Në
intervistën e tij të dhënë para se të mbushte 90 vjeç, dhe i pyetur se çfarë do
të bënte pasi kjo datë të kishte kaluar, ai do të përgjigjej thjeshtë dhe pa
ekuivoke: “Asgjë të veçantë. Do të vijoj jetën e zakonshme që më ka caktuar Ai
atje lart!
Nga
Leonard Veizi
Ata që e njihnin
mirë thoshin se ai është “babai i humorit”. Padyshim ky vlerësim urban mund të
mos gjejë një alternativë të dytë, përderisa trupa e estradës ku ai ishte
themelues qe pararojë, qoftë në prodhimtarinë e humorit qytetar po ashtu dhe
për cilësinë e përcjelljes së tij. Dhe kjo është vetëm njëra anë e medaljes.
Por ai njihet gjithashtu dhe si një letrar me kuota të latra lexueshmërie.
Autori i dhjetra
tregimeve si dhe i 16 romaneve do të renditej ndër shkrimtarët më në zë të
epokës së re. Ndërkohë, në karrierën tij të gjatë si regjisor trupe, numërohet
të ketë ngjitur në skenë të paktën 100 shfaqje të ndryshme. Dhe nuk duhet më
shumë se kaq, për ta fituar termin urban “i madh”, sepse në terminologjinë
zyrtare artistike ky term është i rrëzuar me kohë.
Sepse sipas
kritikës nuk ka shkrimtarë të mëdhenj, por ka vetëm shkrimtarë, ashtu siç nuk
ka as regjisorë të mëdhenj, por vetëm regjisorë. Sepse në tentativën e
mundimshme për të qenë diçka në jetë, je ose nuk je i tillë, ndaj prapashtesa
nuk merr vlerë…
…Në intervistën e
tij të dhënë para se të mbushte 90 vjeç, dhe i pyetur se çfarë do të bënte pasi
kjo datë të kishte kaluar, ai do të përgjigjej thjeshtë dhe pa ekuivoke: “Asgjë
të veçantë. Do të vijoj jetën e zakonshme që më ka caktuar Ai atje lart!”
Dhe firma e Zotit
vlejti deri në 4 tetor 2020. Prej 80 ditësh e kishte kaluar 92 vjetorin, ndërsa
në 5 tetor nuk do të mund të përgjigjet më në apel.
“Gjergji i madh i
Durrësit”, do ta vlerësonte ekipi i Teatrit “Aleksandër Moisiu,” në njoftimin e
rastit për humbjen e regjisorit.
Me titujt “Nderi i
Kombit”, “Artist i Popullit” dhe “Mjeshtër i Madh i Punës” Gjergj Vlashi mbetet
ikonë e qytetit të lashtë bregdetar, me portin e madh dhe Kullën Veneciane.
Sepse Gjergj Vlashi ishte një nga personazhet me karizmatike të jetës kulturore
të qytetit, krijues me shumë kontribute!
Prej vitesh ai
jetonte mes Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Spanjës dhe Durrësit, atje ku
kishte pjesë të familjes. Udhëtonte shpesh e nuk lodhej dhe kjo padyshim i ka
dhënë dimensione të reja krijimtarisë së tij. Një ritëm i tillë gjithashtu e
bëri që gjatë gjithë kohës të ishte duke krijuar diçka të re. Sepse s’mund të
bënte dot ndryshe.
Nisja
Gjergj Vlashi u
lind në Durrës më 13 korrik të vitit 1928. Në jetëshkrimin zyrtar të tij thuhet
se shkollën fillore dhe të mesme e kreu në qytetin e lindjes. Që në vitet e
para të pas luftës u mor me teatrin amator dhe debutoi në disa shfaqje si “Nën
gështenjat e Pragës”, “Prefekti”, “Çani hoxhë”, etj. Pas shërbimit ushtarak
punoi si regjisor ne klubin e portit detar dhe në vitin 1957 u emërua regjisor
në shtëpinë e kulturës.
