Thursday, January 24, 2019

Aritmetika e thjeshtë për miliona të përbërë





Nga Leonard VEIZI

Në matematikë, kam qenë ca i dobët. Flas për matematikën e aplikuar dhe sinuset e kosinuset, se në këtë të thjeshtën që bëhet me makinë llogaritëse, të “qaj piten”. Sidomos, i zoti fort më duket vetja, është kur vjen çështja e të merrem me llogaritje parash. Aty jam zhivë fare, nuk më humbet asnjë gjysma e centit. Ndaj kur lexova lart e poshtë, në portale e rrjete sociale, se nga tenderimi i dytë për Unazën e Re iu kursyen shtetit nja 5.5 milion dollarë, m’u bë qejfi qamet. “O po do bëhet Shqipëria, – i dhashë kurajo vetes, – kush tha që s’do bëhemi, që iu thaftë gjuha, jarebi”.
Meqë kureshtja m’u shtua, se bëhej fjalë për objekte të rëndësisë së veçantë ku ne taksapaguesit e thjeshtë na gënjen mendja se jemi të gjithë nga pak investitorë, vendosa të thellohem. Për informacione të mëtejshme iu drejtova një kolegun tim, gazetar gjithashtu, që merret me faqet e ekonomisë.
-Ç’i do fjalët, – më sqaroi ai, – paratë e kursyera janë pjesa e “kafes”. Domethënë … e “kafes”, më kupton.
-Si ore s’të kuptoj, – bëra të zgjuarin unë ndërkohë që njëkohësisht po rrekesha të bëja dhe ca llogaritje të thjeshta me mend, – po ca si e shtrenjtë po më duket “kafeja”?!
-20 përqind, – ma ktheu shkurt kolegu.
“Unaza’, m’u kthye në pranga. Domethënë, po të zbritet “kafeja”, te të gjitha investimet shtetërore, këtu u bëka det kos. Mirëpo ja që nuk u zbritka. Ky i Unazës na qenka rast i rrallë. Se koha ka treguar që për forcë zakoni, “kafeja” është “kafe” e nuk zbritet, por… gëlltitet.
Sa e thjeshtë qenka mor jahu, merr paratë nga kasaforta e buxhetit e futi te xhepi i palltos.
-Sikur ka qenë 10, – kisha shqyer sytë ndërkaq.
Kolegu tundi kokën gjithë përçmim për injorancën time të thellë në këtë drejtim.
-Ore, je i apdejtuar ti apo akoma me ’97-tën.
-Dale, dale… pa prit një herë. – Hap faqen e google në celular, futem me togfjalësh dhe përpara më del lajmi. “Buxheti i vitit 2019 do të kalojë për herë të parë vlerën e 5 miliardë dollarëve. Mësohet se buxheti do të arrijë në 5.19 miliardë dollarë”. – Duhet parë rubrika e investimeve,  -mërmëris.
-Ta them unë, – ndërhyn kolegu mes meje dhe marrëdhënies time me celularin. – 875 milion dollarë janë. Vjet ka qenë nja 10 milion dollarë më poshtë, me sa më kujtohet.
Pesë më poshtë e pesë më lartë nuk është ndonjë hata e madhe. Hajde para hajde.
-Që t’i vëmë kokë muhabetit: 20 përqindëshi i 875 është 175 milion dollarë. Domethënë për një 4-vjeçar qeverisës i bie nja 700 milion dollarë. Kjo do të thotë që për pesë 4-vjeçarë, – pra për 20 vjetët e fundit, – kanë shkuar dëm nja 3.5 miliard dollarë. Tani, dëm nuk kanë shkuar, por… Se edhe buxheti nuk ka qenë kaq gjithmonë. Ja po heqim dhe ca bishta, prapë shumë qenkan në lojë.
Hidhi zarat hidhi: shesh-besh. Aritmetikë për parashkollorë.
-Shiko, shiko. Dreqi vet qenke në matematikë, i bërë hesapet pa tabelën e exelit – tundi kokën kolegu, këtë herë me admirim të theksuar për show-n që sapo kisha dhënë, me një shkallë të lartë inteligjence në çështjet e tabelës së shumëzimit. – Për këto “kafe” ta kisha llafin… Se fillon nga më të vegjlit për t’u ngjitur lart, ndaj ka vajtur çmimi sa “frëngu pulën”.
Po pse “kafe” quhet kjo. Këtu paska para për t’u rregulluar shkollat e spitalet, bashkë me universitetet. Madje të rriten edhe pensionet. Pastaj, kjo është të bëhesh milioner pa bërë asnjë investim, vetëm se je i zoti të hedhësh një firmë atje ku duhet. Domethënë: investim partie. Dhe për këtë nuk ka nevojë të jesh me se s’bën ekonomist. Mund të jesh edhe kardiolog me gradë shkencore, jurist pa aktakuzë apo dizenjator tavoline me bojëra dhjami.
Çudi e madhe. Ca e ca  thonë se “ujët del i pastër nga lart e turbullohet poshtë”. Ndërsa ca të tjerë thotë se “peshku qelbet nga koka”.
Kë të besosh?
Epo ko kjo puna e 20 përqindëshit ç’është e vërteta më lodhi ca. Se më duhej dhe një tabelë e ngjyrosur sipas shkallës së ndarjes së “kafesë”. Se vetëm ashtu mund ta kuptoja vizualisht dhe katërçipërisht se nga shkonin taksat tona, që ne i quajmë të varfra.
Në fakt, me sa duket nuk qenkan dhe aq të varfra. Po miradministrohen…
Ka para ka, gjenden ato.
“O po nuk bëhet Shqipëria, – mendova i mërzitur. – Kush tha që do bëhet mor që iu thaftë gjuha”.
Ndërkohë në mend më erdhi në mend një intervistë e Pandeli Majko, tashmë deputet, i cili teksa rrëfente për jetën e tij në krye të shtetit, këtu e vite më parë, lëshoi edhe këtë batutë: Një nga ndërkombëtarët që hynte e dilte në Shqipëri, i pat thënë se “korrupsioni në ekonominë e tregut është si puna e lubrifikantit të motorit, por duhet pasur kujdes me të, me masë”.
“Medet”, – thashë me vete, – ç’lubrifikant zeza, këtu te ne qenka derdhur kazani i vajit”.

Botuar në 

No comments:

Post a Comment