Mendon se je qytetar, por nuk e di që je gomar

Nga 

Leonard Veizi

 

Ti jeton në pallat por me mentalitet si në fshat. Këpucët i lë te dera që të mos bësh pis brenda. Se je pastërtor sa nuk ka ku të vejë. Dhe nuk e kupton se jeta në komunitet të kushtëzon.

Liria jote, - por dhe e imja bashkë, -  mbaron aty ku fillon liria e tjetrit.

Por ti nuk e di këtë sentencë. Dhe kur e dëgjon ose të duket krejt arkaike, ose shumë moderne sa nuk e vë “ujët në zjarr” e ta zbërthesh.

Ndoshta kjo ndodh meqenëse në fshatin ku je lindur e rritur për djall nuk ke pasur as librari dhe as bibliotekë. E shkollën e ke bërë me klasa mikse ku nuk e merr vesh i pari të dytin. Dhe meqenëse ishte aq ambicioz sa nuk duroje dot t’i hidhje hapat në jetë sipas kutit tënd, u hodhe me katapultë nga fshati, - jo në një qytet të çfarëdoshëm, - por drejt e në kryeqytet.

Këtu të heq kapelën. Sepse edhe këtu ka vlerë një proverb popullor që thotë: Sa të mendohet i mençuri, budallai ka mbaruar punë.

Ti mban qen në shtëpi se të kujton jetën e fshatit. Mban dhe kanarina që të të kujtojë pulat. Dhe të vjen keq që nuk e mban dot lopën, por je i detyruar ta blesh qumështin e fabrikës në markatë. Dhe kjo mungesë të bën që të dukesh si lopë me qerre nëse bën veprime lope të dukshme.

Ti nuk e njeh semaforin dhe i futesh me kokë rrugës pa parë majtas e djathtas se mos vjen ndonjë makinë që nuk e bën hesap dritën e kuqe, e të fshin. Por ty të kanë thënë që po të ecësh mbi vijat e bardha nuk të gjen gjë, se e ha shoferi po të preku edhe një fije floku. Ndaj ty të duket vetja trim dhe me imunitet.

-Hape rrugën o debil se është radha ime! Je ti me të kuqe e unë me jeshile.

Ndoshta është daltonik?!

-Çfarë është daltoniku???

Oho... të fillojmë sërish nga fillimi thua ti?!

Ti lan brekët e tua, por dhe të anëtarëve të tjerë të familjes, dhe i ekspozon duke i varur që të thahen te dritarja e shtëpisë, paçka se ato rigojnë ujë drejt e në kokat e njerëzve.

-Po mos kalo aty poshtë, se do laj dhe ballkonin tani, e uji do rrjedhë çurg.

Ti je gomar, por shan të tjerë për trashësi gomari. Dhe kjo padyshim të kujton kohën kur shëtisje me gomar, samari i të cilit të duket më i rehatshëm se i Benz-it që ka blerë yt bir kohët e fundit.

Ti nuk e di që në qytet ka kosha mbeturinash dhe e lë qesen tek cepi i shkallëve. Ndërsa letrat e byrekëve, pasi ke fshirë dhe buzët me yndyrë i hedh ku të mundesh. Sepse nuk e kupton që ambienti i përbashkët duhet mbrojtur e duhet mbajtur i pastër.

Ti duhet të trajnohesh, si të sillesh në komunitet. Dhe kjo duhet bërë falas dhe me detyrim. Se ne dikur e bënim në shkollë. Sot është e dukshme që në shkollë nuk bëhet më. Ndaj duhen marrë masa të tjera. Ose përndryshe shapkat, qeset e plehrave dhe brekët e pathara do t’i kemi mbi kokë përgjithmonë.

Ti pi një freskuese, se helbete vapë e madhe është, por kanoçen bosh - të cilën për shans  nuk e mban më si orendi mbi bufe, - edhe pse mall  i riciklueshëm, e vërvit mbi barin e lulishtes më të afërt.

-Ec mo vari trapin, ata të Gjelbërimit kot e marrin rrogën.

Tani... edhe aq kot nuk e marrin. Mjafton që pastrojnë këllirën që le ti pas.

Por ti vazhdon me tënden. Pi duhan e  pështyn në tokë. Jashtëqitjet e qenit i le mbi trotuar e s’të bën përshtypje hiç që njerëzit u disgustuan. Se ti nuk mban më as qen stani, siç ta do zanati, por ke blerë për merak një rodvajler, që t’u bësh karshillëk atyre që mbajnë bulldog.

Mire që je fshatar. Por nuk e di që je dhe gomar.

Dhe të qenit fshatar nuk ka të bëjë me qenësinë tënde ku jeton. Sot shumë qytetarët, njerëz me pasuri e katandi, po e lenë qytetin dhe po kërkojnë fshatin.

Se mund të jetosh në fshat e ke mendësi qyteti, siç mund të jetosh edhe në kryeqytet dhe ke  mendësi province. Ndaj dhe thuhet sentenca e radhës, që na vjen në mend rrjedhshëm: Ti ikën prej fshatit, por fshati nuk del prej teje.

Ti do të fyhesh kur të lexosh për veten tënde. Kur ta kuptosh se ky shkrim është posaçërisht për ty. Pale kur miqtë e shokët, ata që “të duan të mirën” sigurisht, do të të informojnë nxitimthi: Kishe dalë në gazetë... ëëëëëë... Dhe do nxehesh e do shash e nuk do lesh gjë pa thënë kundër gazetarit.

Por dhe mund të gëzohesh se nga një personazh anonim ka gjasa të bëhesh publik. Sidomos po ta thellosh zullumin. Por bën mirë t’i marrësh si mësim këto rreshta dhe jo si fyerje kundrejt teje. Sepse tek e fundit ti nuk je i vetëm. Ti je përfaqësues i turmës laramane që si jeni ngulur në një vend që ndan mentalitet krejt të kundërt me ju, nisni e ta urreni jetën në komunitet, njerëzit që zbresin nëpër shkallë e ngjiten me ashensor, trafikun e çmendur dhe vetë semaforët.

Por ndoshta vërtet nuk e dini që të gjithë këtë katrahurë ju e rëndoni edhe më shumë me veprimet dhe mosveprimet tuaja.

Dhe së fundi ata që duhet të ndihen të fyer çdo mëngjes kur dalin për të shkuar në punë e çdo mbrëmje kur rikthehen në shtëpi, janë ata që dinë të jetojnë me rregulla në qytet.

Mos e teprova gjë. Jo, se varet sa të mban kurrizi pa samar.