Robert Redford, eleganca e fundit e kinemasë amerikane

Nga Leonard Veizi

 

Një superaktor si Robert Redford do t’i mungojë botës prej tani. Por vetëm fizikisht. Sepse, me testamentin e tij artistik, ai ka lënë dhjetëra filma ku ka veshur petkun e personazheve të ndryshëm, e megjithatë, në secilin prej tyre ishte gjithmonë ai vetë: Robert Redford…

 

…Në epokën e tejmbushjes dhe të tejkalimeve, ku Hollivudi prodhon pafund yje të përkohshëm, Robert Redford mbetet një ikonë që i tejkalon kufijtë e kohës. Ai nuk ishte vetëm një aktor i bukur, por një personalitet kompleks – aktor, regjisor, producent, themelues i Festivalit të Filmit “Sundance” dhe aktivist i palodhur. Arti i tij nuk ishte vetëm interpretim, por një formë jetese dhe një testament kulturor që do të mbetet i gjallë për dekada.

 

Ylli i padiskutueshëm i ekranit

Redford hyri fuqishëm në historinë e kinemasë me role që sot janë klasike: “Butch Cassidy and the Sundance Kid” i vitit 1969 dhe “The Sting” i vitit 1973. Ai mishëroi figurën e aventurierit modern, të mençur e të guximshëm, duke fituar publikun me një magnetizëm të natyrshëm. Në “All the President’s Men” prodhuar në vitin 1976, Redford u shndërrua në simbol të gazetarisë investigative, duke interpretuar me finesë rolin e Bob Woodward në zbërthimin e skandalit Watergate.

 

Regjia dhe arti i rrëfimit intim

Në vitin 1980, me filmin “Ordinary People”, Redford debutoi si regjisor dhe fitoi menjëherë Oscar-in për regjinë më të mirë. Filmi tregoi ndjeshmërinë e tij për dramat e brendshme të jetës familjare dhe shënoi nisjen e një karriere regjisoriale që do të sillte vepra të tjera me ndikim, si “A River Runs Through It” i vitit 1992 dhe “The Horse Whisperer” i vitit 1998. Ai solli në ekran një estetikë të pastër, të lidhur ngushtë me natyrën dhe me dramën njerëzore.

 

“Sundance”, streha e kinemasë së pavarur

Në vitet ’80, Redford krijoi Festivalin e Filmit “Sundance”, i cili shumë shpejt u bë qendra më e rëndësishme për kinemanë e pavarur amerikane dhe ndërkombëtare. Ai u dha hapësirë regjisorëve të rinj dhe zërave alternativë që përndryshe do të mbeteshin jashtë industrisë së madhe. Sot, “Sundance” është një institucion që mban gjallë frymën e artit të lirë dhe të guximshëm.

 

Angazhimi shoqëror dhe mjedisor

Përtej ekranit, Redford ishte një zë i fuqishëm për mbrojtjen e natyrës dhe për kauzat shoqërore. Ai përdori famën e tij jo vetëm për artin, por edhe për të ngritur vetëdijen mbi çështje të rëndësishme të mjedisit. Kjo e bëri jo vetëm një aktor të madh, por edhe një qytetar të angazhuar.

 

Testamenti i fundit i një artisti

Edhe në moshë të thyer, Redford vijoi të sfidonte veten. Në “All Is Lost” i vitit 2013, ai mbajti i vetëm peshën e një filmi të tërë, duke dëshmuar se arti i tij nuk kishte humbur asgjë nga forca dhe intensiteti. Karriera e tij është një trashëgimi e pasur që bashkon artin, humanizmin dhe angazhimin.

 

Epilogu

Robert Redford do t’i mungojë botës vetëm fizikisht. Sepse me dhjetëra filma dhe dhjetëra personazhe të paharrueshme, ai la pas një testament të pashlyeshëm. Në secilin rol, në çdo regji dhe në çdo iniciativë kulturore, qëndronte i pranishëm ai vetë – me të njëjtën elegancë, të njëjtën forcë dhe të njëjtën thjeshtësi. Një ikonë që nuk shuhet.