lekë të vjetra biletën e autobusit urban për të shkuar më pranë shtëpive. Gjithsesi këto ishin ditë që priteshin me ovacion të lartë, pavarësisht peripecive.

Gjithsesi Dajti kishte dalë nga vëmendja për shkak të njohjes së terrenit e meqenëse shpesh të duket “si i shtëpisë”. Ndaj kam qenë në kërkim të njohjeve të tjera të cilat nuk kam pasur mundësi t’i vizitoja më parë. Por gjithmonë ka një kthim tek dashuria e vjetër, sidomos kur periudha e largimit bëhet disavjeçare.

Një pjesë e rrugës është e mirë që udhëtohet lehtë nëpër të. Gjithsesi, pas postbllokut ku të vihet në dukje se je duke hyrë në Parkun Kombëtar, do të të duhet të paguash një tarifë, 50 lekë të reja për person dhe 100 lekë po të reja për makinën. Prej postbllokut rruga është e ngushtë, e me mure përforcuese në kthesa të forta që duket sikur nga ndërtuar prej Luftës së Dytë Botërore e prej atëherë nuk është vënë më dorë. Dhe ndoshta me të drejtë, sepse një urbanizim i terët i zonës do të thotë të humbasë një pjesë e origjinalitetit të saj. Gjithsesi asaj rruge detyrimisht në kryqëzim me një tjetër makinë do të të duhet të dalësh jashtë asfaltit. Por gjithsesi kjo nuk përbën ndonjë problem të madh  aq sa për ta ngritur si çështje.

Rrugës, aty këtu do të gjesh resorte interesante dhe shtëpiza të vogla druri. Panorama mes pyllit gjithsesi në një ditë pranvere është e bukur, por shumë më tepër është në një ditë dimri mbuluar me dëborë.

Në ballkonin e Dajtit mund të qëndrosh për të bërë fotografi dhe të shohësh qytetin nga sipër. Por zhgënjimi është i madh sigurisht. Sepse gjëja e parë që mendon është se 40 minuta më parë je nisur prej atij pellgu të mbuluar nga smogu gri, dhe nja dy a tri orë më vonë sërish do të jesh pjesë e saj. Dhe terapia disa orëshe me oksigjen e Dajtit nuk të bën derman.

Gjithsesi Dajti, ka qenë dhe mbetet një nga pikat më të frekuentuara turistike, dhe boy scout nuk mungojnë asnjëherë t’i futen aventurës për t’u ngjitur deri në majën e tij e të kalojnë përtej.

 

E errët bota e artit

Nga Leonard Veizi

 

Të mësuar prej një viti të flasim gjerësisht për virusin Covid dhe vaksinën që i vë një barrierë imunizuese atij, kemi harruar se jeta e përditshme ka dhe elementë të tjerë që e bëjnë të larmishme, veç faktit që duhet punuar të paktën 8 orë gjë që siguron të ardhurat e nevojshme e duhen bërë nja 8 orë gjumë për të rikarikuar bateritë e përdorimit personal. Ndërkohë 8 orët e tjera të 24 orëshit mbeten të pambuluara.

Meqenëse kinemaja dhe teatrit, - pa përmendur operën dhe baletin, -  i kanë mbyllur dyert, mundësia që të marrësh një porcion ushqimi shpirtëror mbetet i kufizuar. Kështu që në rastin më të mirë do t’i drejtohesh për lexim një libri, ose do të konsumosh një spektakël televiziv që herë qëllon dhe herë jo, ose në rastin më të keq do t’i drejtohesh telefonit portativ, ku gjëja e parë që të të të dalë para syve sapo të ndezësh ekranin do të njoftohesh ose mbi një vrasje për motive të dobëta, ose për një aksident me humbje jete, ose për fatalitetet e Covidit bashkë me infektimet përkatëse. Pra, sërish mbetëm tek Covidi.

Ku ishim? Hiçgjëkundi.

Covidin e nxjerr nga dritarja por ai të futet nga dera.