Njihet si
themelues i Varietesë dhe regjisor i Estradës së këtij qyteti. Në vitin 1960,
së bashku me aktorët Spiro Strati, Ramazan Njala, Enver Likmeta, Aishe Stari e
të tjerë krijoi Teatrin e Estradës profesioniste të qytetit të Durrësit. Për 30
vjet me këtë trupë ai krijoi humor dhe një galeri tipash e prototipash, që ende
vazhdojnë të ekzistojnë si personazhe me batutat e tyre. Detyrën e regjisorit
të trupës e mbajti deri në vitin 1990, kur doli në pension. Ndërkohë ka punuar
me shumë trupa të tjera, duke vënë shfaqje në Tiranë, Shkodër, Korçë, Lushnje,
Pogradec, me Estradën e Ushtarit, etj.
Regjisori i skenës
Në jetëshkrimin e
tij thuhet gjithashtu se ka punuar për disa vite si pedagog i jashtëm në
Institutin e Lartë të Arteve në Tiranë. Ka marrë pjesë me trupën e Durrësit në
shumë festivale, duke fituar disa çmime të para. Me dhjetëra shfaqje të trupës
së estradës së Durrësit mbajnë vulën e tij. Aktorë si Ramazan Njala, Enver
Likmeta, Fadil Hasa, Spiro Strati, Aishe Stari, Lumturi Dashi etj rritën
performancën e tyre artistike nën drejtimin e regjisorit Vlashi.
Por ai është dhe
autor i librit “Si vihet në skenë një shfaqje estradë” dhe i shumë artikujve e
studimeve për estradën dhe teatrin. Ndaj nuk mund të thgemi se ishte thjesht
një regjisor i mirë, por dhe një studjues i skenës.
Krijimtaria
letrare
Krahas punës si
regjisor ka zhvilluar një veprimtari të dendur letrare, si shkrimtar dhe
përkthyes. Ndërsa ka botuar më shumë se 45 vepra jo vetëm tregime, novela e
romane, por dhe komedi si dhe një sërë përkthimesh. Librat e tij tanimë gjenden
të botuara jo vetëm në Shqipëri por edhe në Kosovë, madje dhe në Itali.
Njohës i disa
gjuhëve të huaja Gjergj Vlashi ka sjellë në gjuhën shqipe një varg botimesh me
përkthime nga autorë të njohur si Franz Kafka, Jose Saramago, Agata Kristi,
Dino Buxati, shkrimtarë rusë, italianë, austriakë, spanjollë, portugezë dhe
hispanoamerikanë të shekullit XX, etj. Madje ai njihet si përkthyes i parë i
Kafkës, me librat “Metamorfoza” dhe “Proçesi”.
Në kujtimet e tij
ai thotë se për shkak të udhëtimeve që ka bërë në kontinentin tonë e përtej
oqeanit, ka pasur fatin të takojë kolosët e letërsisë botërore: Hose Saramago,
Paulo Coelho e Hose Camilo Sela.
Ikja
“Iku Fisniku i
Kulturës Shqiptare!”, do të shprehej regjisori Mevlan Shanaj në një shënim të
tijin. “I paharrueshem Gjergj Vlashi! Do të kujtohet me veprat dhe punën e
tij!”, do të shtonte Zamira Kita. E pak më tutje Arben Derhemi shkruante:
“Vërtetë një njeri me vlera të mëdha artistike por mbi të gjitha, qeshja dhe
fisnikeria e tij do t’i mungojë komunitetit tonë”. E ndërkaq, Aksinja Xhoja,
vajza e aktorit Nikolin Xhoja shkruan: “Durrësi dhe Shqiperia humbën një kolos
të Kulturës”. E bashkë me ta do të bashkoheshin në ngushëllimet për artistin e
madh dhe Robert Radoja, Suela Konjari, Namik Dokle, Violeta Banushi, Ben
Apolloni, Alfred Trebicka, Shegushe Bebeti, Ermir Nika, etj.
No comments:
Post a Comment