Situata pandemike që e ka mbushur vitin, i ka bërë njerëzit më të pandjeshëm. Veç faktit që do të të duhet të mendosh për mbijetesë, kur përditë merr lajmin për vdekjen e një personi të njohur, për shkak të virusit. Ndërkohë prej një viti mundësia që të dëgjosh muzikë live, të jesh pjesë e një plateje për të ndjekur një sfilatë, të vizitosh një ekspozitë të artit viziv me piktura e instalacione apo dhe të jesh pjesëmarrës në një dasmë tradicionale ku veç konsumit të pjatës me mish qengji dhe të bakllavasë me sherbet do të të duhet të shkundesh dhe nja dy-tri herë në vallen e çiftit, është kthyer në inekzistente.

Që në krye të herës u tha se virusi do të ndryshonte qasjen tonë ndaj botës.

Ai e ka kryer misionin e tij tashmë.

Njerëzit janë duke e harruar përditë botën e artit. Ata po ushqehen me lajme mbi sasinë e prodhimit të vaksinave. Dhe janë të lumtur kur emri u thërritet në apel.

Të mobilizuar në luftë

Nga Leonard Veizi

 

Jemi apo s’jemi në luftë. Të gjithë të mobilizuar, si një trup i vetëm, për të mundur armikun. Drejt fitoreve të reja...

Vamë ku vamë dhe sërish u ndalëm te sloganet që mësuam në kohën e xhaxhit. Menduam se na vajtën dëm, por jo, ja që u dashkan. Rasti në fjalë është specifik.

Vaksinimi po ecën me ritme të shpejta. 70-vjeçarët janë vënë në radhë të marrin një dozë të paktën. Por edhe Covidi ama, s’po i lë gjë mangët. I shpejtë si veriu. Këtë na e bëri të ditur doktor Fauçi prej Amerike. “Ekziston rreziku i një vale të re”, ka theksuar ai së fundmi. Madje ka këmbëngulur. Kështu thonë axhanset të paktën.

Heu bre...

Demek të mos i heqim armët nga supi ne, as kundërgazet. Siklet i madh për besë. S’na lanë të gëzoheshim as tani që magazinat i kemi dëng me “Sinovac”. Po ne akoma s’kemi mbyllur këtë valë, që e kemi nëpër duar, dhe që është e treta në radhë. Kjo do të thotë se do të ketë një valë të katërt?

Sipas të dhënave, po. Mjafton që u hap thesi...

Vëlla, sikur e kishim llafin vetëm me tre valë. Kaq na u tha se mbante kjo punë. Sipas epidemiologëve, sigurisht. Sipas statistikave. Se po nisi kështu, i bie që pas të katërtës të vijë e pesta e me radhë. Si dihet ku e ka fundin pastaj.

-Epo hë more shoku Salë... ndonjë punë të tretë nuk kishe?

-Edhe atë do ta rregullojmë, do ta rregullojmë!

Nuk po përmbahet hiç virusi. “Ç'të bën Covidi nuk ta bën as Perëndia”. Ky është formulimi i ri i sentencës, edhe pse modeli i mëparshëm, për shkak të rimës ka më shumë muzikalitet.

Kjo puna e valëve që nuk kanë ndërmend të mbarojnë duket si ato të bombës atomike. Meqenëse jemi në luftë edhe krahasimet me armë lufte më dalin.

Jemi futur në llogoret tona, si në betejën e Stalingradit, të rrethuar nga armiku. Përderisa Antoni Fauçi, - si eksperti kryesor i sëmundjeve infektive në SHBA, - flet për një valë të katërt pandemie...??? Po pse çfarë u bë virusi, si divizionet e sulmit të Vermahtit që s’kishin të sosur?!

A mos është ca si shumë abuzuese? Domethënë, do t’i vijë fundi kësaj pune, apo do vazhdojmë të jetojmë me frikë në zemër e gjak të ngrirë... dhe me maska në fytyrë sigurisht. Se maskës nuk i shpëtojmë dot. As gjobave.

-Stuhi xha Jaho, stuhi. S’ke ç'bën, sot nuk do shkarkojmë çimento.

-I dhe ujë gomarit...

Kë të besosh mor aman. Se kryeministri ynë na ka dhënë shpresë, që nga vera nuk do të ketë kufizime. Që do të thotë se, virusit do i japim dërrmën e do jetojmë si më parë.

-Thonë, zoti doktor, se nga behari do shporret dushmani. Do çlirohemi.

-Ashtu qoftë moj nënë, ashtu qoftë!

Jo mo po ku i ke besë virusit. Thonë se është virus inteligjent. Kudo që vetem merr nga një pasaportë të re: virusi kinez, ai britanik... le po ka dhe virus brazilian. Sa valë do kalojnë. Ehu... E gjashta... e shtata... S’ke ku ia sheh fundin. Kot nuk na u thanë nja dy-tre gjëra që në fillim të pandemisë: “është luftë”, “do vazhdojë gjatë”,  “do ndryshojë sjelljen e njerëzve”.

S’keni parë gjë akoma.

Nëse është fjala për për përdorimin masiv të sapunit dhe alkoolit, ky nuk është ndonjë ndryshim i madh. Nëse ndryshimi nuk është bërë evident atëherë na duhet të presim derisa të ndryshojë. Kjo do të thotë se valët do të vazhdojmë t’i numërojmë.

Edhe po shpëtuam nga Covidi, një tjetër pandemi na pret. Këtë e lajmëroi vetë Bill Gejts. Pandemi pas pandemie. O do shkojë atje ku është planifikuar o do bëjë “bum”. Edhe për Covidin na kishte dalë borxhit Billi, por ne s’e dëgjuam. Na tani... paguaj faturat.

Tregu i vaksinave është bërë si tregu i gjësë së gjallë në pazarin e Roskovecit. Ose si ai i Korçës të paktën. Sepse aty shitej gjithçka, nga kuajt, dhitë e gomerët e deri tek drithi.

-Shtrenjtë the? Po nuk e di ti ç’mundime heqim për ta rritur këtë grurë? Flori. Na kanë rënë thonjtë. Pastaj, ai që ka për të blerë nuk pyet në është shtrenjtë a lirë. Nuk ia kemi ngenë e llafit.

-Vërtet nuk ia ke ngenë se të mbyti puna e spekulimit...

Lepe? Mos do të thuash se po spekulohet me vaksinat, zotërote? Flitet për jetë njerëzore, për kujdes human.

Vaksina në kushte emergjence, sot ka prodhuar Amerika dhe Anglia. Ka prodhuar Kina dhe Rusia. Janë gati ta prodhojnë Italia dhe Turqia. Turli vaksinash, aq sa të bëhet koka si lavjerrës orësh. Emergjencë e rrallë. Ashtu si në çdo rast lufte. Edhe gjatë Luftës së Dytë Botërore, për një kohë të shkurtër u hodhën në front shumë armë të reja, tanke, avionë, nëndetëse madje dhe raketa shumëgrykëshe tip “Katjusha”. S’lanë kusur.

Por vaksinën nuk ta lë kush ta marrësh si të duash. Pse u lirua gjë... Vetëm në kushte lufte, kur ka mungesa, një ushtar merr pushkën bosh, tjetri një krehër me fishekë, por pa pushkë. Dhe pastaj duhet të luftosh.

Në Tiranë vaksinimi po ecën me një intensitet të paparë. Tek sheshi “Skënderbej” janë ngritur çadrat. Por ndryshe nga ato të ekspeditave ndëshkimore prej ushtrisë osmane, madje ndryshe dhe nga ato të partive politike që ngrihen sa herë ka ndonjë ngërç për t’u ç’koklavitur, kësaj radhe çadrat kanë karakter humanitar. Epo shyqyr.

“Shqipëria po buzëqesh”!